Onze Taal. Jaargang 67

[p. 268]

Tamtam
Redactie Onze Taal
taalberichtentaalberichtentaalberichtentaalberichten

Kaarten tegen ambtelijke taal

Zo'n anderhalf jaar geleden begon de gemeente Utrecht met een ‘terugstuuractie’: iedereen die een onbegrijpelijk geformuleerde ambtelijke brief ontving, mocht die terugsturen. De gemeente zou dan zorgen voor een nieuwe, toegankelijker brief. De actie was een initiatief van ‘Vertaal je taal’, een werkgroep van Utrechtse gemeenteambtenaren.

Overdonderend was de respons niet: tot nu toe werden veertig brieven geretourneerd, aldus H. Sakkers, voorzitter van ‘Vertaal je taal’. Sakkers: ’We denken dat veel Utrechters nog niet op de hoogte zijn van de actie.’ Om daar verandering in te brengen, zullen zogenoemde ‘Boomerang Freecards’ worden ingezet. Zestigduizend van die kaarten worden verspreid in cafés, bibliotheken, wijkgebouwen en dergelijke. Op de voorkant staat een staaltje ondoordringbaar ambtelijk proza, op de keerzijde valt te lezen hoe een brief die in zo'n stijl geschreven is, teruggestuurd kan worden naar de gemeente.

Bron: de Volkskrant, 21-7-1998

Gelofte Kamerlid in het Fries

Eind augustus werden er negentien nieuwe Tweede-Kamerleden beëdigd. Zij namen de plaats in van de in mei gekozen Kamerleden die minister of staatssecretaris werden in het nieuwe kabinet. Een van de nieuwkomers, Annet van der Hoek van de PvdA, viel op doordat ze de gelofte in het Fries aflegde.

Voor Van der Hoek was dit meer dan een symbolische handeling: ‘Ik ben van geboorte Fries, en het Fries is een erkende rijkstaal. Een van de manieren om dat te benadrukken is de gelofte in het Fries af te leggen. Ik vind: als dat wettelijk mogelijk is, dan moet je dat doen. Wat overigens niet wil zeggen dat ik in de Kamer alleen Friesland vertegenwoordig. Ik ben er voor het hele land. Maar ik heb natuurlijk een binding met mijn regio, en denk dat het ook goed is dat er Kamerleden zijn die weten wat er in die regio speelt.’

Bron: Trouw, 26-8-1998

Geneesheer taboe voor Vlaamse minister

De Vlaamse ministervan Gezondheid Wivina Demeester zal het woord geneesheer voortaan mijden en in plaats daarvan alleen nog maar het sekseneutrale arts gebruiken. Zij beloofde dit aan parlementslid Riet Van Cleuvenbergen (CVP), die de minister had gegispt naar aanleiding van een erkenningsbesluit van controleartsen voor sporters. Van Cleuvenbergen vindt de term geneesheer kwetsend voor vrouwen, zeker nu het medische beroep duidelijk aan het vervrouwelijken is.

De minister wees erop dat het gebruik van geneesheer stoelt op traditie; het is een restant van het taalgebruik in de vroegere regelgeving. En misschien, zo opperde de minister, speelt ook een rol dat maar zeer weinig controle- en keuringsartsen vrouwen zijn. Maar hoe dit ook zij: ze zal haar leven beteren.

Bron: Gazet van Antwerpen, 12-8-1998

Zuid-Afrikaanse rugbyers leren ‘zwarte’ volkslied

Het Zuid-Afrikaanse rugbyteam heeft sinds 1994 een probleem met het volkslied. De spelers zingen het altijd vóór een interland, maar na de veranderingen in hun land wilde dat niet meer zo goed lukken. Het vroegere Afrikaanstalige ‘Die Stem’ is namelijk vervangen door een nieuw lied, dat uit twee delen bestaat: eerst het ‘Nkosi Sikelel’ iAfrika' en dan ‘Die Stem’. De tekst van dat eerste deel is in de Xhosa- en Sesotho-taal, die het volledig uit blanken bestaande team absoluut niet kon uitspreken. Het gevolg: tijdens het eerste deel mompelden de spelers maar wat, en pas bij het vertrouwde tweede deel gingen ze echt zingen.

De rugbybond vond dit geen vertoning. Mary Mxadane, oud-secretaresse van president Mandela, werd gevraagd de rugbyers volksliedles te geven. Aanvankelijk deden ze daar een beetje lacherig over. Zingen vonden de rugbyers toch al niet erg passen bij hun geblokte imago, en dan ook nog in zo'n vreemde taal. Maar Mary Mxadane wist het ijs te breken door eerst ‘Die Stem’ voor hen te zingen. ‘Als ik dit in jullie taal kan doen, moeten jullie het in mijn taal kunnen’, zei ze.

De spelers oefenden maandenlang op de tekst en de melodie - onder meer door het inbouwen van een competitie-element: ze verdeelden zich in groepen en deden wie het best kon zingen. Na een halfjaar slaagden ze erin het hele volkslied ten gehore te brengen, uit volle borst en zonder haperen.

Bron: NRC Handelsblad, 22-8-1998