Tiecelijn. Jaargang 14

[p. 65]

inhoud

Samenwerking

Met Tiecelijn gaat het goed. Dank u. Dit komt mede door de subsidiëring die het tijdschrift twee opeenvolgende jaren als ‘beginnend literair tijdschrift’ ontving. In Vlaanderen verdwenen de laatste jaren enkele gerenommeerde literaire tijdschriften zoals het Nieuw Wereldtijdschrift en De Vlaamse Gids. Twee zogezegd zuilgebonden en relatief redelijk betoelaagde tijdschriften moesten er desondanks de subsidies het bijltje bij neerleggen. Stellen dat er in Vlaanderen een hoogbloei is van literaire tijdschriften, zou de waarheid geweld aandoen. Bij andere tijdschriften staat het water tot aan de kin. Als de subsidiekranen worden dichtgedraaid is het ermee gedaan. De subsidiepot wordt groter, het aantal tijdschriften kleiner. Een klein legertje redacteurs schuimt de redacties af om zich in te bedden in een tijdschrift, om het dan na enkele jaren weer te verlaten of op te doeken. Zo ontstaat een ‘dynamisch tijdschriftenlandschap’. Laten we hopen.

Binnen dit weinig voorspelbare geheel zijn de laatste jaren enkele interessante initiatieven genomen vanuit de filosofie dat het tijdschriftenlandschap door samenwerking alleen maar sterker en hechter kan worden. Daarom is de Tijdschriftenkiosk een uitstekend idee. De ‘kiosk’ is een vereniging zonder winstoogmerk (vzw) die uit leden van diverse redacties bestaat, met eigen statuten en een bijzonder interessante werking. De belangrijkste, voor een breed publiek in het culturele veld duidelijk aanwezige, verwezenlijkingen van de ‘kiosk’ zijn de uitgave van een folder die verspreid wordt via diverse kanalen, een eigen website, een gezamenlijke stand op de jaarlijkse Antwerpse boekenbeurs en vooral een gezamenlijke organisatie van de boekhandelverspreiding, het grote pijnpunt voor vele Vlaamse literaire tijdschriften.

Als gesubsidieerd literair tijdschrift heeft de uitgever van Tiecelijn, de vzw Tiecelijn-Reynaert, een aanvraag ingediend om lid te worden van de vereniging. Stilstaan is immers achteruitgaan. Het zou een statement geweest zijn, ook van de collega-tijdschriften. Helaas, Tiecelijn past volgens een meerderheid van de leden niet in de gangbare definities van een ‘literair tijdschrift’. Over het hoe en waarom, durven en willen wij ons niet uitspreken. Voortdurend wordt gewezen op het te specialistische en te regionale karakter van het tijdschrift en het stofcomplex dat het becommentarieert. Tegen zoveel vooroordelen kan men niet op en we willen de argumenten pro hier niet voor de zoveelste keer opsommen. Alsof niet vele grote werken wortelen in een regio en van daaruit die overstijgen om universeel te worden. Tiecelijn hoopt alsnog op een positief antwoord, al heeft de redactie begrip voor het praktische argument dat de Vlaamse boekhandels maar een forum willen geven aan maximaal twintig literaire tijdschriften.

Iets moeilijker wordt het wanneer het subsidiërende Fonds voor de Vlaamse Letteren ons vroeger meedeelde dat subsidiëring voor Tiecelijn enkel nog mogelijk is als het driemaandelijks tijdschrift wordt omgevormd tot een jaarboek. De redactie is voor dit voorstel niet helemaal ongevoelig, maar kan en wil dit niet vanuit een dwingende vraag van een subsidiërende instelling. Maar er wordt over gedacht. Volgend jaar viert Tiecelijn zijn vijftiende jaargang en verjaardag. ‘De steen in een rivier op aarde’, zoals Bram Vermeulen zegt, is door de redactie in elk geval binnen de Medioneerlandistiek en de Nederlandse literatuurgeschiedenis verlegd. Of het om een kleine rotsblok of een grote kei gaat, dat moet men later maar uitmaken. De zomer van 2001 wordt in elk geval gebruikt om te evalueren, te wikken en te wegen

[p. 66]

en de toekomst van de Reynaerdofilie of Reynaerdo-(fil)ologie in kaart te brengen. Er wordt nagedacht over de toekomstprojecten, er wordt gezocht naar nieuwe uitdagingen, en vooral naar nieuwe en jonge medewerkers. Er wordt nagedacht over de continuering van Tiecelijn als (driemaandelijks of halfjaarlijks) tijdschrift of als jaarboek. Ook de literaire pinksterbustocht, de medewerking aan de Orde van de Vossenstaart en tal van andere initiatieven worden geëvalueerd of herbekeken.

Er dient gezocht te worden naar nieuwe samenwerkingsverbanden en naar meer functioneel en efficiënt samenwerken tussen bestaande organisaties en instellingen. Samenwerking betekent schaalvergroting en efficiëntie. Zo is naast het bestaande boeket van Reynaertverengingen (de Orde van de Vossenstaart, de vzw Tiecelijn-Reynaert, het Intergemeentelijk Project Het Land van Reynaert, de Reynaertstichting en de Orde van de Reynaert) recent ook de Stichting Reynaertland bv opgericht. Dit terwijl ook de Bibliotheca Wasiana te Sint-Niklaas, het Huis Thuysbaert te Lokeren en de gemeente Kruibeke (Rupelmonde) gezonde Reynaertambities koesteren. En ook op universitair (digitaliseringsprojecten) en internationaal vlak (International Reynard Society, centra als Münster en Utrecht) is er beweging en interesse en worden interessante projecten voorbereid. Verschraling kan geenszins de bedoeling zijn, samenwerking wel.

Samenwerking moet ook in een groter kader - zoals bijvoorbeeld in de Tijdschriftenkiosk - mogelijk zijn. Hoewel wij ervan uitgaan dat Tiecelijn een plaats heeft binnen het brede panorama van de literaire tijdschriften, leunt deze niet in hokjes te vangen vos ook dicht aan bij genootschappen die één enkele figuur of een werk centraal stellen. Zoals Tiecelijn zich verwant voelt met de literaire tijdschriften, zo voelt het zich ook verwant met Uilenspieghels Kring, het Louis Paul Boongenootschap, het Willem Elsschotgenootschap, het Stijn Streuvelsgenootschap, het Felix Timmermansgenootschap en vele andere literaire genootschappen en verenigingen in Vlaanderen (rond Guido Gezelle, Gerard Walschap en Anton van Wilderode om enkel maar een aantal namen die banden hebben met de Reynaertstof te vernoemen) en Nederland. Via een gemeenschappelijk forum zou men kunnen ijveren voor een gemeenschappelijk promotieapparaat (folder, website, gezamenlijke krantenadvertenties, boekenbeurspromotie, enzovoort) en een gemeenschappelijke belangenvereniging. Mogen wij een visje werpen? Misschien kan gedacht worden aan een gemeenschappelijk initiatief zoals een studiedag of een kennismakingsmarkt?

In dit tweede nummer van de veertiende jaargang dat verschijnt in de late pinksterdagen van 2001, wordt het accent gelegd op kleinere, soms uitdagende bijdragen (over Madocke en de structuur van het Reynaertverhaal), geschreven door gepassioneerde amateurs. De beide bijdragen van Ivan Bernage en Frits Booy vertrekken van een aantrekkelijke hypothese, die kort wordt toegelicht. Wellicht roepen ze enige reactie op van de vakspecialisten, maar dit kan alleen maar positief zijn. Eveneens kort is de vertaling van branche XXII van de Roman de Renart door een van onze huisvertalers, Paul van Keymeulen.

In functie van de zomer komen enkele luchtigere bijdragen aan bod en informatie rond een aantal projecten die tijdens de zomermaanden te bezoeken zijn. Reizen kan naar tentoonstellingen in Vinderhoute en Hulst, naar het Hulsterse Reynaertland of langs een van de Reynaertauto, -fiets- of wandelroutes. De internationale Reynaertspecialisten reizen in augustus naar het Britse Hull. Regenachtige dagen kunnen voorbehouden worden voor de vele Reynaertpublicaties die de laatste maanden verschenen. Een satirische knipoog komt ook aan bod,

[p. 67]

in de ‘onhoofse’, maar door de redactie gesmaakte bijdrage van Marcellijn Staartmans over Reynaert en de moderne kunst. Het oog wil ook wat: Willy Feliers bespreekt de illustraties die de Reynaertpublicaties van D.L. Daalder sieren en wij publiceren werk van graveur Frank Ivo van Damme en kalligrafe Joke van den Brandt dat werd gemaakt naar aanleiding van de recente bijeenkomst van de Orde van de Vossenstaart te Bazel.

De redactie van Tiecelijn is trots op de recente onderscheiding die onze collegaredacteur Willy Feliers in Bazel ontving als ridder in de Orde van de Vossenstaart. Tot slot kijken we net voor de vakantie terug naar Reynaert op de Reynaertschool. Marcel Ryssen interviewde directeur Marc Moorthamer over diens ambitieus Reynaerdiaans kunstproject. Want ook voor de Reynaert geldt dat de toekomst bij de jeugd ligt.

Rik van Daele