Raarwoord
Matchboxrupsbandafdruk
Guus Middag over opmerkelijke woorden, oud en nieuw.
Als Odysseus naar Troje moet, blijft zijn vrouw Penelope alleen achter op het eiland Ithaca. De gevechten om Troje duren lang: tien jaar. De daaropvolgende omzwervingen van Odysseus ook: nog eens tien jaar. Al die tijd moet Penelope zich de opdringerige vrijers van het lijf zien te houden - zo wil de mythe ons doen geloven. Al die tijd stuurt zij Odysseus elke dag een brief - zo wil de dichter Willem Jan Otten ons in zijn Penelope-gedichten doen geloven. Zij verstuurt die brieven in ‘zeekaartblauwe enveloppen’, geadresseerd aan ‘Poste Restante Méditerranée’, in de hoop dat Odysseus ze ooit ergens op zijn mediterrane omzwervingen bij een postkantoor komt afhalen.
In een van die brieven (in het gedicht ‘Nagekomen, onbestelbare Penelope’) stelt ze zich voor hoe Odysseus zich ergens in den vreemde met een vrouw in een slaapkamer bevindt. Hij ligt op bed. Wij kijken met de vreemde vrouw en Penelope mee naar beneden: naar zijn dijen, zijn liezen, zijn heupen, zijn onderbuik. Het is een spannende scène. Wat zien we daar? Een ‘matchboxrupsbandafdruk’. Door dat rare woord raakte ik taalkundig helemaal opgewonden. Matchbox is het Engelse woord voor ‘lucifersdoosje’. Matchbox was ook de naam van een speelgoedautootjesmerk dat miniatuurautootjes verkocht ter grootte van een lucifersdoosje. Behalve autootjes hadden ze ook vrachtwagens en tanks en andere grote voertuigen die van rupsbanden waren voorzien.
Met zo'n matchboxrupsbandafdruk in de navelstreek moet wel de afdruk van het elastiek van een onderbroek bedoeld zijn. Odysseus heeft die onderbroek nu uitgetrokken. We zien het allemaal wel voor ons, denk ik. Penelope zeker. Ik kan het niet bewijzen, en de dichter zegt er verder ook niets over, maar ik stel me dan zo voor dat het een onderbroek was met kleine autootjes erop.
Guus Middag
Auteursrechtelijk beschermd