Iktionaire
Taal als tennis
Weinig dingen zo leuk op een tennisclub als observeren hoe men serveert. Als het gewone spel van een tennisamateur zijn handschrift is, dan is de service zijn handtekening: een onnavolgbare combinatie van eigenaardigheden die bizar kan uitpakken. Werd deze bal wel geslágen, vraag je je af, of was het strikt genomen een worp? Gaat deze speler serveren of wordt hij aangevallen door een wesp?
Hoe minder bedreven je bent in een complexe handeling, hoe eenvoudiger je hem uitvoert, zou je zeggen. Pianoles begint bij ‘Boer d'r ligt een kip in 't water’. Maar dat geldt dus niet voor alles. Juist bij gebrek aan de vereiste vaardigheid maakt de tennisamateur zijn service ingewikkelder dan nodig. Een tenniscoach leert je die persoonlijke capriolen af en traint je op de standaard, de ‘best practice’. Op een amateurclub is een herendubbel soms net Laurel en Hardy versus Abbott en Costello, de stijlnuances tussen Federer en Djokovic zijn veel kleiner.
Bij taalgebruik zie je iets dergelijks.
Op de website Bobotaal, schandpaal voor clichéridders staan veel vergadertaalcapriolen bijeen. Ze zijn verzameld door iemand die op Twitter opereert als ‘De Wethouder’; hij is ‘ooit begonnen als beleidsambtenaar, en vergadert nu de sterren van de hemel’.
Een greep uit zijn prachtige verzameling:
| - | Knelpunten ontstaan bij combinaties met snel inspelen op binnenkomende prikkels. |
| - | We kunnen niet kunstmatig vasthouden aan het feit dat we bestaansrecht hebben. |
| - | We moeten onze ideeën durven terugvertalen in termen van urgentie. |
| - | Achter de verbeterslag moet een ontwikkeling komen om het instrumentarium toetsbaar te maken. |
| - | De nog niet gerealiseerde zaken kunnen worden meegenomen in de slipstream van nieuwe ambities. |
| - | De opdracht van de ambitie van het plan is om aan de slag te gaan om het in de praktijk te brengen. |
| - | Vernieuwing vraagt steeds vaker overstijgende samenwerking met een nieuwe werkwijze. |
| - | In algemene zin kan gezegd worden dat de ontvangen input niet strategisch van aard is. |
| - | We leggen de focus op een gebundeld initiatief voor meer oplossend vermogen. |
| - | Wij bieden een omgeving waarin uitdagingen gefaciliteerd kunnen worden. |
| - | De gezamenlijke aanpak zal bestaan uit het georganiseerd zetten van stappen. |
Heerlijk!
Wij zijn geneigd om de gewichtige blabla van managers en bestuurders op te vatten als een vorm van machtsmisbruik: zij gebruiken hun superieure taalbeheersing om ons af te bluffen en te misleiden. Maar blader een tijdje door dit soort citaten en je realiseert je: dit is geen superieur vernuft, dit is vooral gecamoufleerd onvermogen. Die gewichtig orgelende bestuurder is een tennisamateur met een zelfaangeleerde service. Het ziet er misschien interessant uit, maar per saldo is het een opslag van niks. Mensen die zo praten, moeten gewoon nodig op les. En dan stap voor stap al die bewegingen afleren waarvan ze denken dat ze nodig zijn, maar die er juist voor zorgen dat hun bal nauwelijks over het net komt.
Jan Kuitenbrouwer
Auteursrechtelijk beschermd
