Onze Taal. Jaargang 69

[p. 200]

Tamtam
Redactie Onze Taal
Taalberichten

De juf kan niet goed spellen

‘Hoe ontwikkeld deze fase zich bij kinderen tot elf maanden?’ vroeg een studente van de Bredase pabo aan Ouders Online, in een brief die wemelde van de taalfouten. De redactie van Ouders Online gaf de studente daarom een behoorlijke veeg uit de pan (‘Wij vragen ons af of het wel zo verstandig is om zo'n moeilijk onderwerp bij de kop te nemen als u nog niet eens kunt spellen.’) Ook ouders klagen steeds meer over de slechte spelvaardigheid van (toekomstige) leraren; zij zien hun kinderen thuiskomen met ongecorrigeerde spelfouten in hun opstellen. Soms staan er zelfs taalfouten in hun rapport. Maar hoe kan het toch dat mensen die kinderen de spelling zouden moeten bijbrengen, er zelf zoveel moeite mee hebben?

Theo Pullens, hoofd van de afdeling Nederlands van de Bredase pabo, schaamt zich plaatsvervangend voor zijn studente. Volgens hem is de slechte taalbeheersing van de studenten te wijten aan het pabobeleid van de laatste twintig jaar: ‘We wilden pedagogische en didactische specialisten afleveren. Daardoor was er veel aandacht voor de wijze waarop je kennis overdraagt en minder voor die kennis zelf. In dezelfde periode is het aanzien van het leraarsvak gedaald. Misschien is dat niet toevallig.’ Pullens meent bovendien dat het onder jongeren ‘in’ is om nonchalant om te springen met de taal. Hij spreekt over ‘een slecht ontwikkeld spellinggeweten’ van de huidige studenten.

De Bredase pabo heeft inmiddels maatregelen genomen. Pullens: ‘We hebben kortgeleden besloten studenten weg te sturen als ze na twee jaar nog steeds zakken voor toetsen op spellingen rekenvaardigheid. We verwachten dat elk jaar tussen de vijftien en twintig studenten (ongeveer acht procent) hun opleiding moeten afbreken. En dat terwijl de laatste paar jaar de vraag naar nieuwe leraren enorm toegenomen is.’

Bronnen: Trouw, 24-5-2000; http://www.ouders.nl/

Nederlands in trek in Noord-Frankrijk

In Frans-Vlaanderen, het noordwestelijkste puntje van Frankrijk, spreken alleen bejaarden nog een vorm van dialectisch Nederlands - een variant van het West-Vlaams om precies te zijn. Een enkeling volgt - uit sociaal-culturele overwegingen - nog wel een cursus in deze streektaal, maar eigenlijk is die op sterven na dood.

Maar terwijl dit ‘Vlaemsch’ aan het verdwijnen is, volgen veel Frans-Vlamingen een cursus Nederlands. De meesten hebben de taal nodig om een baan over de grens te bemachtigen. De economische situatie in Vlaanderen - niet meer dan veertig kilometer verwijderd van Frans-Vlaanderen - is namelijk veel florissanter dan die van Noordwest-Frankrijk.

Ook in het reguliere onderwijs neemt de belangstelling voor het Nederlands toe. In twee Noordwest-Franse dorpen (Bailleul en Wervicq-Sud) is Nederlands een verplicht vak op de basisscholen. Ook wordt het op steeds meer basisscholen als keuzevak aangeboden. In het schooljaar 1996-1997 volgden 875 kinderen op vrijwillige basis Nederlands; vorig jaar waren dat er maar liefst 3893. Komend schooljaar zal op dertig middelbare scholen Nederlands gegeven worden, acht meer dan nu. Dankzij de groeiende belangstelling voor het Nederlands is onze taal na het Engels en het Duits de derde buitenlandse taal van Noord-Frankrijk.

Bronnen: Provinciale Zeeuwse Courant, 15-5 en 17-5-2000

Afatici goede leugendetectors

Mensen met een taalstoornis als gevolg van een beroerte blijken leugenaars beter te kunnen ontmaskeren dan gezonde mensen. Dat blijkt uit een onderzoek van het Massachusetts General Hospital in Boston. Tijdens dat onderzoek betrapten afatici, zoals mensen met een dergelijke stoornis genoemd worden, driekwart van de leugenaars; de gezonde proefpersonen kwamen niet verder dan de helft.

Opmerkelijk? Eigenlijk niet. Zoals blinden bovengemiddeld goed ruiken, voelen en horen, zo compenseert een afaticus zijn handicap door meer te letten op non-verbaal gedrag. Op deze manier kan hij toch dikwijls min of meer de bedoeling van zijn gesprekspartner achterhalen. Een leugenaar heeft onder meer de neiging om oogcontact te vermijden, iets wat veel gezonde mensen ontgaat. Mensen zonder taalstoornis halen de boodschap vooral uit - soms misleidende en verhullende - woorden.

Bron: http://www.independent.co.uk/news/uk/science/

Moedermelk bevordert taalgevoel

Kinderen die ten minste drie maanden moedermelk hebben gekregen, ontwikkelen een beter taalgevoel dan andere kinderen. Dat is een van de opvallende conclusies uit het proefschrift waarop Lucien Anteunis en Joost Engel half mei aan de Universiteit Maastricht promoveerden. De twee audiologen volgden voor hun onderzoek de afgelopen tien jaar 250 kinderen.

Die taalvoorsprong is allereerst te danken aan essentiële vetzuren, die de taalontwikkeling bevorderen en die ontbreken in flesvoeding. Maar ook afweerstoffen tegen oorontsteking in moedermelk spelen een grote rol. ‘Moedermelkkinderen’ lijden daardoor minder vaak aan oorontsteking en (langdurig) gehoorverlies, waardoor ze de taal uit de omgeving gemiddeld sneller zullen oppikken.

Bronnen: Limburgs Dagblad,13-5-2000; http://www.pers.unimaas.nl/2000/