[Vervolg Nederlandse leenwoorden in het Sranan Tongo]
klank die daar ergens tussenin ligt. Voor die klank kent het Sranan Tongo geen schriftteken. Er wordt dus altijd óf een r óf een 1 geschreven. Voor welke letter werd gekozen, was een kwestie van gewoonte: de meest gangbare uitspraak werd tot spellingregel. Zo wordt redi uit Eng. red met een r geschreven en uitgesproken, terwijl lontu uit Ned. rond met een l wordt geschreven en meestal ook zo wordt uitgesproken.
• Bestaande woorden aanpassen Sommige woorden die al veel eerder aan een andere taal werden ontleend, worden in een later stadium aangepast aan woorden uit een nieuwe taal die zijn invloed doet gelden. Ook dat is een vorm van creolisering. Zo zijn er in het Sranan Tongo woorden met een ‘Nederlandse’ vorm die vroeger een Engelse vorm hadden die daarop leek.
Voorbeelden daarvan zijn de telwoorden dri (drie), tin (tien) en dusun (duizend). Zeer waarschijnlijk heeft het Sranan Tongo oorspronkelijk zijn telwoorden integraal aan het Engels ontleend en sommige daarvan later aan de Nederlandse vorm aangepast. Dat is in elk geval een aannemelijke verklaring voor de vorm dusun: uit thousand ontstaan, kan deze verder zijn aangepast aan de Nederlandse vorm duuzend/doezend (duizend). Bij dusun is deze aanpassing nog aantoonbaar; bij andere woorden is die invloed van een nieuwe ontlenende taal waarschijnlijk, maar minder gemakkelijk aan te tonen: bijvoorbeeld kunsu uit cushion en kussen.
• Oude woorden vervangen Bestaande woorden kunnen vervangen worden door nieuwe leenwoorden uit een andere taal. Zo is hanson (uit Eng. handsome) vervangen door moy (uit Ned. mooi); tigedre/tugedre (uit Eng. together) door makandra (uit Ned. malkander, ‘elkaar’); pikadu (uit Port. pecado) door sondu (uit Ned. zonde). Zo heeft ook het telwoord neygi (‘negen’) waarschijnlijk een oudere vorm gekend die op het Engels terugging. In een bosnegertaal die met het Sranan Tongo verwant is, het Saramakkaans, komt naast něígi uit Nederlands negen ook nog de oude vorm něni uit Engels nine voor. Hieronder volgt ten slotte een lijst van gecreoliseerde woorden uit het Sranan Tongo die aan het Nederlands zijn ontleend.
N.B. De uitspraak van u is oe; g als in het Engelse good, maar vóór i en e vaak als dj; de k wordt voor i en e vaak tj. De klemtoon ligt meestal op de voorlaatste lettergreep (boskópu ‘boodschap’) of op de laatste (abrí ‘wablief’).
aka # haak
asin # azijn
barkon # balkon
bromki # bloem, uit ‘blommetje’ (oudere vorm: bromiki)
don # dom
doyn # duim
dungru # donker
ensri # hengsel
erfu # elf (telwoord)
fruteri # vertellen (oudere vorm: verteli)
fristeri # feliciteren
geri # geel
gesontu # gezond(heid)
kropu # kloppen
kroru # krul
lakboru # raagbol
lekdoru # likdoorn
lofru # roffelen
makriki # makkelijk
mara # malen
mef # muf
nemre # nimmer
notarsi # notaris
oloysi # horloge, klok
opruru # lawaaiig, onrustig (uit ‘oproerig’)
pampun # pompoen
pontu # punt, pont, pond
prafoysi # plavuis
rey # rij, rijden, reeks
skrati # chocoladedrank (uit ‘chocolaad’)
skropu # schelp (uit ‘schulp’)
sranga # zolang, voorlopig (oudere vorm: solanga)
stek # stikken
tafra # tafel
torku # tolk, turk
upru # hoepel
wakti # wachten
wensre # windsel
yarsin # jaloezieën, zonnewering
yekti # jicht
Auteursrechtelijk beschermd