Onze Taal. Jaargang 61

Taal-curiosa
Jules Welling
Initialen

Initialen zijn lettercombinaties van iemands namen. De mijne - J.W. - behoren tot de goedkoopste soort. Ze staan voor de enige twee namen die ik heb. Soms gaan initialen een eigen leven leiden, zoals bij ‘B.B.’ voor de Franse filmactrice Brigitte Bardot. Een curieus voorbeeld in deze categorie lijkt me ‘J.R.’, een personage in de televisieserie Dallas, vertolkt door de acteur Larry Hagman. Heel opvallend vond ik dat niemand zich kennelijk afvroeg waar deze initialen voor stonden. Zo heette de boef gewoon en daarmee was de kous af.

Een van de grootste vliegvelden ter wereld heet ‘J.F.K.’, maar lang niet elke reiziger weet dat deze drie letters de initialen zijn van de vermoorde Amerikaanse president John Fitzgerald Kennedy. In eigen land hebben we iets soortgelijks gehad met mr. G.B.J. Hilterman, die jarenlang voor een actualiteitenrubriek het buitenlandcommentaar verzorgde. Die man heette voor het grote publiek gewoon G.B.J. Op zijn vrienden na wist niemand wat zijn ware voornaam was.

Soms vormen initialen een lettercombinatie die zich als een woord laat uitspreken. Zo kennen wij in de Tweede Kamer leden die met ‘Pam’ en ‘Hafmo’ worden aangesproken, het acronymisch gebruik van de voorletters van de politici Cornelissen (CDA) en Van Mierlo (D66).

Het meest curieuze gebruik van initialen haalde ik uit de krant van 12 augustus 1991. Een dag eerder was in het Belgische Welkenraedt bij Venders de raket ‘R.G.1’ gelanceerd ter afsluiting van een tentoonstelling over de stripheld Kuifje. Het was geen grap. De raket was een getrouwe kopie van de raket die al in 1949(!) afgeschoten werd in het klassieke Kuifjealbum Raket naar de maan, een stan-

[p. 79]

daardwerk over participerende journalistiek. Het 1,67 meter hoge ruimteschip woog 17 kilogram en haalde een hoogte van 670 meter. Na een korte vlucht landde de miniraket keurig aan een parachute.

Waarom heette het raket je nu ‘R.G.1’? Als eerbetoon aan Ruud Gullit van AC Milan? Nee. Het was een eerbetoon aan Hergé, de geestelijk vader (schrijver en tekenaar) van Kuifje. De uitspraak van Hergé komt in het Frans overeen met ‘R.G.’, de omgekeerde initialen van de schepper van Kuifje: de ‘R.G.1’ was een verwijzing naar Georges Remi, de naam ‘achter’ het pseudoniem Hergé.

Initialen zijn vaak handig om een paraaf je te zetten, en soms zijn ze onmisbaar. De naam Annie Schmidt zegt niet iedereen iets, maar Annie M.G. Schmidt mag zich tot de bekende Nederlanders rekenen. Zij deelt dat genoegen met Olivier Bommel, een onbetekenend heerschap zonder zijn extra initiaal: Olivier B. Bommel, een heer van stand. Niemand weet waar die ene B voor staat, maar ze is onmisbaar.