215 andere woorden voor... browser
Taaladviesdienst
Browsen is struinen. Dat zou je althans mogen concluderen op basis van de reacties die we kregen op onze oproep in het novembernummer. In de rubriek ‘Ander woord voor...’ vroegen we om alternatieven voor het woord browser (‘programma om internet mee te bezoeken’). Van de 128 inzenders stuurde zo'n 20% een of meer woorden in die van struinen zijn afgeleid. Het vaakst kwam struiner zelf voor (18x), maar ook netstruiner (5x), webstruiner (4x) en struinprogramma (3x) werden vaak ingestuurd.
Toch vertoonden de inzendingen veel variatie. Zo associeerden sommige inzenders een browser met een vervoermiddel (wellicht geïnspireerd door de ‘elektronische snelweg’), blijkens inzendingen als webwagen, webmobiel, infomobiel, surfplank en webstep. Ook de associatie met reizen of dwalen door het web lag kennelijk voor de hand: webreizer, zwerver, dwaler. Dat een browser juist een ondersteunende functie heeft bij het navigeren op internet, bleek uit (net)piloot, (web-/net)loods, struinhulp, webbutler, (web)gids, webreisgids, padvinder, navigator, kompas(programma). Opvallend genoeg waren ook diernamen populair, zoals sint-bernard en speurhond (die helpen met zoeken), spin of kruisspin (uiteraard vanwege het (wereldwijde) web), en het poëtisch aandoende webvlinder (vanwege het rondfladderen op het web?). Verder maken we graag nog melding van duimelaar, doorloper en jutter.
In totaal werden er 215 verschillende alternatieven voor browser ingezonden, als we elke samenstelling en combinatie meerekenen. Veel alternatieven begonnen met web- of net-, maar diezelfde woorden kwamen ook zonder dit voorvoegsel voor; hierboven noemden we al webstruiner, netstruiner en struiner. Als we de voorvoegsels web- en net- (voorzover van toepassing) buiten beschouwing laten, tellen we 173 alternatieven. Hiervan ziet de top-elf er als volgt uit:
| 1. |
(web-/net)struiner (27x) |
| 2. |
(web-/net)snuffelaar (15x) |
| 3. |
(web-/net)neuzer (14x) |
| 4. |
(web-/net)speurder (11x) |
| 5/6. |
(web-/net)kijker (9x) |
| |
web-/netwijzer (9x) |
| 7. |
(web-/net)zoeker (8x) |
| 8. |
(web-/internet)verkenner (7x) |
| 9. |
(web-/net)grazer (6x) |
| 10/11. |
speurneus (5x) |
| |
bladwijzer (5x) |
Het laatste woord uit de top-elf, bladwijzer, valt helaas af, omdat deze term al wordt gebruikt in de context van browsers, namelijk voor een in het computergeheugen opgeslagen internetadres (een vertaling van bookmark). Ook de nummer negen, (web-/net)grazer, valt af; hoewel wij het een mooi, rustiek beeld vinden, geeft grazen volgens ons geen goede indruk van wat een browser precies doet. De overige negen top-elfwoorden zijn in te delen in enkele categorieën, al naar gelang de functie die een browser kan vervullen. Zo verwijst web- of netwijzer naar een programma dat de weg wijst. Voor sommigen is een browser niet meer dan een programma om rond te neuzen: (web-/net)kijker, (web-/net)neuzer; anderen gebruiken een browser kennelijk meer om te zoeken, te speuren: zoeker, snuffelaar, speurder, speurneus en struiner.
Toch schieten ook deze woorden tekort: een browser is welbeschouwd immers een combinatie van een wegwijzer, een rondneusprogramma en een zoekmachine. Volgens ons worden al deze eigenschappen samen het best uitgedrukt door het woord verkenner. Bij verkennen denken we aan op onderzoek uitgaan, zich oriënteren, ‘kennis (trachten te) verwerven (...), de situatie opnemen’ (Van Dale), en met wat fantasie kan ook de betekenis ‘vliegtuig dat verkenningsvluchten uitvoert’ een rol spelen. Verkenner alléén is echter niet duidelijk genoeg. Het woord internetverkenner (één keer ingestuurd) zou een passende vertaling zijn van de naam van het browserprogramma Internet Explorer (net zoals het programma Windows Explorer in het Nederlands Windows Verkenner heet), maar is wat aan de lange kant; onze voorkeur gaat daarom uit naar webverkenner.
De boekenbon van f 50,- van de Stichting LOUT (Let Op Uw Taal) gaat naar de eerste inzender van het woord webverkenner, Wim van der Linden uit Waalre. We bedanken alle inzenders hartelijk voor hun bijdragen.
Auteursrechtelijk beschermd