Onze Taal. Jaargang 60

Gevraagd/gezocht

Geregeld bereiken de redactie verzoeken tot het plaatsen van een oproep. We hebben er de laatste tijd een aantal verzameld. Uw reactie(s) kunt u naar het secretariaat van het genootschap zenden onder vermelding van het onderwerp van de oproep(en) waarop u reageert. Wij zullen er dan voor zorgen dat uw inzending op de juiste plaats belandt.

■ Taalcreaties van radio en tv
Henk van Gelder Hans Hoekstra Hans van Maanen

Toen ze, vanwege de gezondheid van haar echtgenoot, enkele jaren in Zuid-Frankrijk woonde, liet Annie M.G. Schmidt zich geregeld Nederlandse kranten opsturen. Soms stonden daar woorden in die ze niet kende. In een briefje aan een kennis verzuchtte ze in die tijd: ‘Wat betekent in vredesnaam pollens?’ Het was een fantasiewoord van Wim T. Schippers, die het zijn schertsfiguur Barend Servet in de mond had gelegd. Maar zo ver van huis kon de schrijfster geen Nederlandse televisie zien.

Het is slechts één bewijs voor de grote invloed van radio- en tv-programma's op de Nederlandse taal. Het woord hamvraag is in de jaren vijftig door de NCRV gelanceerd, de uitdrukking en dan is er koffie komt uit de STER-reclame, de komische klaagroep jammer maar helaas is uit de Schippers-shows, en het hakkelige dames heren ook is te danken aan Van Kooten en De Bie. Zo moeten er honderden voorbeelden te vinden zijn.

Een inventarisatie ervan zal, met verklaring van de oorsprong, te vinden zijn in een bundel die wij in het najaar van 1992 willen publiceren. Om te voorkomen dat we gevleugelde zegswijzen over het hoofd zien, vragen we ieder zich schriftelijk te melden met aanvullingen. Wezenlijke bijdragen van anderen zullen niet zonder prettig gevolg blijven.

■ ‘De jonge heer’
Jacques Kraaijeveld - Sliedrecht

Een half jaar geleden verscheen mijn boekje ‘De Grote Boodschap’. Ik heb een nieuw idee voor een tweede, taboedoorbrekend boekje: ‘De Jonge Heer’. Ik ontvang graag zoveel mogelijk taalkundige informatie over het mannelijk lid. Welke benamingen en uitdrukkingen

[p. 17]

kent het Nederlands daarvoor, zowel in de standaardtaal als in dialect of groepstaal, en wat zijn bijzondere woorden in andere talen? Ook (cultuur)historische informatie is van harte welkom.

■ Letterrijmpjes
Mw. A.C. Visser - De Bilt

Voor gebruik in het montessori-onderwijs kom ik graag in het bezit van ‘letterrijmpjes’ zoals:

-	K: De kat krabt de krullen van de trap
-	G: Gekke Gerrit ging gisteren ginds goud graven
-	L: Liesje leerde Lotje lopen langs de lange Lindelaan

Wie kent er nog meer?

■ Fantasieloze slagzinnen
L.L. van Owwerkerk - Kapellen, België

De beste reclameteksten worden gekenmerkt door een absoluut gebrek aan fantasie, non-stijl en eenvoudig taalgebruik (gevatte/slimme woordspelingen zijn uit den boze!), en verder zijn ze gemakkelijk te onthouden. Een goede kreet is uit het leven gegrepen en wordt een begrip in winkel of bedrijf.

Enkele voorbeelden:

-	Loop niet om, koop vis bij Tom
-	Wie slim is, rijdt Skoda
-	Broodje van Kootje
-	Een goede wenk, eet vis bij Henk
-	IJs van Gijs
-	Friet van Piet

Kent u nog meer van dergelijke slagzinnen, eventueel uit andere talen?

■ Beestenboel
Riemer Reinsma - Amsterdam

Sinds kort ben ik ten prooi aan een eigenaardige verslaving: ik verzamel Nederlandse en Belgische namen van plaatsen die tevens als diernaam voorkomen, hetzij als enkelvoudsvorm, hetzij als meervoud.

Dus:

enkelvoud	meervoud
Beesd	Dieren
Bever (België)	Duiven
(St. Pieters-)Leeuw (België)	(Beneden)-
Mol (België)	Leeuwen
Wolf (Noord-Brabant)

Namen als Vogelenzang komen niet in aanmerking, omdat ze meer bevatten dan alleen de diernaam. Voor een plaats als Beneden-Leeuwen maak ik een uitzondering omdat Boven-Leeuwen ook bestaat; er is dus een soort abstract begrip Leeuwen.

Hoe de naam gespeld wordt, vind ik onbelangrijk, zolang de uitspraak maar klopt: Beesd klinkt als Beest.

Ik houd me aanbevolen voor aanvullingen op mijn verzameling.

■ Puzzelwoorden
Job Eissens - Amsterdam

Ik ben op zoek naar (Nederlandse) woorden die uit tien of meer verschillende letters bestaan (uit praktisch oogpunt telt de ij hierbij als één letter, die ongelijk is aan de y).

Ze vormen namelijk een leuke woord-puzzel als je de verschillende letters in alfabetische volgorde legt. Welk woord kan daaruit gevormd worden, als u uitgaat van de gegeven begin- en eindletter?

Ter illustratie enkele voorbeelden:

abdeginprsv	(11)	g...d
adeijnoprst	(11)	p...e
acehiklmnrs	(11)	s...l
cdeghiklnstwij	(13)	k...g

De oplossing van deze voorbeelden vindt u op blz. 21 van dit nummer. In mijn verzameling komen verder nog 26 woorden voor: problematisch, belastingvrij, kinderbijslag, uitzonderlijk, christendom, journaliste, kladschrift, rouwkleding, touwslagerij, vriendschap, vruchtensla, zenuwachtig, bovenmatig, brandlucht, colbertjas, consumptie, discutabel, formidabel, gemakzucht, manuscript, magnetisch, onderhavig, ouderschap, psychiater, schipbreuk en windkracht.

Wie heeft zin om mee te verzamelen?