Onze Taal. Jaargang 69

[p. 236]

Tamtam
Redactie Onze Taal
Taalberichten

Vroegmiddelnederlands Woordenboek afgerond

Eind juni werd in Brugge gevierd dat het Vroegmiddelnederlands Woordenboek (VMNW) is voltooid. Tien jaar lang werkten vier redacteuren van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie aan dit enorme naslagwerk, dat het Nederlands uit de dertiende eeuw in maar liefst 25.000 trefwoorden in kaart brengt. Behalve taalkundige informatie is er ook allerlei wetenswaardigs over de dertiende-eeuwse samenleving in te vinden. Deskundigen op zeer uiteenlopende terreinen hebben namelijk hun steentje bijgedragen aan het woordenboek, om ervoor te zorgen dat al die oude woorden konden worden voorzien van de noodzakelijke achtergrondinformatie.

Het VMNW gaat niet alleen verder terug dan het Woordenboek der Nederlandsche Taal (dat de periode 1500 tot 1921 bestrijkt), maar ook dan het Middelnederlandsch Woordenboek (dat loopt van 1300 tot 1550). Het Vroegmiddelnederlands was een taal die vooral gespróken werd en die veel regionale variaties kende. De weinige woorden die op papier kwamen, waren niet aan zulke strikte spellingregels gebonden als nu, waardoor een woord soms wel op twintig verschillende manieren geschreven werd.

Het is de bedoeling dat het VMNW in de loop van volgend jaar gaat verschijnen, in boekvorm (gedacht wordt aan tien à twaalf delen) en op cd-rom. Momenteel wordt er nog onderhandeld met een aantal uitgevers. In het volgende nummer van Onze Taal meer over het VMNW.

Bron: Amersfoortse Courant, 8-7-2000

Duitse kwaliteitskrant terug naar oude spelling

Van 1996 tot 1998 werd in het Duitse taalgebied een spellinghervorming ingevoerd. Aanvankelijk rees er nogal wat verzet, maar toen vorig jaar de dagbladpers vrijwillig overging op de nieuwe regeling, was het pleit beslecht.

Maar nu rommelt het weer. Op 27 juli maakte de Frankfurter Allgemeine Zeitung, Duitslands prominentste kwaliteitskrant, bekend dat hij op 1 augustus weer zou terugkeren naar de oude spelling. In de tussenliggende vier dagen kreeg de redactie meer dan duizend enthousiaste brieven waarin de lezers uiteenzetten wat hen irriteert aan het nieuwe systeem.

De briefschrijvers ergeren zich vooral aan de nieuwe aaneenschrijfregeling. Het werkwoord wiedersehen (‘weerzien’) bijvoorbeeld moet tegenwoordig worden geschreven als ‘wieder sehen’ (‘weer zien’, let op de andere klemtoon). Evenzo sitzen bleiben (‘zittenblijven’), allein stehend (‘alleenstaand’), viel sagend (‘veelzeggend’), wohl bekannt (‘welbekend’), etc. Dat gaat ten koste van het expressievermogen van de geschreven taal, vinden de lezers. De overige klachten gaan over de nieuwe hoofdletterregeling (in bezug auf nu met een grote B), de driedubbele medeklinkers (Schiffahrt voortaan met drie f's), de gedeeltelijke afschaffing van de ß (daß wordt dass) en het nieuwe afbreeksysteem (‘ba-cken’, ‘Dip-lom’, ‘Sak-rament’). Heel andere probleemvelden dus dan bij ons, waar de discussie almaar over bastaardwoorden en tussenletters gaat.

Het is nog te vroeg om te zeggen wat voor gevolgen dit initiatief zal hebben. Intussen gaat er een verhaal over een meisje in Oldenburg dat bij dictees stoer de oude spelling aanhoudt en toch voldoendes krijgt. In het door haar ouders aangespannen proces over de rechtmatigheid van de nieuwe spelling zou namelijk nog geen uitspraak gedaan zijn. (Zie ook de website van de Frankfurter Allgemeine Zeitung: http://www.faz.de en http://www.faz.com.)

(Harry Cohen)

Statengeneraal.nl is van de staat

Er zijn - we schonken er in het meinummer al aandacht aan - bedrijven die internetdomeinnamen reserveren met de bedoeling die door te verkopen aan degenen die je in eerste instantie met die naam zou associëren. Ze doen dat met merk- en handelsnamen, maar ook met overheidsnamen. Zo is de naam statengeneraal.nl in handen van de domeinnaamkaper NameSpace, en staat tweedekamer.com op naam van Amstel Meer Land BV.

De overheid besloot hier iets aan te doen. Hoopgevend was dat in vrijwel alle eerdere rechtszaken over domeinnamen de eisende partij in het gelijk werd gesteld, en de verschillende kapers door de rechter gedwongen werden de namen over te dragen. Toch lag het in het geval van de overheid iets ingewikkelder, omdat het hier niet ging om beschermde merknamen; Staten-Generaal en Tweede Kamer zijn algemene Nederlandse aanduidingen voor staatsrechtelijke instellingen.

Op 3 augustus deed de rechter uitspraak in beide zaken. De domeinnaam statengeneraal.nl moet door NameSpace worden overgedragen aan de Staat. Door die naam te reserveren staat NameSpace een goede informatievoorziening van de Staten-Generaal in de weg, vindt de rechter. Maar merkwaardig genoeg velde hij over tweedekamer.com een ander oordeel: die naam hoeft níét naar de overheid. Vanwaar dat verschil? In het ene geval gaat het om een .nl-naam, in het andere om een .com-naam. ‘Dotcom’-domeinnamen worden volgens de rechter vooral door commerciële organisaties gebruikt, en het is daarom niet waarschijnlijk dat geïnteresseerden via tweedekamer.com op zoek gaan naar informatie over de Tweede Kamer.

NameSpace kreeg op dezelfde dag overigens nog een klap te verwerken. In een door de Stichting Domeinregistratie Nederland aangespannen geding bepaalde de rechter dat NameSpace een half miljoen gulden moet betalen aan de stichting - vanwege de 20.000 domeinnamen die NameSpace tot 1 april volgens de rechter ten onrechte had geregistreerd.

Bron: NRC Handelsblad, 9-8-2000