Alle vijf (de) boeken
Arjan Polderman -Woerden
Er bestaat verschil van mening over de vraag of in de zin ‘Alle vijf de boeken waren uitgeleend’ het woordje de wel op zijn plaats is. Ik wil de aandacht vestigen op een factor die in dit verband zelden-genoemd wordt, en die naar mijn mening wel vaker onderschat wordt: het zinsritme.
In vijf boeken staan twee beklemtoonde lettergrepen direct na elkaar. Om ze beide tot hun recht te laten komen, is een zekere spreekpauze onvermijdelijk. Ik veronderstel nu dat die pauze door veel sprekers (en vervolgens ook door schrijvers) wordt opgevuld met een onbeklemtoonde lettergreep, in dit geval het woordje de. Ik neem ook aan dat aan alle zeven boeken nooit of nauwelijks het woordje de wordt toegevoegd, omdat hier geen twee beklemtoonde lettergrepen direct op elkaar volgen. Evenmin verwacht ik dat de regelmatig wordt toegevoegd aan alle vijf bezoekers.
Opvulling van een spreekpauze speelt mogelijk een overeenkomstige rol in de opkomst van hele als bijwoord. Het zou aardig zijn als nagegaan kon worden hoe vaak heel dan wel hele wordt gebruikt in woordgroepen als een heel/hele goede zaak in vergelijking met een heel/hele gewone zaak. En misschien is een spreekpauze ook van invloed op het al dan niet toevoegen van om aan constructies als ‘Het is de bedoeling (om) het doel te halen’.
Auteursrechtelijk beschermd