Onze Taal. Jaargang 64

[p. 197]

Tamtam
taalberichtentaalberichtentaalberichtentaalberichten

Talenonderwijs in het mbo onder de maat

Beroepsopleidingen schenken tegenwoordig véél te weinig aandacht aan de beheersing van het Nederlands en de vreemde talen. Dat was de conclusie van de begin juni gehouden conferentie ‘Talenonderwijs in het mbo’.

Die conferentie was belegd naar aanleiding van een onderzoek door het SCO-Kohnstamm Instituut van de Universiteit van Amsterdam. Daaruit bleek dat de talendocenten in het middelbaar beroepsonderwijs vinden dat zij niet genoeg mogelijkheden hebben om hun werk goed te doen. Zestig procent van de 525 ondervraagde leraren zegt dat er onvoldoende aandacht kan worden besteed aan de verschillen in taalbeheersing tussen de leerlingen, en de helft is absoluut niet te spreken over de kwaliteit van het beschikbare lesmateriaal. Ook klagen de talendocenten over het geringe aantal lesuren en over de te grote klassen.

Hoe is dit zo gekomen? Commissies uit het bedrijfsleven en het onderwijs hebben voor het mbo zogenoemde ‘beroepsspecifieke doelen’ geformuleerd. Gebleken is dat de belangstelling van die commissies vooral uitging naar de beroepstechnische vakken, en veel minder naar de kwaliteit van het talenonderwijs. Voor sommige richtingen in het beroepsonderwijs zijn zelfs helemaal geen ‘doelen’ voor het talenonderwijs opgesteld.

Tijdens de conferentie werd erop gewezen dat deze situatie in schril contrast staat met het belang dat het bedrijfsleven zegt te hechten aan mbo'ers met een goede (vreemde-)taalbeheersing.

Bron: persbericht Universiteit van Amsterdam, 7 juni 1995

Zo gezegd

‘Het toenemende gebruik van de tweede persoon in gevallen waarin iemand over zichzelf spreekt, duidt niet op het einde van het ik-tijdperk, maar op een toenemende beduchtheid voor persoonlijke verantwoordelijkheid.’

Stelling proefschrift J.E. Bergsma, Rijksuniversiteit Groningen

Groter dan mij

Schrijf ‘Hij is groter dan mij’ en je riskeert een terechtwijzing. Iedereen heeft tenslotte geleerd dat het moet zijn: ‘Hij is groter dan ik’. Wie na een reprimande over deze kwestie behoefte heeft aan een snedig weerwoord, kan sinds kort terecht bij de wetenschap. Half mei promoveerde de Groningse taalkundige P. Hendriks op een proefschrift waarin zij beweert dat ‘Marie is groter dan mij’ grammaticaal correct is. Het woord dan in een vergelijking kan volgens haar heel goed beschouwd worden als voorzetsel, en daar moet mij achter komen, want het is ook ‘Marie is bij mij’ en ‘Dat komt door mij’.

Veel kranten besteedden aandacht aan deze kwestie, en de reacties bleven niet uit. Zo stelde een lezer van Trouw in een ingezonden brief dat in ‘Marie is groter dan ik’ dan van oudsher een voegwoord is, en dat deze zin een verkorting is van ‘Marie is groter dan ik ben’. Hij concludeerde: ‘Wie een beetje taalgevoel heeft, voelt op zijn klompen aan dat “groter dan mij ben” totaal onmogelijk is.’ In het Nieuwsblad van het Noorden verklaarde dichter en leraar Nederlands Driek van Wissen desgevraagd dat het voorstel van mevrouw Hendriks ‘niet kan’.

Het Nieuwsblad van het Noorden vroeg ook de Taaladviesdienst om een reactie. ‘In de spreektaal kunnen we hier nauwelijks van een fout spreken: grote groepen taalgebruikers kiezen in dit type zin zonder meer voor mij. De beschrijvende grammatica's en adviesboeken raden de taalgebruiker aan hier ik te gebruiken, maar deze regel vindt in de praktijk blijkbaar geen gehoor’, aldus de Taaladviesdienst. Die stelde verder: ‘Als we “Marie is groter dan mij” zouden goedkeuren, dan wijken we daarmee af van wat de meeste naslagwerken op het gebied van taalverzorging en grammatica hierover opmerken. Deze hedendaagse werken worden als norm beschouwd; wie afwijkt van de norm kan geconfronteerd worden met taalkritiek. Bij de beantwoording van taalvragen zullen wij een taalgebruiker geen constructie adviseren waarmee hij het risico loopt zich de ergernis van anderen op de hals te halen. Daarom zullen wij de weifelende taalgebruiker in dit geval erop attenderen dat “Marie is groter dan ik” in de schrijftaal nog steeds als juist gezien wordt.’

Bronnen: De Telegraaf, 11-5-1995; Nieuwsblad van het Noorden, 12-5-1995; Trouw, 23-5-1995

De ergste woorden

Hoeveel ‘ergste woorden’ zijn er in het Nederlands? Antwoord: 222. Althans volgens de lezers van de NRC Handelsblad-rubriek ‘Zaterdags peil’ die reageerden op twee verzoeken om de ‘ergste-woorden-top-vijf’ in te sturen. De krant drukte alle tweehonderdtweeëntwintig woorden af, overigens zonder te vermelden hoe vaak ze werden genoemd - erg is erg, moet men gedacht hebben. Wel werd de verzameling onderverdeeld in categorieën: ‘reclame’ (net als ‘welzijn’ en ‘sport’ opvallend gering van omvang), ‘middenstand’ (met onder meer doe mij maar en zegt u het maar), ‘bureaucratie’ (een flinke categorie, met blijvers als kostenplaatje, ophoesten en tijdpad), ‘bedrijfsleven’ (deze jongen, scoren, ervoor gaan) en ‘dagelijks gebruik’ (de grootste groep, met onder meer absoluut, precies! en yes!). Apart vermeld zijn de woorden waarvan de betekenis aan het vervagen is, zoals aangeven (in plaats van zeggen, omschrijven, aanduiden) en redelijk (in plaats van tamelijk).

Bron: NRC Handelsblad, 13-5-1995