|
| |
| |
| |
Tomaž Šalamun
Gedichten
Vertaling: Tom Van de Voorde & Staša Pavlović
Painted Desert
Toen we bij Painted Desert in Arizona
aankwamen, moest ik aan Heidegger denken.
Ik zei tegen Maruška: ik wil naakt
in de zon door de woestijn lopen, want ik herinner
Antonioni, maar toch voel ik
de drang om naakt te zijn in het zand. Maruška
zei: ezel! Denk je dat ik zal
toezien hoe je achter de horizon
verdwijnt, waarna ik je met de auto
op dat zand tracht te vatten.
Nee, zei ik, we gaan samen.
We laten haar achter in de auto en geven haar
een cookie. Cookie was toen nog
een drankje voor Ana. Maar de woestijn
zal ons in bekoring brengen en we zullen
nooit meer terugkeren, zei Maruška.
Het is inderdaad gevaarlijk, zei ik, maar
je moederinstinct zal zegevieren
en al gauw zal je je weer naar Ana reppen.
We hadden een gehuurde Chevrolet 1972, Impala,
de air condition was zo sterk dat we
de temperatuur op 60o Fahrenheit konden houden.
Volg me op het zand met de Impala.
Te gevaarlijk, zei Maruška, maar
ik deed het portier open en begon
de kleren van mijn lichaam te rukken, omdat
ik moest denken aan Heidegger en Ed Dorn
die sinds drie jaar op cocaïne leefde.
| |
| |
Al zijn relaties waren relaties
met junkies. Ai! Wat was het zand
heet en duizelig! De woestijn is
een fantastisch orgasme, beter dan
een vrouw. Ana moest ontzettend lachen en
de hemel was bijna zwart, zwarte lucht.
Painted Desert is roze, vandaar haar
naam, maar als je in het zand staat,
is het zand niet roze, maar duivels.
Als je in het zand ligt, is het zand
God weet of ik weet hoezeer ik alsof doe,
schoot het door mijn hoofd en ik herinnerde me
dat ik ooit, toen ik nog met Braco in die
kamers in Gradišče woonde,
eens deed alsof ik Gregor Samsa was en dat met
zo'n monsterlijke kalmte en nuchterheid
en dermate lang, dat Braco alsmaar bleker werd,
en samen gingen we de straat op,
want Braco dacht dat ik zo
nuchter zou worden, maar ik bleef
voorbijgangers tegenhouden en zei hen
dat ik Gregor Samsa was en dat ik een salade
wou, zodat Braco pastel askleurig werd en
ervan overtuigd was dat ik gek geworden was,
en inderdaad, als hij niet met zijn vuist
op mijn hoofd had geslagen, tegenover de Nonnenkerk,
waardoor ik duizelig en razend
werd, god weet zou ik dan ooit naar beneden
zijn gekomen en Braco begon te braken
en ik wist, dat hij echt van mij hield.
Ik wist niet dat het zo ver
kon komen. Ik stormde terug naar de auto.
Maruška was als een brons
en Ana voelde in haar kleine hoofdje dat het niet
grappig was en huilde. Maruška wist
zich te beheersen, alleen haar lichaam
beefde en ze reed met de auto als met een bestelwagen,
| |
| |
kalm, dertig mijl naar het zuiden via route
66 en stopte bij het tankstation.
Met haar handen op het stuur
zei ze: kleed je aan en ik kleedde me
ze is zeker geen heks, ze houdt
van je, stommerik, op een dag
zal je exhibitionisme je verscheuren.
Daarna overleefden we vijf dagen
kalm en teder en nam ik voortdurend
foto's van Maruška zodat de mooiste
foto's van Amerika die zijn waarop Maruška
op de top van de Grand Canyon staat, in die
beige gehaakte jurk die we
ergens aan de Oude Markt gekocht hadden en
ik kocht haar ook nog een Hopi armband en een Hopi
ring en veel ijsjes voor Ana.
| |
| |
| |
History
Tomaž Šalamun is een monster.
Tomaž Šalamun is een bol die door de lucht raast.
Hij ligt in de schemering, hij zwemt in de schemering.
De mensen en ik kijken naar hem, vol verbazing,
we hopen het beste, misschien is hij wel een komeet.
Misschien is hij een straf van god,
een steen, een grenspaal van de wereld.
Misschien is hij een stipje in de ruimte,
die aan de planeet energie zal geven
wanneer er geen olie, staal en voedsel meer is.
Misschien is hij niet meer dan wat spelende cellen, een gezwel
waarvan men het hoofd zou moeten afrukken, zoals bij een spin.
Maar dan zou iets Tomaž Šalamun
opslorpen, waarschijnlijk een hoofd,
meer waarschijnlijk een hoofd dan een lichaam.
Uit dat hoofd zouden nieuwe benen groeien.
Het zou waarschijnlijk goed zijn om hem
tussen twee glasplaatjes te steken, een foto van hem te maken en in formol
te zetten, zodat kinderen hem kunnen observeren
als foetussen, zeefeeën en grotolmen.
Portiers zouden sjoemelen
en toegangskaarten twee keer verkopen.
Dat is goed voor de mensen, het geeft hen brood.
Volgend jaar zal hij waarschijnlijk in Hawaï zijn
of in Ljubljana. In Hawaï is het zeer
warm. Mensen lopen op blote voeten naar de universiteit.
De golven zijn tot honderd voet hoog.
Ze trilt, voortdurend trilt de aarde.
Profiteurs rennen door de stad.
Het is een geweldige plek voor de liefde,
de lucht is zout en het waait er zachtjes.
Maar in Ljubljana zeggen de mensen: Kijk!
Daar is Tomaž Šalamun, hij doet boodschappen
met zijn vrouw Maruška en koopt melk.
| |
| |
| |
Dode jongens
dode jongens! dode jongens!
waar de vogels door de steppe zoeven en de dag zich in tweeën deelt
waar blokjes van hoofden zeilboten van gefluister zijn en waar karren met planken
waar ochtenden glinsteren als Slavische ogen
waar in het noorden bevers elkaar meppen, waarin een uitnodiging tot de dood echoot
waar kinderen hun blauw oog laten zien en razend op bundels sprokkelhout springen
waar ze met afgerukte armen de boeren hun stieren doen schrikken
waar ze in de rij staan te wachten op de koude
waar brood naar azijn stinkt, en vrouwen naar beesten
dode jongens! dode jongens!
waar hoektanden flitsen en sprookjes ruisen
waar midden in de lucht een slaaf vastnagelen de opperste vorm van kunst is
waar maïs op grote vlaktes verbrand wordt waardoor god het kan ruiken
dode jongens! dode jongens!
waar vogels hun eigen kerken hebben om aan het gewicht van de ziel te wennen
waar inwoners bij elke maaltijd hun bretels laten kletsen en onder tafel heilige teksten
waar paarden zwart zijn van het roet
dode jongens! dode jongens!
waar kegels werktuigen van reuzen zijn, die hun vette handen aan een blok hout afvegen
waar šalamun met een kreet zou worden gegroet
dode jongens! dode jongens!
waar alle portiers spleetogen hebben omdat zij sneller hun ogen kunnen sluiten
waar vleesverkopers met rackets worden doodgeslagen en niet begraven worden
waar de donau naar de bioscoop stroomt en van de bioscoop naar de zee
waar de legertrompet de lente aankondigt
waar zielen hoge bogen maken en fluisteren in een beestenkoor
dode jongens! dode jongens!
waar lezen met grind versterkt is waardoor je hoort als je ertegen stoot
waar bomen een schroefdraad en dreven gewrichten hebben
waar kinderhuid al vanaf de eerste dag na geboorte geschild wordt zoals de kurkeik
waar oude vrouwen alcohol wordt ingeschonken
waar de jeugd haar mond uitdiept, als de kraan de rivierbodem
dode jongens! dode jongens!
waar moeders trots zijn en vezels uit hun zonen rukken
waar locomotieven besmeurd zijn met zalmenbloed
| |
| |
dode jongens! dode jongens!
waar het licht wegrot en barst
waar ministers in graniet gekleed zijn
waar tovenaars dieren in manden doen vallen, jakhalzen rechtstaand
dode jongens! dode jongens!
waar windstreken met een kruis gemarkeerd zijn
waar granen ruw zijn en wangen opgezwollen door het vuur
waar kuddes ogen van leer hebben
waar alle watervallen van deeg zijn, gebonden met zwarte linten van jonge wezens
waar ze genieën hun wreefbenen breken met haken om hout te vervoeren
dode jongens! dode jongens!
waar fotograferen beperkt is tot planten die blijven groeien en het papier doen
waar op zolders pruimen drogen en in oude liedjes druppelen
waar soldatenmoeders voedselpakketjes op de fiets wikkelen
waar reigers gebouwd zijn als de atletische gestaltes van argonauten
dode jongens! dode jongens!
waar zeemannen op bezoek komen
waar paarden hinniken in villa's en reizigers lekker geuren
waar in de badkamers kinderpotjes beplakt zijn met plaatjes van iriszaad
waar kannibalen met dakspanen gevoed worden
waar wijngaarden in grijze sluiers gewikkeld zijn, waardoor er staar op de ogen van
| |
| |
| |
[Het hart van Europa is elegant en]
*
Het hart van Europa is elegant en
sidderen nog vooraleer de tijd hen
verpulvert. Twee grote platen
verscheuren ons: Satan, het instituut
van vrijheid die de Pacific
zijn herinnering. Daarom zijn we onmisbaar
voor de wereld, hoewel onze mythe is ingebouwd
in de machine die ons niet meer ter beschikking staat.
Onze enige echte historische mogelijkheid
we kunnen haar niet echt meer
verbruiken laat staan operationaliseren.
Psychoanalyse is de bodem, de nacht voor
Alle laboratoria van de macht gaan
|
|
Auteursrechtelijk beschermd