Onze Taal. Jaargang 67

Reacties

■ Employability
R.P. Versteeg - accountmanager verzekeringsmaatschappij, Elst (Gld.)

Op blz. 10 van het januarinummer vertaalt Frank Jansen het woord employability met ‘inzetbaarheid’. Op zichzelf is dat natuurlijk juist, maar het valt op dat dit modewoord voor verschillende uitleg vatbaar is.

De voorzitter van onze raad van bestuur zegt dat ‘employability ervan uitgaat dat de werknemer, met hulp van de werkgever, zelf verantwoordelijk is voor zijn ontwikkeling en marktwaarde’. Maar in het februarinummer van FiscAlert staat het volgende:

Af en toe duiken nieuwe termen op, zoals employability. Niemand lijkt precies te weten wat dat betekent. De inhoud die eraan wordt gegeven is vaak afhankelijk van het standpunt dat men vertegenwoordigt. Werkgevers zien het als tijdelijke (flexibele) arbeidscontracten, bereidheid van werknemers om over te werken, verplichte scholing, bereidheid van werknemers overgeplaatst te worden en verantwoordelijkheid van werknemers voor de onderneming. Werknemers en vakbonden daarentegen zien employability als verbetering van arbeidsvoorwaarden, meer ATV, flexibel verlof, flexibel pensioen, recht op scholing en recht op meebeslissen.

Het kabinet ziet in deze term de van werknemers te verwachten flexibiliteit om van baan of zelfs van beroep te wisselen gedurende hun actieve periode (aldus Kok).

Employability is onmiskenbaar een maatschappelijke trend. Werknemers die niet bereid zijn om zich flexibel in te zetten voor het bedrijf, verliezen hun recht op een baan voor onbepaalde tijd. Daar staat tegenover dat werkgevers die niet investeren in de ontwikkeling en het welzijn van hun werknemers en de arbeidsomstandigheden, financieel worden gestraft door een hogere WAO-premie en verzuimkosten.

In alle verklaringen zit weliswaar een kern van overeenkomst, maar er zijn ook enkele opmerkelijke verschillen. Dat wilde ik even aan de lezers voorleggen.

[p. 114]

■ Woordgeslachten onnuttig?
Lex van Boetzelaer - Zeewolde

Wim Zonneveld beweert in zijn artikel ‘Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?’ (Onze Taal januari) dat woordgeslachten geen nut hebben. Hij baseert zijn conclusie op psycholinguïstisch onderzoek. Vanuit een ander gezichtspunt valt er op die gevolgtrekking wel iets af te dingen. Er zijn namelijk woorden die zowel in de de-vorm als in de het-vorm kunnen voorkomen, maar met een verschillende betekenis. Voorbeelden daarvan zijn: bos, afval, punt en steen, waarbij de de-vorm een veel duidelijker afgebakend geheel aangeeft dan de het-vorm: de bos (bloemen) en het bos (om in te wandelen). Het geslacht heeft in deze gevallen dus wel degelijk nut. Ik vraag me af of dit betekenisonderscheid met de en het een ontwikkeling is die zich ook naar andere woorden zal gaan uitbreiden.

Overigens zijn er ook weer woorden met deze twee vormen te vinden waarbij deze regel niet opgaat, zoals eigendom.

■ Nieuwe woorden
Marc van Oostendorp - Woerden

Joop van der Horst beweert in het boek Taalalmanak dat de Nederlandse woordenschat elke dag met hooguit één woord wordt uitgebreid. Frank Jansen reageert hierop in het februari/maartnummer van Onze Taal: volgens hem komen er dagelijks minstens zestig woorden bij. Jansen en Van der Horst ‘bewijzen’ hun stellingen door nummers van NRC Handelsblad en enkele andere kranten door te nemen, en de woorden die ze vinden te vergelijken met de woorden in gedrukte woordenboeken. Woorden op Internet-locaties worden bijvoorbeeld niet meegerekend, terwijl deze gemakkelijk te tellen zijn.

In zijn artikel geeft Jansen 54 voorbeelden van ‘nieuwe’ woorden die hij gevonden heeft in een aantal katernen van landelijke kranten die verschenen op 14 november 1997. Ik heb de proef op de som genomen. De 54 woorden die Jansen noemt, heb ik ingevoerd in enkele bekende zoekmachines op Internet. Vervolgens heb ik alle documenten weggefilterd die op of na 14 november 1997 verschenen. Ik vond bijvoorbeeld twee van de door Jansen geraadpleegde artikelen uit de NRC in de webeditie van deze krant terug, maar deze telde ik dus niet mee. Uiteindelijk hield ik 23 woorden over die volgens Jansen op 14 november 1997 nieuw waren maar die op die dag al kortere of langere tijd via Internet gevonden konden worden: dat is 43 procent. Daarbij valt nog aan te tekenen dat deze drie zoekmachines zeker niet alle pagina's op Internet geïndexeerd hebben.

Jansens conclusie wordt door deze bevindingen niet zonder meer ondermijnd. Misschien staan er elke dag minder nieuwe woorden in de krant als we Internet in de beschouwingen betrekken, maar daar staat tegenover dat alle Internet-communicatie zelf waarschijnlijk ook weer veel nieuwe woorden het licht doet zien. Het is dan best mogelijk dat we alles bij elkaar nog steeds op een getal uitkomen dat groter is dan 60.