Onze Taal. Jaargang 61

[p. 256]

Met blijdschap geven wij kennis...
Voorbedrukt geluk

Martin de Koning

De officiële stadia van de liefde mogen niet onopgemerkt voorbijgaan. Nederlanders brengen elkaar daarvan op de hoogte met allerhande kaartjes: bij geboorte, verloving, trouwen en jubileum. Geven wij nog met blijdschap kennis? Kortom: hoe hoort het in Nederland?

De liefde, dat weet wat. Ik heb, teneinde me te verdiepen in voorbedrukt geluk (geboortekaartjes, verlovingskaartjes, trouwkaartjes, jubileumkaartjes) een middag doorgebracht in een winkel waar ze liefdesdrukwerk verhandelen. Als we ergens geen woorden voor lijken te hebben, dan is het wel voor ons levensgeluk. Of wat we daarvoor aanzien. Dus laten we het de copywriter maar zeggen. En die stelt daarmee een interessant etiquetteboek van geluksemoties samen. Want als er een keuze is uit honderden kaartjes, dan moet er voor die dingen een markt zijn. En als dan zo duidelijk blijkt dat je de geboorte van een kindje anders meedeelt dan een verloving, of dat je op je huwelijkskaartje lollig mag zijn maar bij het kaartje ter gelegenheid van de zilveren bruiloft van je pa en moe beslist niet, dan weten we intuïtief kennelijk allemaal hoe het hoort.

● Hallo, hier ben ik!

‘Voor de pappies en mammies die eens wat anders willen...!’ Daarvoor moet u bij de firma Challenge Design wezen, want die maakt reuze-ondeugende geboortekaartjes. ‘Ze zullen weten dat ik er ben!!!’, kondigt een baby-drummertje aan, cartoonachtig afgebeeld met stokjes en een compleet drumstel. ‘Hier volgt een speciale mededeling’, schreeuwt een etherpiraatje van enkele maanden oud me toe. Hij is treffend getekend: een soort discjockey op een provinciale houseparty. Op welke doelgroep zou dat mikken? Zijn er nog steeds beginnende pappies en mammies die dromen van een anti-autoritaire opvoeding en een leuk onhandelbaar ettertje? Kennelijk. De Veronicajeugd, schat ik. Je bent wild en je jongt wat. Maar deze groep speelt een marginale rol in de omzet.

Duidelijk sterk vertegenwoordigd is de humor. Over een kindje krijgen mag je kennelijk wel een grapje maken. Dat gaat dan in de trant van: ‘Hallo! Hier ben ik.’ Of: ‘Op 25 oktober kwam ik op de wereld met een luide kreet en ze noemen mij Yvonne.’ Ook leuk: ‘De een had een jongen bedacht / de ander een meisje verwacht...’

Overweldigend vertegenwoordigd is de poëzie. Nu luistert poëzie nogal nauw, en de gevoeligheid van de Hollander daarvoor is niet bijster groot, dus knittelrijmen en meters naastschietende beeldspraken zijn ontroerend prominent aanwezig. ‘Wij waren liefde / en onze liefde werd leven / op 6 september / is ons een dochter gegeven.’ Van die teksten. Enkele fraaie staaltjes wil ik u niet onthouden.

Hoe vruchteloos is het zoeken naar een zin Naar een zin die omschrijft wat wij nu voelen Woorden zeggen niet wat wij bedoelen Bij zoiets moois als dit begin.

Een heel groot wondel Een klein nieuw leven Een zoon en broertie Aan ons gegeven.

*
Nog niets, zo klein en helemaal onwetend, maar toch zo groots en fijn wat jij voor ons betekent.
*

Dit is kennelijk onze vorm van volkspoëzie. Misschien moet uw poëzieonderwijs dáár maar eens beginnen, dames en heren neerlandici. Moest u niet aansluiten bij de belevingswereld van uw leerlingen?

● Verloving

Verloven is blijkbaar linke soep. De gelieven lijken het allemaal nog niet erg te vertrouwen, want de aankondigingen zijn van een oaseachtige rust en eenvoud. Geen lol, geen rijmelende ontboezemingen, maar chic-aandoende eenvoud. ‘Wij verloven ons op 11 januari’, ‘Verloofd: Jan Engel en Els Keuning’. En ook de wat luchtiger varianten zijn ingehouden van toon: ‘Wij zijn het samen eens’, ‘Op 26 september heffen wij het glas op onze verloving.’

[p. 257]

En dat zijn dan toch dezelfde gelieven die het op huwelijks- en geboortekaartjes zo bont kunnen maken. Interessant fenomeen. Kunnen we de jonge stellen niet eens uitleggen dat ook trouwen en kinderen krijgen risicovolle bezigheden zijn? Dat die uitgelatenheid één op de vier lelijk opbreekt? Misschien krijgen we dan wel heel mooie trouw- en geboortekaartjes. Of maakt liefde ook op taalgebied blind?

● Huwelijk

Een fascinerend fenomeen om mee te beginnen: de bekende Nederlander doet het ook. En dat is kennelijk een garantiebewijs. Ik heb het huwelijkskaartje gezien van Richard Witschge, Lee Towers, Nada van Nie, Karin Bloemen, Robert Redford, Ronald Koeman en vele anderen uit het warme circuit. Nep allemaal. Die namen staan erop om de nieuwe bruid en bruidegom een gevoel van belangrijkheid te geven. Zoiets althans. Karin Bloemen moest eens weten dat ze daar geaquarelleerd staat op een romantisch boogbruggetje met overhangend loof, maagdelijke japon en een prins met van dat fris opgeknipte heao-haar...

En verder: soberheid komt nog voor, maar er is kennelijk weinig markt voor. De kaartjes met ‘Wij gaan trouwen’ of ‘elkaar het jawoord geven’ zijn zwaar in de minderheid. Krachtig vertegenwoordigd daarentegen is de geestigheid, bij voorkeur op rijm.

Het bruidsboeket is al geplukt en ook alle verdere voorbereidingen zijn gelukt

Na heel veel regelen gaan we onze toekomst bezegelen Er zit een huwelijk in de lucht

Of wat ernstiger:

Misschien is het voor u gloednieuw maar wijzelf weten het al een tijdje dat bij twee zo hecht verbonden harten de ringen niet mogen ontbreken.

En dan was er nog een voorbeeldmap voor de fine fleur der natie: klassiek vormgegeven kaartjes met sobere teksten als ‘Wij hebben het genoegen u kennis te geven van ons voorgenomen huwelijk.’ Zou dat nou de map zijn voor de NRC-Handelsbladlezer, voor de jeugd die van huis uit heeft meegekregen dat lolligheid alleen ‘onder ons’ gepast is, dat gereserveerdheid een uiting van chic is?

Maar het uiterste aan ouderwetse gezagsgetrouwheid kwam ik toch niet meer tegen: de wederzijdse ouders die kennis geven van het voorgenomen huwelijk van zoon, respectievelijk dochter. Toch zijn die kringen er nog. Zouden die naar hun eigen drukkerij gaan, waar vader en grootvader ook al heengingen?

● Jubileum

Als je het vijfentwintig, veertig of zelfs vijftig jaar bij elkaar hebt uitgehouden, word je getrakteerd op een deprimerend soort respect. Ik vond niet één kaartje met een tekst als: ‘Ongelofelijk! 25 jaar samen. Ze snappen het zelf ook nauwelijks!’ Dat zou ik leuke kinderen vinden, die achter je rug om zulke kaartjes laten drukken. Maar niks hoor. ‘25 jaar geleden elkaar het jawoord gegeven’, ‘de dag gedenken dat ze 40 jaar geleden in het huwelijk zijn getreden’, die toon.

Mocht u de ontboezemingen van Challenge Design, Amcokaarten, Printhouse en aanverwanten toch lichtelijk deprimerend vinden, dan staan er enkele andere wegen voor u open. U kunt natuurlijk voorkomen dat u ooit veertig jaar getrouwd raakt. U kunt kinderloos blijven. U kunt gaan samenwonen, al of niet op LAT-basis. En is u dat allemaal toch iets te eigentijds, dan kunt u natuurlijk ook uw eigen teksten samenstellen. Want, zoals de mevrouw die me de voorbeeldmappen aanreikte, stralend zei: ‘Oh mijnheer, de mensen zelf zijn nog veel creatiever...!’ Nóg creatiever, kunt u nagaan!