Toen in ... mei 1947
Volkstelling
Op 31 mei is het precies 66 jaar geleden dat de volkstelling plaatsvond waarmee het Meertens Instituut de achternamen van alle Nederlanders in handen kreeg. Bij die volkstelling werden in het hele land persoonsgegevens verzameld als geslacht, beroep en religie. Op het gedeelte waarover het Meertens Instituut de beschikking kreeg, stonden van iedere Nederlander de woonplaats en de achternaam vermeld.
Op die manier wilde P.J. Meertens, de directeur van het bureau, de verschillende naamtypen in Nederland in kaart brengen. Het leverde inderdaad een schat aan informatie op, maar wel een die moeilijk te doorgronden was. Want daar zat Meertens dan, met tien miljoen stukjes papier, die nogal eens onleesbaar waren - hetzij door een slecht handschrift, hetzij doordat mensen niet wisten hoe ze hun eigen naam moesten schrijven. En dan waren er nog de nodige lees-, tel- en drukfouten en zoekgeraakte dozen.
In de decennia erna is het project uitgemond in het zogeheten Nederlands repertorium van familienamen, een reeks van veertien delen (elf voor de provincies en drie voor de grote steden). Het laatste deel verscheen in 1988 - P.J. Meertens zelf maakte het niet meer mee.
In 2007 volgde een tweede inventarisatie, die natuurlijk veel voorspoediger verliep dankzij de computers waarmee het Meertens Instituut inmiddels werkte. Was er veel veranderd? Nee, in grote lijnen niet. Er waren door de immigratie weliswaar méér namen gekomen, maar in de top-100 van meestvoorkomende achternamen was in 2007 nog altijd geen Yilmaz of Ali te vinden. Sterker, de top-10 werd in 2007 nog altijd gewoon bevolkt door De Jong, Jansen, De Vries, Van de/den/der Berg, Van Dijk, Bakker, Janssen, Visser, Smit en Meijer/Meyer - precies zoals in 1947.
Auteursrechtelijk beschermd