Onze Taal. Jaargang 69

[p. 167]

Tamtam
Redactie Onze Taal
Taalberichten

‘Taalbuddy's’ in Veendam

Hoe moet de taalachterstand van allochtonen verkleind worden? In de discussie naar aanleiding van deze vraag (zie ook het openingsartikel van dit nummer) gaat het vooral om allochtone jongeren, maar voor ouderen zijn de problemen minstens zo groot. Oudere allochtonen kwamen in Nederland toen ons land nog geen inburgeringswet kende. Nieuwkomers waren destijds dus niet verplicht de Nederlandse taal en cultuur onder de knie te krijgen, waardoor velen in een isolement terechtkwamen. Veendam, met een van de grootste Turkse gemeenschappen van de provincie Groningen, besloot daar iets aan te doen. In mei werd begonnen met het ‘taalbuddy’-project, speciaal bestemd voor oudere Turken in de gemeente.

Dankzij dit initiatief krijgen de Veendamse Turken de mogelijkheid om met behulp van een Nederlandse ‘buddy’ het Nederlands beter te leren beheersen. Bovendien zullen de Turkse deelnemers en hun buddy's ook buiten de taallessen veel met elkaar optrekken om van elkaars cultuur te leren. Ieder kwartaal kunnen vijftien cursisten deelnemen aan het project. De gemeente Veendam zoekt de buddy's voornamelijk bij kerkelijke en andere vrijwilligersinstellingen.

Veendam heeft met de taalbuddy overigens niet de primeur. In Utrecht loopt al enkele jaren het ‘vrouwenontmoetingsproject’, waarbij Nederlandse vrouwen buitenlandse vrouwen helpen hun weg te vinden in de samenleving. Dit succesvolle integratieproject kreeg in november de Harriët Freezerring, de prijs van het tijdschrift Opzij voor vrouwen die andere vrouwen helpen.

Bron: Barneveldse Krant, 31-3-2000.

Nederlands op het werk?

Zeven op de tien vaste krachten in de tuinbouw zijn van buitenlandse afkomst. In totaal zijn er 46.000 allochtonen werkzaam in deze sector. Op het veld en in de kassen is het Nederlands dan ook lang niet altijd de voertaal. Ongeveer drie jaar geleden stoorden twee glastuinbouwbedrijven uit Den Haag en Monster zich daar zo aan dat zij vier Turkse en Marokkaanse werknemers verboden hun eigen taal te spreken. Niet alleen tijdens het werk in de kassen, maar ook in de koffiepauzes moesten de Turken en Marokkanen sindsdien Nederlands spreken.

Stonden de Westlandse werkgevers hiermee in hun recht? FNV Bondgenoten vond van niet (‘Weleens gehoord dat Limburgers en Friezen op hun werk verplicht werden Nederlands als voertaal te gebruiken?’) en diende een klacht in bij de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) in Utrecht. De commissie stelde FNV Bondgenoten in het gelijk en noemde deze taaleis discriminerend. De uitspraak luidde dat werknemers die eenvoudige arbeid verrichten niet per se de Nederlandse taal hoeven te beheersen. De commissie plaatste wel de kanttekening dat werkgevers bij ‘ingewikkelder werk’ één voertaal kunnen eisen.

Maar waar ligt de grens tussen ‘eenvoudig’ en ‘ingewikkelder’ werk? En zouden er niet andere criteria moeten gelden? Die vraag rijst als je kijkt naar bijvoorbeeld de gezondheidszorg. Nederlandse ziekenhuizen kampen al enige tijd met een personeelstekort en zoeken daarom ook over de grens naar verpleegkundigen en verzorgenden. Het Haagse Westeinde Ziekenhuis en het Amsterdamse VU-ziekenhuis werven sinds kort zelfs mensen uit Zuid-Afrika en de Filipijnen. Na een cursus Nederlands van drie maanden kunnen de buitenlandse verpleegkundigen in de twee ziekenhuizen aan de slag.

Maar kan iemand die net drie maanden in Nederland is wel in een ziekenhuis werken? De Poolse Teresa Antoniewicz vindt van niet. Dertien jaar geleden kwam ze naar Nederland om als kraamverpleegkundige te werken. Haar ervaring is dat buitenlandse verpleegkundigen jarenlang aan het Nederlandse sociale en maatschappelijke leven moeten hebben deelgenomen om hun werk goed te kunnen doen. ‘Op sommige afdelingen heb je dagelijks te maken met leven en dood. Met stresssituaties. Als je niet meteen begrijpt wat een arts of collega tegen je zegt of wat een patiënt bedoelt, dan kan dat letterlijk een levensgevaarlijke situatie veroorzaken.’

Bronnen: De Gelderlander, 30-3 en 4-4-2000; BN/De Stem, 30-3-2000; Dagblad de Limburger, 5-4-2000.

To Kollumise

Er komt nogal wat Engels het Nederlands in, maar af en toe gebeurt ook het omgekeerde. Zo dook onlangs het Engelse werkwoord to Kollumise op, dat zoveel betekent als ‘zich duchtig verzetten tegen de komst van asielzoekers door buurtbewoners’. Het woord kwam voor in een internetartikel van het Britse Institute of Race Relations, dat zich afvraagt of Nederland ‘Kollumised’ raakt.

Het woord is gebaseerd op kollummiseren, dat vorig jaar november werd verzonnen door de Leidse actiegroep De Fabel van de Illegaal, en dat natuurlijk verwijst naar Kollum. In dat Friese plaatsje ontstond vorig jaar een enorm tumult naar aanleiding van de uitbreiding van een asielzoekerscentrum. Een bewoner van dat asielzoekerscentrum werd verdacht van de moord op Marianne Vaatstra, waardoor de gemoederen flink verhit raakten.

De gemeente Kollummerland, waar Kollum onder valt, is uiteraard ‘beslist niet blij’ met het woord en hoopt dat het ‘in de vergetelheid raakt’.

Bron: Het Parool, 14-4-2000.