Onze Taal. Jaargang 69

[p. 78]

InZicht

Raymond Noë

InZicht licht u in over nieuwe boeken, congressen en lezingen in taalkundig Nederland. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten.
Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.

Jongerentaal

Groepstalen kenmerken zich door woorden die voor buitenstaanders moeilijk te doorgronden zijn, en dat geldt ook voor jongerentaal. Gigataal bevat een opsomming van woorden die jongeren (onder wie gabbers, babbers, zwabbers, alto's, crusty's, skaters, zippy's, bimbo's en himbo's) vandaag de dag zoal gebruiken, en die voor het merendeel uit het Engels afkomstig zijn. De woorden zijn ondergebracht in thematische hoofdstukjes (muziek, identiteit, mode, enzovoort), die steeds zijn voorzien van een korte inleiding.

Gigataal. Stijlwoordenboek voor het nieuwe millennium van Frank Bierens en Mo Veld is een uitgave van Prometheus en kost f 14,90. (97 blz.)
ISBN 90 5333 822 5

Dialectspelling

In Nederland worden vele dialecten gesproken. Een groot deel hiervan wordt door lokale dialectsprekers vastgelegd om de woordenschat van het eigen dialect voor het nageslacht te bewaren. Een probleem daarbij is de spelling. Omdat er geen regels zijn om bepaalde klanken in letters om te zetten, ontstaat er een diversiteit aan notatiesystemen. Dit was voor de Stichting Brabantse Dialecten en het Noordbrabants Genootschap aanleiding om voor de Brabantse dialecten een ‘referentiespelling’ op te zetten, waarnaar de lokale auteurs zich kunnen richten. Het boekje waarin dit spellingsysteem nu is vastgelegd, bevat ook een aantal voorbeeldteksten die in deze voorkeursspelling geschreven zijn, onder meer in het Antwerps, het Brussels, het Mechels, het Roosendaals en het Tilburgs.

Hoe schrijf ik mijn dialect? Een referentiespelling voor alle Brabantse dialecten is verschenen bij Acco en kost f 24,60. (80 blz.)
ISBN 90 334 4378 3

Liefde voor het Nederlands

Het boek O schone moedertaal geeft een overzicht van hoe het Nederlands de afgelopen vijf eeuwen door dichters en schrijvers bezongen en verdedigd is. In chronologische volgorde passeren de meningen van de groten en iets minder groten uit de Nederlandse en Vlaamse literatuur de revue, waarbij opvalt dat de geëtaleerde taal-liefde niet zelden een uitgesproken nationalistisch karakter heeft. Alle opgenomen werken en fragmenten worden in een historische context geplaatst met een korte biografie van de schrijver en een beschrijving van de maatschappelijke en/of politieke situatie waar zijn of haar werk een reactie op was, waardoor een (ietwat fragmentarisch) beeld ontstaat van vijf eeuwen Nederlandse taaltrots.

O schone moedertaal. Lofzangen op het Nederlands 1500-2000, bezorgd door A.M. Hagen, is een uitgave van Contact en kost f 29,90. (124 blz.)
ISBN 90 254 9677 6

Nieuwe betekenissen

Neologismen zijn vaak nieuwvormingen, maar kunnen ook bestaande woorden met een nieuwe betekenis zijn. Het vijfde deel van de reeks ‘Taalcahiers’ bevat vijfhonderd van dergelijke neologismen - van aanpikken tot Zwitserleven - die nog niet ‘tot de woordenboeken zijn doorgedrongen’. De nieuwe betekenissen worden met voorbeeldzinnen en citaten verduidelijkt.

Neologismen van Riemer Reinsma is een uitgave van Sdu/Standaard en kost f 24,90. (180 blz.)
ISBN 90 75566 81 6

Nederlandse taalkunde

P.C. Paardekooper en W. Smedts stelden een bundel samen waarin ‘selectief, kritisch en hedendaags’ de stand van zaken in 26 deelgebieden van de Nederlandse taalkunde weergegeven wordt. Na drie ‘algemene’ hoofdstukken over bibliografieën, tijdschriften en elektronische hulpmiddelen wordt per deelgebied ingegaan op: standaardwerken, inleidingen, tijdschriften, monografieën en proefschriften, hulpmiddelen, belangrijkste onderzoekscentra en ‘leemtes’. Bij elkaar genomen schetst al deze informatie een beeld van de belangrijkste ontwikkelingen in de Nederlandse taalkunde van de laatste vijftig jaar.

De Nederlandse taalkunde in kaart, onder redactie van W. Smedts en P.C. Paardekooper, is een uitgave van Acco en kost f 54,50. (288 blz.)
ISBN 90 334 4296 5

Trainingsterminologie

Sporters moeten trainen, en hoe hoger hun niveau, hoe wetenschappelijker de training wordt aangepakt. De theorie die de trainingspraktijk ondersteunt, heet trainingsleer, en houdt zich bezig met sociologische, psychologische, fysiologische, biochemische, neurofysiologische en anatomische aspecten van trainingsmethoden. Het is dus niet zo verwonderlijk dat er in de trainingsleer nogal wat specialistisch jargon gebruikt wordt. Terminologie trainingsleer is een verklarend woordenboek waarin een groot aantal van deze vaktermen (vooral op het gebied van sport, anatomie en fysiologie) is samengebracht. De lemma's variëren in lengte van enkele regels tot meerdere bladzijden. Van dit uit 1993 stammende boek is nu een tweede, uitgebreide druk verschenen.

Terminologie trainingsleer. Sport - anatomie - fysiologie van A tot Z van H.A. Bottenberg en P.G. Bottenberg is een uitgave van De Vrieseborch en kost f 42,50. (333 blz.)
ISBN 90 6076 467 6

Spokanië

In het meinummer van Onze Taal uit 1998 weidde Rolandt Tweehuysen uit over de taal van het door hem verzonnen land Spokanië. Maar er is veel meer over dit land te vertellen, wat mag blijken uit het boek Uit in Spokanië - nooit weg (uit 1982) en de reisgids voor het grootste Spokaanse eiland Berref, die onlangs in de bekende Dominicus-reeks verschenen is. Deze reisgids wijst de aspirant-bezoeker de weg naar de mooiste plekjes, dorpen en steden van Berref, en biedt een schat aan informatie over de geschiedenis, de cultuur en de geografie van het eiland, alsmede over de talen en de volksaard van de Spokaniërs.

Spokanië: Berref van Rolandt Tweehuysen is een uitgave van J.H. Gottmer en kost f 34,90. (222 blz.)
ISBN 90 257 3189 9

[p. 79]

Databank Onze Taal

De Databank Onze Taal - samengesteld door Jac Aarts en Jacques Bennis, twee actieve leden van het genootschap - is een eenvoudig hanteerbaar DOS-programma met uitgebreide gegevens over alle artikelen vanaf 1995. Auteurs- en titelgegevens, maar ook korte samenvattingen van de inhoud, overzichten per nummer, alsmede de inhoud van de rubrieken ‘Reacties’ en ‘InZicht’. Bovendien zijn registergegevens over oudere jaargangen (1985-1994) opgenomen. De inhoud wordt na elk nummer bijgewerkt, zodat u bij ontvangst van de databank de beschikking hebt over de recentste gegevens. De maandelijkse gegevens worden ook gepubliceerd in het elektronische tijdschrift Neder-L (http://baserv.uci.kun.nl/~salemans).

De noodzakelijke software is bij de prijs inbegrepen, evenals een eenvoudige maar praktische handleiding. Dit DOS-programma draait ook prima onder Windows.

U kunt de databank bestellen door f 10,- over te maken op giro 39 76 124 van J.J.C.T. Aarts te Arnhem onder vermelding van ‘databank OT’. Meer informatie: <[e-mail]>.

Na ontvangst van uw betaling wordt de databank (twee diskettes) verzonden naar het adres dat op de overschrijvingskaart is vermeld. Bij overmaking via girotel wordt u dringend verzocht uw adresgegevens te vermelden. Dit geldt ook voor degenen die in België wonen maar een Nederlandse girorekening hebben.

Uitspraakcursus

Uitspraak Nederlands is een uitspraakcursus voor niet-Nederlandstaligen die al enige basiskennis van het Nederlands hebben. Behalve op een correcte uitspraak richt deze cursus zich ook op intonatie en stijlverschillen: informeel Nederlands klinkt tenslotte heel anders dan de geprononceerde uitspraak van een acteur of nieuwslezer. Om met dit alles vertrouwd te raken moet er vooral veel geoefend worden: het boek bevat slechts beperkte linguïstische informatie en daarnaast voornamelijk oefeningen en voorbeelddialogen. Los van het cursusboek is een set van zes cd's verkrijgbaar, waarmee alle oefeningen en dialogen te beluisteren zijn.

Uitspraak Nederlands. Tekst- en oefenboek van Ludo Beheydt, René Dirven en Ulrike A. Kaunzner wordt uitgegeven door Acco en kost f 43,50. (160 blz.) De zes cd's kosten ca. f 137,50.
ISBN 90 334 4284 1 (boek)
90 334 4298 1 (cd's)

Probleemoplossende discussies

Wat moeten we doen om een dreigend begrotingstekort te voorkomen? Hoe kunnen we vader het best opvangen nu hij slecht ter been aan het worden is? Een van de lastigste en meest onontkoombare dingen van het menselijk bestaan is het al pratend gezamenlijk oplossen van problemen. Er is al heel wat afgeschreven over dergelijke ‘probleemoplossende discussies’, maar meestal behandelen zulke publicaties vooral de sociale en psychologische kant van de zaak, en nauwelijks de talige. M.A. van Rees doet dat laatste nadrukkelijk wél, in haar boek We komen er wel uit. Zij begint met een kritische bespreking van de literatuur over probleemoplossende discussies, schetst haar theoretische uitgangspunten (de zogenoemde ‘pragmadialectische benadering’ in combinatie met gespreksanalytische inzichten), en gaat in een aantal hoofdstukken na hoe die theorie in praktijk kan worden gebracht. Van Rees is verbonden aan de leerstoelgroep Taalbeheersing, Argumentatietheorie en Retorica van de Universiteit van Amsterdam, en dat is aan het boek af te lezen. Door de opzet en vooral ook de stijl waarin het boek geschreven is, zal het niet voor alle buitenstaanders even toegankelijk zijn.

We komen er wel uit. Over rationaliteit in probleemoplossende discussies van M.A. van Rees verscheen eind vorig jaar bij uitgeverij Boom en kost f 42,50. (191 blz.)
ISBN 90 5352 560 2