Onze Taal. Jaargang 82

Gesignaleerd

Dingetje
René Appel - Amsterdam

Het woord dingetje slaat traditioneel op een kleinigheid, een frutsel, een snuisterij, een niemendalletje, een prul, in ieder geval op iets kleins, maar tegenwoordig heeft het juist vaak een tegengestelde betekenis, zoals in: ‘Kijkcijfers zijn natuurlijk een dingetje.’ Hier is dingetje niet klein en onbetekenend, maar juist belangrijk, want als die kijkcijfers tegenvallen, moet het programma verdwijnen. Als mensen samen ‘een dingetje hebben’, dan is dat een eufemisme voor een knallende ruzie. In deze nieuwe betekenis wordt dingetje ook nogal eens gecombineerd. Verschillende zaken zijn tegenwoordig ‘een mediadingetje’ of een ‘tv-dingetje’. Sommige belangrijke kwesties voor een bepaalde leeftijdsgroep kunnen ook ‘een generatiedingetje’ zijn.

Hoog staan
Ruud Van Der Wissel - Delft

Toen Robin van Persie, spits van het Nederlands elftal, vorige maand na afloop van de wedstrijd tegen Roemenië op tv zei dat hij het veld in was gestuurd met de opdracht ‘hoog’ te ‘staan’, speelde er een glimlach om zijn mond. Waarschijnlijk was dat vanwege dat hoog staan: nieuw voetbaljargon van bondscoach Louis van Gaal, maar ook elders al gesignaleerd. Er wordt iets mee bedoeld als: ‘ver naar voren opgesteld staan’ - een positie waar trouwens ook de ogenschijnlijk tegenovergestelde term diep voor wordt gebruikt, als in diep gaan en een diepgaande spits.

Waar zou dit hoog staan vandaan komen? Misschien uit de kleedkamer, waar coaches een staand bord tot hun beschikking hebben waarop met magneetschijven (die de spelers voorstellen) de opstelling kan worden weergegeven. Dus hoe hoger zo'n magneetschijf op het bord wordt gezet, hoe verder naar voren de bijbehorende speler moet spelen. Het zou kunnen.

Catamaran
Walter Pier - Wassenaar

In de week voor Pasen volgde het sympathieke NCRV-programma Man bijt hond een groepje jongemannen die bezig waren met de voorbereidingen van een paasvuur. De werkzaamheden werden op een gegeven moment onderbroken voor een korte maaltijd uit de snackbar, waarvoor een van hen een ‘catamaran’ had besteld. Omdat de reporter dat niet kende, wilde de jongeman wel uitleggen wat het was: een bak patat met een frikandel speciaal aan weerszijden, waardoor het geheel enigszins doet denken aan de zeilboot met de twee drijvers.

Die bak friet met twee frikandellen was ik een jaar geleden ook al eens tegengekomen, bij een snackbar in het Utrechtse plaatsje Linschoten, maar toen heette dit gerecht een ‘waterfiets’ - ook een naam die het uiterlijk ervan goed beschrijft. Volgens Wikipedia (lemma friet) is de catamaran vooral bekend in Noord-Brabant, terwijl de ‘friet waterfiets’ vooral in Nijmegen en omstreken bekend schijnt te zijn. Van Dale vermeldt ze geen van beide.