Onze Taal. Jaargang 63

[p. 161]

‘Knirscht das Sündenherz!’
Internationale tongbrekers

‘Ik hou erg van talen. Ik vind het leuk om die zo mooi mogelijk te zingen, zó dat de mensen het kunnen verstaan.

De zangtaal bij uitstek, de moedertaal van het spreken en zingen, is het Italiaans. De klinkers zijn helder, de korte klinkers zijn echt kort en de lange zijn echt lang. Ik vergelijk het met een “palet van basiskleuren”. Geen flauwekul zoals tweeklanken: de klank au klinkt als aa plus oe. Alle medeklinkers, ook de dubbele, worden uitgesproken.

Moeilijk zingbare talen zijn bijvoorbeeld Japans en Russisch. Ik heb Japanse liederen gezongen. In die taal zitten moeilijke klinkers, veel ô-achtige klanken. De eerste u van Suzuki klinkt als een soort 1: “slllzoeki”. Russisch heeft erg veel medeklinkers. Zingen doe je op de klinkers; die mag je dus niet laten zoekraken tussen de medeklinkers. Dat probleem heb je in het Duits ook. In de alt-aria “Buß und Reu” uit de Mattheus Passion staat de regel “Knirscht das Sündenherz entzwei”. De combinatie knirscht-das is heel moeilijk, vooral met een rol-r.

Medeklinkerstapels mogen niet in de weg zitten: je moet de klanklijn vasthouden en zorgen dat je er geen klankstoten van maakt.

Engels - ik bedoel nu Brits Engels - is in de klassieke muziek niet prettiger om te zingen maar juist moeilijker dan Nederlands. Er zitten heel moeilijke tweeklanken in, zoals in de combinatie “I am”. Het wordt altijd slecht gedaan bij examens. Nederlanders spreken Engels vaak lelijk uit; ze zeggen bijvoorbeeld “uh men” in plaats van “ah mâhn”.

● Wim Sonneveld bijvoorbeeld

De zingbaarheid van het Nederlands? Een paar tweeklanken zoals ij en ui zijn moeilijk omdat je de klank moet veranderen. Zing je ze op een lage noot, dan leveren ze geen probleem op. Nederlands is heel goed te zingen, maar men doet vaak zo raar. Het is soms alsof de zangers uit het buitenland komen: ineens maken ze een vreemde rol-r, een idioot dunne l of een zachte g. Ze hebben geleerd die klanken te veranderen, maar ik vind het lelijk en geaffecteerd klinken. De zang wordt er onverstaanbaar door. Trouwens, een harde klank kan ook mooi zijn! Een voorbeeld van een perfecte zanger is voor mij Wim Sonneveld: die zingt precies zoals hij praat.

Ik behoor tot de belcanto-school. Belcanto is de meest natuurlijke manier van zingen, een zangwijze die komt vanuit het spreken. Belcanto is verdrongen doordat de stemming van muziekinstrumenten is gestegen, de orkesten groter zijn geworden en er grotere zalen zijn gekomen met moeilijke akoestiek. Daardoor moesten de stemmen ook steeds “groter” worden, maar dat ging wel ten koste van de natuurlijkheid.”’

Lucia Meeuwsen is klassiek zangeres. ‘Ik heb veel opera gedaan, maar ook muziektheater en recitals van klassieke en moderne muziek.’ Na haar conservatoriumopleiding studeerde ze in Londen en Augsburg. Ze is als zangdocent verbonden aan het Sweelinck-conservatorium in Amsterdam.

foto: Taco Kooistra