Onze Taal. Jaargang 71

[p. 191]

Buitenlanders spijkeren in Zeist hun Nederlands bij
Zomercursus Nederlandse taal en cultuur

Jan Erik Grezel

Niet alleen Nederlanders zwermen deze maanden uit om elders een vreemde taal te leren. Er komen hartje zomer ook honderden ‘taaltoeristen’ naar Nederland. Vrijwel elke universiteit biedt buitenlanders een zomercursus Nederlands. De Internationale Vereniging voor Neerlandistiek (IVN) en de Nederlandse Taalunie organiseren voor buitenlanders die ‘iets met het Nederlands hebben’ op drie plaatsen speciale zomerscholen: op Woudschoten in de bossen bij Zeist, en in Hasselt en Gent. Een voorwaarde voor toelating is wel dat de cursist een elementaire kennis van het Nederlands heeft. De meeste deelnemers studeren in hun eigen land Nederlandse taal- en letterkunde.

De belangstelling is enorm. ‘We hebben in totaal 300 plaatsen beschikbaar’, zegt Marc le Clercq, verantwoordelijk voor het buitenlands beleid van de Nederlandse Taalunie. ‘Maar er waren voor dit jaar wel 650 aanmeldingen.’ Half juli beginnen in Zeist ruim 140 studenten uit alle delen van de wereld met de drieweekse cursus Nederlandse taal en cultuur. Duitsers vormen een grote groep, maar er zijn ook Indonesiërs bij, Amerikanen, mensen uit Oost-Europa en zelfs een enkeling uit Zuid-Korea of Turkije.

Spreekvaardigheid

Dit jaar wordt de cursus voor de 47ste keer gehouden. Taalverwerving staat centraal, maar het Nederlands leren gebeurt niet alleen in de schoolbanken. Het programma staat bol van de culturele en maatschappelijke activiteiten.

Gerard Elshout is sinds een aantal jaren cursusleider. ‘Het taalonderwijs is 's ochtends, behalve op zondag. 's Middags en 's avonds zijn er vooral voordrachten, excursies en uitstapjes. Mijn doel is om allerlei dwarsverbanden te leggen tussen de cursusactiviteiten. Als er een lezing wordt gehouden, moeten de studenten daar vervolgens iets over schrijven of vertellen. Op een praatje van een architect volgt een bezoek aan modern Rotterdam en het Nederlands Architectuurinstituut aldaar.’

Er zijn twaalf groepen van ongeveer twaalf deelnemers, verdeeld over verschillende niveaus. De nadruk ligt op spreekvaardigheid. Er is verder voor iedereen een week lang elke dag een speciale uitspraakles van een uur. Gevorderden hebben twee uur keuzevakken: grammatica, discussie en conversatie, of ‘de krant’: ‘Je wordt redacteur van de cursuskrant. Je schrijft, redigeert, fotografeert, interviewt, en maakt de lay-out’, meldt het programma. Er zit ook een pittige portie Nederlandse literatuur in. Elshout: ‘We bestrijken de verschillende perioden in de letterkunde. Ik ben zelf een van de docenten voor de moderne literatuur. Bij de poëzie gebruik ik als uitgangspunt een boekje met de honderd bekendste Nederlandse gedichten van de twintigste eeuw. Van daaruit behandel ik meer poëzie van dezelfde dichters, maar ook cabaretteksten. Dan is er een docent die recente romans bespreekt als Mijn tweede huid van Erwin Mortier of Siegfried van Harry Mulisch.’

Sommige keuze-uren staan in het teken van de Nederlandse cultuur en maatschappij. Thema's zijn bijvoorbeeld ‘Eten en drinken in Nederland’, ‘Kerk en religie’, ‘Geld, werk en status’, ‘Nederland en Oranje’ of ‘Vreemd volk in Nederland’.

Uitstapjes

De meeste docenten van de cursus komen van verschillende instellingen in Nederland, sommigen zijn docent aan een buitenlandse universiteit. ‘Ze zijn vertrouwd met het NT2-onderwijs (Nederlands als tweede taal) of met het Nederlands als vreemde taal (onderwijs in het Nederlands zoals dat in het buitenland wordt gegeven). We hebben ook docenten uit Polen, Duitsland en Spanje. Het zijn uiteraard allemaal “native speakers”, Nederlands is hun moedertaal.’

Een bezoek aan het Rijksmuseum in Amsterdam is een vast onderdeel van de zomercursus Nederlandse taal en cultuur.
Foto: Onze Taal

Het programma biedt vrijwel dagelijks voordrachten van hoogleraren en andere deskundigen. ‘Ton Anbeek komt een lezing houden over moderne Nederlandse letterkunde. Cor Gout - muziekrecensent én neerlandicus - vertelt iets over “Nederpop”, Maarten Huygen van NRC Handelsblad praat over “De media”, en historicus Jan Bank gaat het hebben over “Tolerantie in Nederland”. Er komen verder elk jaar schrijvers die uit eigen werk voorlezen. Dat is dit jaar Rasha Peper.’

Aan uitstapjes geen gebrek. Een dagje Den Haag met bezoek aan het Mauritshuis, een stadswandeling door Amsterdam met uiteraard een kijkje in het Rijksmuseum en het Van Gogh Museum, en een excursie naar het Kröller-Müller Museum op de Hoge Veluwe.

Aan de zomercursus is geen afsluitende toets verbonden. ‘Het is moeilijk om de leerwinst van drie weken vast te stellen. Dat is ook omstreden. We geven een certificaat van deelname en in de enquête aan het eind schrijven cursisten wat ze geleerd denken te hebben. Dat is naar hun gevoel vaak veel.’