Onze Taal. Jaargang 60
(1991)– [tijdschrift] Onze Taal–
Auteursrechtelijk beschermdOnze Taal. Jaargang 60. Genootschap Onze Taal, Den Haag 1991
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
-
gebruikt exemplaar
eigen exemplaar DBNL
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Onze Taal. Jaargang 60 uit 1991.
De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren beijvert zich voor het verkrijgen van toestemming van alle rechthebbenden; eenieder die meent enig recht te kunnen doen gelden op in dit tijdschrift opgenomen bijdragen, wordt verzocht dit onverwijld aan ons te melden (mailto:dbnl.auteursrecht@kb.nl).
redactionele ingrepen
Koppen tussen vierkante haken zijn toegevoegd.
Nummer 11, p. 24: noot ‘3’ heeft in het origineel abusievelijk nootverwijzing ‘1’ gekregen in de lopende tekst. In deze digitale editie is dat verbeterd. Of de nootnummering op deze pagina correct is, is niet zeker.
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten.
[Deel 1, pagina 1]
onze taal
beschermvrouwe h.k.h. prinses juliana
•
in dit nummer o.a.
ENGELSE INVLOED OP HET NEDERLANDS
Vermomde anglicismen Waardeoordelen over Engelse woorden Nederengels van managers
NAMAAK-BUITENLANDS
Hoe verbasteren wij andere talen?
UITSPRAAKVERANDERING
HET SCRABBLEREGLEMENT
Een goed alternatief is nu voorhanden
TAALONTWIKKELING BIJ JONGE KINDEREN
Wat kan daarin misgaan?
maandblad van het genootschap onze taal
1
60ste jaargang • januari 1991
[Deel 1, pagina 2]
onze taal
Genootschap Onze Taal
Laan van Meerdervoort 14a
2517 AK Den Haag
Telefoon 070-3561220
Fax 070-3924908
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel ‘het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen.’
Het maandblad Onze Taal (oplage 29.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen.
Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
BESTUUR
GENOOTSCHAP ONZE TAAL:
voorzitter:
H.A.M. Hoefnagels
vice-voorzitter:
mevr. mr. T. Faber-de Heer
secretaris:
mr. H.W. van Rees
penningmeester:
H.P. van Leeuwen r.a.
leden:
| C.N.F. van Ditshuizen |
| dr. D. Dolman |
| mr. L.J. Pieters |
| mevr. mr. M.A. Rümke |
| prof. dr. J.W. de Vries |
SECRETARIAAT:
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan, secretaresse |
| mevr. H. Bakker |
Taaladviesdienst:
| drs. L. Gijsbers |
| drs. P.H.M. Smulders |
| W. Sterenborg |
Redactie:
| drs. P.H.M. Smulders, secretaris |
| drs. L. Gijsbers |
| dr. F. Jansen |
| drs. E.J. van der Spek |
Rubriekschrijvers:
Peter Burger, Nico Groen & Erik Viskil, Hans Heestermans, Jaap de Jong, Marlies Philippa, Pieter Uit den Boogaart, Jules Welling
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 5,-. Abonnementsprijs (inclusief lidmaatschap) voor Nederland, België, Suriname en de Nederlandse Antillen f 31,- per jaar; buiten deze landen f 41,- per jaar. Bij groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van een abonnement dient te geschieden vóór 1 november.
Prijs voor CJP-houders: f 22,50 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal 550 Bfr (normaal 700 Bfr). Opgave: Ant. Dansaertstraat 76 1000 Brussel.
Het genootschap wordt in zijn werk gesteund door adviezen van:
| - | het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, Amsterdam |
| - | het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam |
| - | de Faculteit der Letteren, afdeling Nederlands van de Vrije Universiteit van Amsterdam |
| - | de Vakgroep Toegepaste Taalkunde van de Technische Universiteit Eindhoven |
| - | de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Rijksuniversiteit van Groningen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden |
| - | het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden |
| - | het Instituut Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht |
| - | de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant |
Vormgeving:
Inge Kwee, Ad van der Kouwe (Manifesta), Rotterdam
Druk:
Van Haeringen b.v., Den Haag
ISSN 0165-7828
INHOUD
60STE JAARGANG NUMMER 1 JANUARI 1991
| ENGELSE INVLOED OP HET NEDERLANDS | ||
|---|---|---|
| 3 | J. Posthumus | Anglicismen in Nederlandse vermomming: van taalverruiming tot aangevreten Nederlands |
| 5 | Norman Schreiner | Een eigentijdse managersconversatie |
| 6 | Virgie Withagen & Tom Boves | Gaat het anglicisme teloor?
Onze waardering voor Engelse woorden |
| 7 | E. Peereboom | Het Engels rukt op |
| 8 | Arthur Kooyman | Anglicismen in computerhandleidingen |
| 10 | Arthur Kooyman | Meer voorbeelden van namaak-buitenlands |
| 11 | J. Posthumus | Het Engels als inspiratiebron voor namaak-buitenlands |
| • | ||
| 14 | P.A.J. Wels | Een nieuw naslagwerk over leestekens |
| 15 | UITSPRAAKVERANDERING | |
| f/v contra s/z
De leesplank weer te voorschijn s of z in meervoud |
||
| † | ||
| 18 | Henk Reijs | Het scrabblereglement: een alternatief is nu voorhanden |
| 22 | Dr. S.M. Goorhuis-Brouwer | Taalontwikkeling bij jonge kinderen: factoren die roet in het eten gooien |
| EN VERDER | ||
| 13 | Oubollig: grappig of ouderwets? | |
| 17 | Bloemrijk taalgebruik | |
| 21 | Data's over meervoudsangst | |
| 25 | Gezocht! | |
| 25 | Nederlanders of Hollanders | |
| VASTE RUBRIEKEN EN SERIES | ||
| 9 | Reacties: tante Betje; tijdaanduidingen; discriminerende titulatuur | |
| 16 | Taal en betekenis [6]: het belang van cursiveren | |
| 20 | Hoe maak je een synoniemenwoordenboek? [6]: beperkingen van woorden | |
| 21 | Taalcuriosa: plaatsnamenspel | |
| 24 | PCUdB: over heden en toekomst | |
| 26 | Van woord tot woord: Koeweiti en Hollands/Vlaams | |
| 27 | InZicht: over nieuwe boeken | |
| 28 | Ruggespraak | |
[Deel 1, pagina 9]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Laan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag. Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel wordt gereageerd. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie, bij voorkeur getypt, in onder vermelding van naam en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties. Bij belangrijke wijzigingen raadplegen wij de auteur. Reacties kunnen doorgaans worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel. |
[Deel 2/3, pagina 1]
onze taal
beschermvrouwe h.k.h. prinses juliana
•
in dit nummer o.a.
EEN GRENZENLOOS EUROPA
Opboksen tegen de vaderlandloze cultuur
DE RIJKDOM VAN ONZE TAAL
Wat meer trots maakt ons sterker
VLAANDEREN EN ZIJN CULTUURTAAL
HET NEDERLANDS ALS DODE TAAL
DE KOUDE TALENOORLOG
Overheidsbeleid nu broodnodig
EINDEXAMEN NEDERLANDS
Leidt vernieuwing tot betere schrijfprestaties?
maandblad van het genootschap onze taal
⅔
60ste jaargang • maart 1991
[Deel 2/3, pagina 2]
onze taal
Genootschap Onze Taal
Laan van Meerdervoort 14a
2517 AK Den Haag
Telefoon 070-3561220
Fax 070-3924908
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel ‘het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen.’
Het maandblad Onze Taal (oplage 30.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen.
Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
BESTUUR
GENOOTSCHAP ONZE TAAL:
voorzitter:
H.A.M. Hoefnagels
vice-voorzitter:
mevr. mr. T. Faber-de Heer
secretaris:
mr. H.W. van Rees
penningmeester:
H.P. van Leeuwen r.a.
leden:
| C.N.F. van Ditshuizen |
| dr. D. Dolman |
| mr. L.J. Pieters |
| mevr. mr. M.A. Rümke |
| prof. dr. J.W. de Vries |
SECRETARIAAT:
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan, secretaresse |
| mevr. H. Bakker |
Taaladviesdienst:
| drs. L. Gijsbers |
| drs. P.H.M. Smulders |
| W. Sterenborg |
Redactie:
| drs. P.H.M. Smulders, secretaris |
| drs. L. Gijsbers |
| dr. F. Jansen |
| drs. E.J. van der Spek |
Rubriekschrijvers:
Peter Burger, Nico Groen & Erik Viskil, Hans Heestermans, Jaap de Jong, Marlies Philippa, Pieter Uit den Boogaart, Jules Welling
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 5,-. Abonnementsprijs (inclusief lidmaatschap) voor Nederland, België, Suriname en de Nederlandse Antillen f 31,- per jaar; buiten deze landen f 41,- per jaar. Bij groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van een abonnement dient te geschieden vóór 1 november.
Prijs voor CJP-houders: f 22,50 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal 550 Bfr (normaal 700 Bfr). Opgave: Koningsstraat 192, B 1000 Brussel.
Het genootschap wordt in zijn werk gesteund door adviezen van:
| - | het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, Amsterdam |
| - | het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam |
| - | de Faculteit der Letteren, afdeling Nederlands van de Vrije Universiteit van Amsterdam |
| - | de Vakgroep Toegepaste Taalkunde van de Technische Universiteit Eindhoven |
| - | de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Rijksuniversiteit van Groningen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden |
| - | het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden |
| - | het Instituut Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht |
| - | de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant |
Vormgeving:
Inge Kwee, Ad van der Kouwe (Manifesta), Rotterdam
Druk:
Van Haeringen b.v.,
Den Haag
ISSN 0165-7828
INHOUD
60STE JAARGANG NUMMER ⅔ FEBRUARI/MAART 1991
| DE KANSEN VAN HET NEDERLANDS | ||
|---|---|---|
| 3 | Ivo de Wijs | Schrijven voor de wereld
Over de Nederlandse tekstschrijver die vastgespijkerd zit binnen de nieuwe grenzen in Europa: de taalgrenzen. |
| 7 | Ir.E. Moresco | Reactie op de themadag
Nederlands kansloos: wetenschap of gevoel? |
| 8 | Gerrit Krol | De rijkste taal ter wereld
Trots zijn op de rijkdom van onze taal maakt ons sterker en minder afhankelijk. |
| 10 | Jozef Deleu | Mijn vaderland is de Nederlandse taal
Na anderhalve eeuw Vlaamse strijd heeft onze taal het als cultuurtaal gewonnen van het Frans én van een ‘Algemeen Schoon Vlaams’. |
| 13 | Prof. dr. H. van den Bergh | De Nederlandse taal na 1992
Geen toekomst voor het Nederlands, maar niet getreurd: een intereuropese taal biedt ons nieuwe culturele groeikansen. |
| 15 | G.F. Makking | Reactie op de themadag
Waarom geen Esperanto? |
| 16 | Aad Nuis | Een Nederlands taalbeleid aan de vooravond van een koude talenoorlog
Onze taal verdient meer overheidsbescherming en een krachtiger Taalunie. |
| 20 | FORUMDISCUSSIE | Over tolerantie en taalvariatie, het ‘nieuwe’ Intereuropees, tweederangsburgers, en ons vertaalbeleid. |
| • | ||
| 25 | Liesbeth Gijsbers | Eindexamenprogramma Nederlands voor vwo/havo herzien
Het taalvaardigheidsniveau van de schoolverlater zal er nauwelijks op vooruitgaan. |
| VASTE RUBRIEKEN EN SERIES | ||
| 24 | Van woord tot woord: de buitenlandse belangstelling voor onze rijke taal | |
| 28 | Reacties: redigeren [1] + [2] + naschrift; het Nationaal Dictee | |
| 29 | Malapropismen [10] | |
| 30 | InZicht: over nieuwe boeken | |
| 32 | Ruggespraak | |
[Deel 2/3, pagina 28]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Laan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag.
Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel wordt gereageerd. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie, bij voorkeur getypt, in onder vermelding van naam en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties. Bij belangrijke wijzigingen raadplegen wij de auteur. Reacties kunnen doorgaans worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel. |
[Deel 4, pagina 1]
onze taal
beschermvrouwe h.k.h. prinses juliana
●
in dit nummer o.a.
JONGERENTAAL IN NEDERLAND
Van ‘open ruggetje’ tot ‘coupe zure regen’
MALAPROPISMEN
Ontsporingen en verhaspelingen onder de loep
WIE KAN U LEREN SCHRIJVEN?
KLINKERBOTSING
Verdringt het koppelteken het trema?
VAGE TAAL IN BROCHURE ‘HUURSUBSIDIE’
TAALGEBRUIK VAN W.F. HERMANS
Taalkronkels uit zijn niet-literaire werk
MAANDBLAD VAN HET GENOOTSCHAP ONZE TAAL 4 60STE JAARGANG • APRIL 1991
[Deel 4, pagina 2]
onze taal
Genootschap Onze Taal
Laan van Meerdervoort 14a
2517 AK Den Haag
Telefoon 070-3561220
Fax 070-3924908
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel ‘het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen.’
Het maandblad Onze Taal (oplage 30.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen.
Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
BESTUUR
GENOOTSCHAP ONZE TAAL:
voorzitter:
H.A.M. Hoefnagels
vice-voorzitter:
mevr. mr. T. Faber-de Heer
secretaris:
mr. H.W. van Rees
penningmeester:
H.P. van Leeuwen r.a.
leden:
| C.N.F. van Ditshuizen |
| dr. D. Dolman |
| mr. L.J. Pieters |
| mevr. mr. M.A. Rümke |
| prof. dr. J.W. de Vries |
SECRETARIAAT:
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan, secretaresse |
| mevr. H. Bakker |
Taaladviesdienst:
| drs. L. Gijsbers |
| drs. P.H.M. Smulders |
| W. Sterenborg |
Redactie:
| drs. P.H.M. Smulders, secretaris |
| drs. L. Gijsbers |
| dr. F. Jansen |
| drs. E.J. van der Spek |
Rubriekschrijvers:
Peter Burger, Nico Groen & Erik Viskil, Hans Heestermans, Jaap de Jong, Marlies Philippa, Pieter Uit den Boogaart, Jules Welling
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 5,-. Abonnementsprijs (inclusief lidmaatschap) voor Nederland, België, Suriname en de Nederlandse Antillen f 31,- per jaar; buiten deze landen f 41,- per jaar. Bij groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van een abonnement dient te geschieden vóór 1 november.
Prijs voor CJP-houders: f 22,50 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal 550 Bfr (normaal 700 Bfr). Opgave: Koningsstraat 192, B 1000 Brussel.
Het genootschap wordt in zijn werk gesteund door adviezen van:
| - | het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, Amsterdam |
| - | het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam |
| - | de Faculteit der Letteren, afdeling Nederlands van de Vrije Universiteit van Amsterdam |
| - | de Vakgroep Toegepaste Taalkunde van de Technische Universiteit Eindhoven |
| - | de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Rijksuniversiteit van Groningen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden |
| - | het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden |
| - | het Instituut Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht |
| - | de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant |
Vormgeving:
Inge Kwee, Ad van der Kouwe (Manifesta), Rotterdam
Druk:
Van Haeringen b.v.,
Den Haag
ISSN 0165-7828
INHOUD
60STE JAARGANG NUMMER 4 APRIL 1991
| 3 | Cor Hoppenbrouwers | Een onderzoek naar het gebruik en de kennis van jongerentaal in Nederland |
| 10 | F. Jansen | Malapropismen: de inhoud van een populaire rubriek onderworpen aan een analyse |
| 14 | Peter Burger | Bespreking van drie nieuwe boeken over leren schrijven |
| 18 | Harry Cohen | Klinkerbotsing: trema of koppelteken en de keuze tussen leesgemak en schrijfgemak |
| 20 | Ruud Muschter | Wil of kan de aanvrager de tekst van de huursubsidie-brochure niet begrijpen? |
| 22 | Pieter Nieuwint | Een bloemlezing van taalkronkels uit het niet-literaire werk van W.F. Hermans |
| • | ||
| EN VERDER | ||
|---|---|---|
| 5 | Joune in kindertaal | |
| 13 | Nederlands in het Italiaans | |
| 16 | Cirkelredeneringen | |
| 17 | Rumoer over straatnamen | |
| 17 | Taalgebruik van de NOS | |
| 25 | Jaarvergadering Onze Taal | |
| • | ||
| VASTE RUBRIEKEN EN SERIES | ||
| 6 | Reacties: verloskundige; Vlaams/Vlamingen; total loss; Hou je/doen; houwen/houden; leestekenwi jzer; vormen/vormgeving; streeknamen; samenstellingen; oude naamvallen; hen discrimineert | |
| 9 | De taalgrens: over eufemismen gesproken | |
| 12 | Malapropismen [11] | |
| 24 | Van woord tot woord: namen voor bevroren neerslag | |
| 26 | InZicht: over boeken en lezingen | |
| 28 | Ruggespraak | |
[Deel 4, pagina 6]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Laan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag.
Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel wordt gereageerd. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie, bij voorkeur getypt, in onder vermelding van naam en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties. Bij belangrijke wijzigingen raadplegen wij de auteur. Reacties kunnen doorgaans worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel. |
[Deel 5, pagina 1]
onze taal
beschermvrouwe h.k.h. prinses juliana
•
in dit nummer o.a.
MEI 1991: ZESTIG JAAR ONZE TAAL
CULINAIRE ONZIN IN WOORDENBOEKEN
Lexicografen kokkerellen te weinig
PURISMEN OP DE VLAAMSE DISKAART
‘EEN TIKKELTJE OBSCEEN’
De beeldende taal van de wijnproever
EELDSPRAAK IN DE CULINAIRE JOURNALISTIEK
LAND VAN BROOD EN HONING
Eten en drinken in spreekwoorden
MAANDBLAD VAN HET GENOOTSCHAP ONZE TAAL 5 6OSTE JAARGANG • MEI 1991
[Deel 5, pagina 2]
ONZE Taal
Genootschap Onze Taal
Laan van Meerdervoort 14a
2517 AK Den Haag
Telefoon 070-3561220
Fax 070-3924908
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel ‘het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen.’
Het maandblad Onze Taal (oplage 32.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen.
Niet alleen de deskundige is aan he woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig. nodig.
BESTUUR
GENOOTSCHAP ONZE TAAL:
voorzitter:
H.A.M. Hoefnagels
vice-voorzitter:
mevr. mr. T. Faber-de Heer
secretaris:
mr. H.W. van Rees
penningmeester:
H.P. van Leeuwen r.a.
leden:
| C.N.F. van Ditshuizen |
| dr. D. Dolman |
| mr. L.J. Pieters |
| mevr. mr. M.A. Rümke |
| prof. dr. J.W. de Vries |
SECRETARIAAT:
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan, secretaresse |
| mevr. H. Bakker |
Taaladviesdienst:
| drs. L. Gijsbers |
| drs. P.H.M. Smulders |
| W. Sterenborg |
Redactie:
| drs. P.H.M. Smulders, secretaris |
| drs. L. Gijsbers |
| dr. F. Jansen |
| drs. E.J. van der Spek |
Rubriekschrijvers:
Peter Burger, Nico Groen & Erik Viskil, Hans Heestermans, Jaap de Jong, Marlies Philippa, Pieter Uit den Boogaart, Jules Welling
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 5,-. Abonnementsprijs (inclusief lidmaatschap) voor Nederland, België, Suriname en de Nederlandse Antillen f 31,- per jaar; buiten deze landen f 41,- per jaar. Bij groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van een abonnement dient te geschieden vóór 1 november.
Prijs voor CJP-houders: f 23,50 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal 550 Bfr (normaal 700 Bfr). Opgave: Koningsstraat 192, B 1000 Brussel.
Het genootschap wordt in zijn werk gesteund door adviezen van:
| - | het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, Amsterdam |
| - | het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam |
| - | de Faculteit der Letteren, afdeling Nederlands van de Vrije Universiteit van Amsterdam |
| - | de Vakgroep Toegepaste Taalkunde van de Technische Universiteit Eindhoven |
| - | de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Rijksuniversiteit van Groningen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden |
| - | het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden |
| - | het Instituut Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht |
| - | de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant |
Vormgeving:
Inge Kwee, Ad van der Kouwe (Manifesta), Rotterdam
Druk:
Van Haeringen b.v., Den Haag
ISSN 0165-7828
INHOUD
61STE JAARGANG NUMMER 5 MEI 1991
| 3 | Zestig jaar Genootschap Onze Taal: | een zeldzaam ‘onder-onsje’ |
| • | ||
| THEMANUMMER CULINAIR TAALGEBRUIK | ||
|---|---|---|
| 4 | Johannes van Dam | De troebele soep van de culinaire lexicografie
Woordenboeken maken er een potje van |
| 8 | Gert Crum | Een stuivend, haast bedwelmend bouquet
Waarom lekker en vies voor de wijnschrijver niet volstaan |
| 10 | Ton van der Wouden | Een land van brood en honing
Oude eet- en drinkgewoonten weerspiegeld in spreekwoorden |
| 12 | Jaap de Jong | Spraakmakers
Berthe Meijer, culinair journaliste en schrijfster van kookboeken, kiest voor sobere taal |
| 14 | dr. René Haeseryn | Een vertaalslag in Vlaanderen
Hoe de taalstrijd menig purisme op de kaart bracht |
| 16 | Hans Beelen | Waar komt het woord cocktail vandaan?
Een goede barmixer is zowel shaker als etymoloog |
| 18 | Erik van der Spek | De verloren tijd tussen lunch en diner
Beeldspraak in de culinaire journalistiek |
| 20 | Hans Becker Hoff | Culinoviteiten tussen amuses en gourmandises
Liever een ‘rable de lièvre’ dan een ‘hazerugfilet’? |
| 22 | F. Jansen | Waar de fles vol van was... loopt de mond van over
Het cryptische jargon van de oenoloog |
| 25 | Riemer Reinsma | Gezegden over ‘brood’ hier en over de grens |
| • | ||
| VASTE RUBRIEKEN | ||
| 7 | De toren van Babel: kumquats, kiwi's en ti pan | |
| 27 | Van woord tot woord: smikkelen en smullen | |
| 28 | Reacties: actie tegen anglicismen; je zegeningen tellen; hypercorrecte v en z; op/per/m.i.v.;
Vlaanderen; scrabbleregels; puzzelwoorden; |
|
| 31 | InZicht: over nieuwe boeken | |
| 32 | Ruggespraak | |
[Deel 5, pagina 28]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Laan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag. Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel wordt gereageerd. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie, bij voorkeur getypt, in onder vermelding van naam en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties. Bij belangrijke wijzigingen raadplegen wij de auteur. Reacties kunnen doorgaans worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel. |
[Deel 6, pagina 1]
onze taal
beschermvrouwe h.k.h. prinses juliana
•
in dit nummer o.a.
VOORNAAMWOORDELIJKE HAAR-PIJN
Verwijzing in modern Nederlands
OMROEPTAAL
De Hilversumse onverschilligheid
STANDAARD-SPELLING IN BELGIË
Gematigd progressief
ENGELSE INVLOED HIER EN OVER DE GRENS
Engels aan de universiteit
Zorgen over de toekomst van het Noors
LEENVERTALINGEN
MAANDBLAD VAN HET GENOOTSCHAP ONZE TAAL 6 60STE JAARGANG • JUNI 1991
[Deel 6, pagina 2]
onze taal
Genootschap Onze Taal
Laan van Meerdervoort 14a
2517 AK Den Haag
Telefoon 070-3561220
Fax 070-3924908
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel ‘het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen.’
Het maandblad Onze Taal (oplage 32.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen.
Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
BESTUUR
GENOOTSCHAP ONZE TAAL:
voorzitter:
H.A.M. Hoefnagels
vice-voorzitter:
mevr. mr. T. Faber-de Heer
secretaris:
mr. H.W. van Rees
penningmeester:
H.P. van Leeuwen r.a.
leden:
| C.N.F. van Ditshuizen |
| dr. D. Dolman |
| mr. L.J. Pieters |
| mevr. mr. M.A. Rümke |
| prof. dr. J.W. de Vries |
SECRETARIAAT:
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan, secretaresse |
| mevr. H. Bakker |
Taaladviesdienst:
| drs. L. Gijsbers |
| drs. P.H.M. Smulders |
| W. Sterenborg |
Redactie:
| drs. P.H.M. Smulders, secretaris |
| drs. L. Gijsbers |
| dr. F. Jansen |
| drs. E.J. van der Spek |
Rubriekschrijvers:
Peter Burger, Nico Groen & Erik Viskil, Hans Heestermans, Jaap de Jong, Marlies Philippa, Pieter Uit den Boogaart, Jules Welling, Rob Rentenaar
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 5,-. Abonnementsprijs (inclusief lidmaatschap) voor Nederland, België, Suriname en de Nederlandse Antillen f 31,- per jaar; buiten deze landen f 41,- per jaar. Bij groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van een abonnement dient te geschieden vóór 1 november.
Prijs voor CJP-houders: f 22,50 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal 550 Bfr (normaal 700 Bfr). Opgave: Koningsstraat 192, B 1000 Brussel.
Het genootschap wordt in zijn werk gesteund door adviezen van:
| - | het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, Amsterdam |
| - | het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam |
| - | de Faculteit der Letteren, afdeling Nederlands van de Vrije Universiteit van Amsterdam |
| - | de Vakgroep Toegepaste Taalkunde van de Technische Universiteit Eindhoven |
| - | de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Rijksuniversiteit van Groningen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden |
| - | het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden |
| - | het Instituut Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht |
| - | de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant |
Vormgeving:
Inge Kwee, Ad van der Kouwe (Manifesta), Rotterdam
Druk:
Van Haeringen b.v.,
Den Haag
ISSN 0165-7828
INHOUD
60STE JAARGANG NUMMER 6 JUNI 1991
| 3 | Peter Verhoeven | Haar-pijn
Voornaamwoordelijke aanduiding in modern Nederlands |
| 8 | Liesbeth Gijsbers | ‘Ze horen het toch niet’
De taal van radio en televisie |
| 10 | Harry Cohen | Standaard-spelling: de Belgische middenweg
Vlaamse dagbladen spellen gematigd progressief |
| • | ||
| ENGELSE INVLOED | ||
|---|---|---|
| 16 | Jacomine Nortier | Weldadige invloed of taalbedreiging?
Discussie over de toekomst van het Noors |
| 17 | Lily Knibbeler | Engels als voertaal aan de Leidse universiteit?
Verslag van een Leids debat |
| • | ||
| 24 | Nicoline van der Sijs | Leenvertalingen
Overzicht van Nederlandse leenvertalingen en hun herkomst |
| EN VERDER | ||
| 7 | Gevraagd: ervaringen met de ANS | |
| 12 | Taalergernissen: een bloemlezing | |
| 14 | Oproep: Het kastje van Barbanelle | |
| 15 | Ongetrouwd en toch mevrouw | |
| 21 | Tussen alfa en bèta | |
| 22 | Vrouw, man, mens en het herziene Groene Boekje | |
| 23 | Audiovisueel jargon | |
| 23 | De sachte chee | |
| VASTE RUBRIEKEN EN SERIES | ||
| 5 | Reacties: spelling-controle?; redigeren; Vlaanderen/Vlaming; de heren worden verzocht; file of vergroot verkeersaanbod; trema; literatuurexamen; hulp- of helpscherm; doemdenken over onze taal; martelaar | |
| 18 | Wat heet...?: Oudervrucht | |
| 20 | Informaticatermen: hoe moet het heten? [5]: koppelen of samenstellen? | |
| 27 | InZicht: over nieuwe boeken | |
| 28 | Ruggespraak | |
[Deel 5, pagina 5]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Laan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag.
Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel wordt gereageerd. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie, bij voorkeur getypt, in onder vermelding van naam en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties. Bij belangrijke wijzigingen raadplegen wij de auteur. Reacties kunnen doorgaans worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel. |
[Deel 7/8, pagina 1]
onze taal
beschermvrouwe h.k.h. prinses juliana
in dit nummer o.a.
ANTWOORDAPPARATEN
Hoe te praten tegen een muur?
GROEPSTAAL EN SUBCULTUUR
De woordenschat van lesbotaal Marinetaal is definitief veranderd
DE SPEELSE KANT VAN TAAL
VERHASPELDE UITDRUKKINGEN
De wetmatigheid in vergissingen en de verhaspeling als taaltest
ONZE BASISWOORDENSCHAT
MAANDBLAD VAN HET GENOOTSCHAP ONZE TAAL 7/8 60STE JAARGANG • JULI/AUG 1991.
[Deel 7/8, pagina 2]
onze taal
GENOOTSCHAP
onze taal
Laan van Meerdervoort 14a
2517 AK Den Haag
Telefoon 070-3561220
Fax 070-3924908
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel ‘het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen.’
Het maandblad Onze Taal (oplage 32.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen.
Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
BESTUUR GENOOTSCHAP ONZE TAAL:
voorzitter:
H.A.M. Hoefnagels
vice-voorzitter:
mevr. mr. T. Faber-de Heer
secretaris:
mr. H.W. van Rees
penningmeester:
H.P. van Leeuwen r.a.
leden:
| C.N.F. van Ditshuizen |
| dr. D. Dolman |
| mr. L.J. Pieters |
| mevr. mr. M.A. Rümke |
| prof. dr. J.W. de Vries |
SECRETARIAAT:
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan, secretaresse |
| mevr. H. Bakker |
Taaladviesdienst:
| drs. L. Gijsbers |
| drs. P.H.M. Smulders |
| W. Sterenborg |
Redactie:
| drs. P.H.M. Smulders, secretaris |
| drs. L. Gijsbers |
| dr. F. Jansen |
| drs. E.J. van der Spek |
Rubriekschrijvers:
Peter Burger, Nico Groen & Erik Viskil, Hans Heestermans, Jaap de Jong, Marlies Philippa, Pieter Uit den Boogaart, Jules Welling, Rob Rentenaar Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 5,-. Abonnementsprijs (inclusief lidmaatschap) voor Nederland, België, Suriname en de Nederlandse Antillen f 31,- per jaar; buiten deze landen f 41,- per jaar. Bij groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van een abonnement dient te geschieden vóór 1 november.
Prijs voor CJP-houders: f 22,50 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal 550 Bfr (normaal 700 Bfr). Opgave: Koningsstraat 192, B 1000 Brussel.
Het genootschap wordt in zijn werk gesteund door adviezen van:
| - | het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, Amsterdam |
| - | het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam |
| - | de Faculteit der Letteren, afdeling Nederlands van de Vrije Universiteit van Amsterdam |
| - | de Vakgroep Toegepaste Taalkunde van de Technische Universiteit Eindhoven |
| - | de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Rijksuniversiteit van Groningen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden |
| - | het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden |
| - | het Instituut Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht |
| - | de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant |
Vormgeving:
Inge Kwee, Ad van der Kouwe
(Manifesta), Rotterdam
Druk:
Van Haeringen b.v., Den Haag
ISSN 0165-7828
INHOUD
60STE JAARGANG NUMMER 7/8 JULI/AUGUSTUS 1991
| 3 | Michael Elias | Praten tegen een muur
Problemen in de omgang met antwoordapparaten |
| 10 | Hanneke Kunst & Xandra Schutte | Van lolliepop tot potje potent
De eigen woordenschat van lesbiennes: lesbotaal als reactie op een zwijgend verleden |
| 14 | Mark Kas | Sommige en enkele
Wiskunde als hulpmiddel in de taalkunde |
| 15 | J.C.J. Hanssen | Taalveranderingen bij de marine
Modernisering heeft de marinetaal volledig veranderd |
| 18 | Mare Hooghe | Over verhaspelde gezegden
Ook vergissingen volgen wetmatigheden |
| 18 | Maak dat de kachel wijs!
Verhaspelingen als test van uw taalgevoeligheid |
|
| • | ||
| SPELEN MET TAAL | ||
|---|---|---|
| 20 | Borsele en de KGB
Plaatsnamen verbergen hun verleden |
|
| 21 | Taalcuriosa: detokmachone | |
| 21 | Opmerkelijke beroepsnamen | |
| • | ||
| 22 | WA. van Loon-Vervoorn | Basiswoorden
De woordenschat op elementair niveau bestaat uit een beperkte verzameling ervaringswoorden |
| EN VERDER | ||
| 13 | Misvattingen over springprocessie | |
| 13 | Wat betekent in de kopijmap? | |
| 17 | Gemeenzaam is uit de tijd | |
| 19 | Wat is normaal? | |
| 21 | Wat was een mutoscoop? | |
| VASTE RUBRIEKEN EN SERIES | ||
| 4 | Reacties: bevroren neerslag; apartheid; het trema; joune; culinair Italiaans; het uitzonderlijke martelaar; spreekwoorden vergeleken; uit de broek komen; olandesismi | |
| 7 | Malapropismen [12] | |
| 8 | Het kastje van Barbanelle: de persoonlijke noot in woordenboeken | |
| 24 | Wat heet...? Plaatsnamen met kinderen | |
| 26 | InZicht: over een tiental nieuwe boeken | |
| 28 | Ruggespraak | |
[Deel 7/8, pagina 4]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Laan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag.
Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel wordt gereageerd. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie, bij voorkeur getypt, in onder vermelding van naam en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties. Bij belangrijke wijzigingen raadplegen wij de auteur. Reacties kunnen doorgaans worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel. |
[Deel 9, pagina 1]
onze taal
beschermvrouwe h.k.h. prinses juliana
•
in dit nummer o.a.
CONGRES OVER 60 JAAR NEDERLANDS
EEN TAALKWESTIE UITGESPIT: HEN/HUN
Hen/hun door de eeuwen heen
Hen is meer geliefd dan hun
Waar zelfs experts het niet meer weten
Hoe zit het met hun hebben?
HET ‘VIEZE WOORD’ EN DE WOORDENBOEKMAKER
NEDERLANDS ALS VREEMDE TAAL
Waar hebben anderstaligen moeite mee?
Saai lesmateriaal vergalt het leerplezier
MAANDBLAD VAN HET GENOOTSCHAP ONZE TAAL 9 60STE JAARGANG • SEPTEMBER 1991
[Deel 9, pagina 2]
onze taal
GENOOTSCHAP
onze taal
Laan van Meerdervoort 14a
2517 AK Den Haag
Telefoon 070-3561220
Fax 070-3924908
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel ‘het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen.’
Het maandblad Onze Taal (oplage 36.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen.
Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
BESTUUR
GENOOTSCHAP ONZE TAAL:
voorzitter:
H.A.M. Hoefnagels
vice-voorzitter:
mevr. mr. T. Faber-de Heer
secretaris:
mr. H.W. van Rees
penningmeester:
H.P. van Leeuwen r.a.
leden:
| C.N.F. van Ditshuizen |
| dr. D. Dolman |
| dr. J. Renkema |
| mevr. mr. M.A. Rümke |
| prof. dr. J.W. de Vries |
SECRETARIAAT:
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan, secretaresse |
| mevr. H. Bakker |
Taaladviesdienst:
| drs. L. Gijsbers |
| drs. P.H.M. Smulders |
| W. Sterenborg |
Redactie:
| drs. P.H.M. Smulders, secretaris |
| drs. L. Gijsbers |
| dr. F. Jansen |
| drs. E.J. van der Spek |
Rubriekschrijvers:
Peter Burger, Nico Groen & Erik Viskil, Hans Heestermans, Jaap de Jong, Marlies Philippa, Pieter Uit den Boogaart, Jules Welling, Rob Rentenaar
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 5,-. Abonnementsprijs (inclusief lidmaatschap) voor Nederland, België, Suriname en de Nederlandse Antillen f 31,- per jaar; buiten deze landen f 41,- per jaar. Bij groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van een abonnement dient te geschieden vóór 1 november.
Prijs voor CJP-houders: f 22,50 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal 550 Bfr (normaal 700 Bfr). Opgave: Koningsstraat 192, B 1000 Brussel.
Het genootschap wordt in zijn werk gesteund door adviezen van:
| - | het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, Amsterdam |
| - | het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam |
| - | de Faculteit der Letteren, afdeling Nederlands van de Vrije Universiteit van Amsterdam |
| - | de Vakgroep Toegepaste Taalkunde van de Technische Universiteit Eindhoven |
| - | de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Rijksuniversiteit van Groningen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden |
| - | het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden |
| - | het Instituut Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht |
| - | de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant |
Vormgeving:
Inge Kwee, Ad van der Kouwe (Manifesta), Rotterdam
Druk:
Van Haeringen b.v., Den Haag
ISSN 0165-7828
INHOUD
60STE JAARCANG NUMMER 9 SEPTEMBER 1991
| 3 | Congres ‘60 jaar onze taal en Onze Taal’ | |
| DE KWESTIE HEN/HUN | ||
|---|---|---|
| 4 | J. de Rooij | Hen en hun in tijd en ruimte
De plaats van hen/hun in ouder Nederlands en in dialecten |
| 6 | Mieke Smits | Hun staat hen steeds minder in de weg
Beide vormen getest naar voorkeur en oordeel |
| 8 | Poul Stolp | ‘Hen’ als ondervindend voorwerp
Discussie over het randgebied van hen/hun |
| 9 | Stef Heinsman | Hun doen het
Wanneer wordt hun als onderwerp gebruikt? |
| 12 | Walter Haeseryn | Hen of hun, een ‘eenvoudige’ regel
Kennis en gebruik van hen/hun gemeten |
| 13 | Redactie Onze Taal | Is er nog hoop?
Hoe moeilijk is de kwestie en wat is een goed advies? |
| NEDERLANDS ALS TWEEDE TAAL | ||
| 21 | J.W.F Aniba | 't Zal toch wel niet, dan?
Problemen met onze ‘betekenisloze’ bijwoorden |
| 22 | K.W. Stachowski | Kann nit verstaan
De ervaringen van een Pool die onze taal leert: foute cursussen, reclametaal en het woordje er |
| 23 | Marlies Philippa | Nederlands leren
Over driloefeningen, frequente woorden, boeiende teksten en lesmethoden voor het Nederlands |
| EN VERDER | ||
| 14 | Het belang van ontleden | |
| 15 | De geschiedschrijving van Onze Taal | |
| 27 | Verslag jaarvergadering Onze Taal | |
| VASTE RUBRIEKEN EN SERIES | ||
| 16 | Readies: wrongel; d-versterking; joune in het Afrikaans; de schuurpapieren g; springprocessie; ‘progressieve’ spelling; de titel mevrouw | |
| 18 | Het kastje van Barbanelle: ‘vieze woorden’ en de reacties daarop van diverse woordenboekmakers | |
| 20 | Malapropismen [13] | |
| 24 | De taalgrens: doordram- en want-anders-maar | |
| 25 | Informaticatermen [6]: woorden kiezen | |
| 26 | InZicht: over nieuwe boeken | |
| 28 | Ruggespraak | |
[Deel 9, pagina 3]
Congres Onze Taal 1991
‘60 jaar onze taal en Onze Taal’
Het bestuur van het genootschap nodigt u uit voor zijn jubileumcongres ‘60 jaar onze taal en Onze Taal’.
Het congres wordt gehouden in de prachtige Beurs van Berlage te Amsterdam op zaterdag 2 november 1991.
Aanvang 10.15 uur; einde ongeveer 16.30 uur.
De Beurs van Berlage, Damrak 243 te Amsterdam, bevindt zich op loopafstand (± 10 minuten) van het Centraal Station.
Programma
| 10.15 | welkomstwoord van de voorzitter van het genootschap, H.A.M. Hoefnagels |
| 10.20 | openingstoespraak door dr.ir. P.M.M. Ritzen, minister van Onderwijs en Wetenschappen |
| 10.30 | korte inleiding van het congres door congresvoorzitter dr. j.W. de Vries |
| 10.35 | LEZING door dr. I. Lipschits, emeritus hoogleraar Moderne Geschiedenis, over maatschappelijke veranderingen die zich in de laatste zestig jaar hebben voltrokken, en die een verklaring kunnen zijn voor veranderingen in taalgebruik |
| 11.0 | LEZING door mevr. dr. F. Balk-Smit Duyzentkunst, hoogleraar Taalkunde van het hedendaagse Nederlands aan de Universiteit van Amsterdam, over veranderingen in het gebruik van en de opvattingen over het Nederlands sinds 1931 |
| 11.30-12.00 | KOFFIEPAUZE |
| 12.0 | LEZING door de heer M. van Amerongen, journalist en hoofdredacteur van de Groene Amsterdammer, over de taal van de media en de rol van de media in veranderingen in taalgebruik |
| 12.30 | uitreiking eerste exemplaar van het jubileumboek ‘Onze Taal!’ |
| 12.45-13.45 | LUNCHPAUZE |
| 13.45 | LEZING door dr. J. Renkema, taalkundige, oud-redacteur en bestuurslid van Onze Taal, over de wisselwerking tussen leken en taalkundigen, de moeilijkheden van taalverzorging en taaladvisering, en de bestaansgrond van Onze Taal |
| 14.20 | CABARET door een bijzonder gelegenheidsgezelschap van Drs. P, Pieter Nieuwint en Ivo de Wijs |
| 15.0-15.30 | THEEPAUZE en verkoop van het boek ‘Onze Taal!’ |
| 15.30 | forumdiscussie o.l.v. dr. D. Dolman |
| 16.30 | sluiting van het congres |
Aanmelding voor deelneming
In het hart van deze aflevering van Onze Taal is een aanmeldingskaart opgenomen. Wilt u aan het jubileumcongres deelnemen, dan is spoedige inzending van een ingevulde kaart gewenst. De toegang is beperkt tot 1100 bezoekers. U kunt u met de aanmeldingskaart tevens opgeven voor de broodmaaltijd. De toegang bedraagt f 10,-, inclusief drie consumpties (koffie of thee); de lunch kost f 15,- per persoon. De kaart dient uiterlijk 24 oktober in ons bezit te zijn.
Na ontvangst van het verschuldigde bedrag op postbanknummer 4265902 van het genootschap te Den Haag volgt toezending van de bestelde kaart(en)/bon(nen).
Het desbetreffende bedrag dient ook uiterlijk 24 oktober in ons bezit te zijn.
[Deel 9, pagina 16]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Laan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag. Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel wordt gereageerd. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie, bij voorkeur getypt, in onder vermelding van naam en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties. Bij belangrijke wijzigingen raadplegen wij de auteur. Reacties kunnen doorgaans worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel. |
[Deel 10, pagina 1]
onze taal
beschermvrouwe h.k.h. prinses juliana
•
in dit nummer o.a.
JUBILEUMBOEK ONZE TAAL!
Voorpublikatie uit een boeiende geschiedenis
CITEREN OF INTERPRETEREN?
Sportjournalisten vullen uw woorden graag aan Twijfelachtige inbedding van citaten
(ON)AANVAARDBARE WANT-ZINNEN
‘Hij is deskundig, want taalkundige’
ALS EEN VIS ZONDER FIETS
Vrouw- en manbeeld in zegswijzen
NIEUW ETYMOLOGISCH WOORDENBOEK
MAANDBLAD VAN HET GENOOTSCHAP ONZE TAAL 10 60STE JAARGANG • OKTOBER 1991
[Deel 10, pagina 2]
onze taal
• GENOOTSCHAP
onze taal
Laan van Meerdervoort 14a
2517 AK Den Haag
Telefoon 070-3561220
Fax 070-3924908
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel ‘het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen.’
Het maandblad Onze Taal (oplage 34.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen.
Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
BESTUUR
GENOOTSCHAP ONZE TAAL:
voorzitter:
H.A.M. Hoefnagels
vice-voorzitter:
mevr. mr. T. Faber-de Heer
secretaris:
mr. H.W. van Rees
penningmeester:
H.P. van Leeuwen r.a.
leden:
| C.N.F. van Ditshuizen |
| dr. D. Dolman |
| dr. J. Renkema |
| mevr. mr. M.A. Rümke |
| prof. dr. J.W. de Vries |
SECRETARIAAT:
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan, secretaresse |
| mevr. H. Bakker |
| Gerda Wessels |
Taaladviesdienst:
| drs. L. Gijsbers |
| drs. P.H.M. Smulders |
| W. Sterenborg |
Redactie:
| drs. P.H.M. Smulders, secretaris |
| drs. L. Gijsbers |
| dr. F. Jansen |
| drs. E.J. van der Spek |
Rubriekschrijvers:
Peter Burger, Nico Groen & Erik Viskil, Hans Heestermans, Jaap de Jong, Marlies Philippa, Pieter Uit den Boogaart, Jules Welling, Rob Rentenaar Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 5,-. Abonnementsprijs (inclusief lidmaatschap) voor Nederland, België, Suriname en de Nederlandse Antillen f 31,- per jaar; buiten deze landen f 41,- per jaar. Bij groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van een abonnement dient te geschieden vóór 1 november.
Prijs voor CJP-houders: f 22,50 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal 550 Bfr (normaal 700 Bfr). Opgave: Koningsstraat 192, B 1000 Brussel.
Het genootschap wordt in zijn werk gesteund door adviezen van:
| - | het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, Amsterdam |
| - | het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam |
| - | de Faculteit der Letteren, afdeling Nederlands van de Vrije Universiteit van Amsterdam |
| - | de Vakgroep Toegepaste Taalkunde van de Technische Universiteit Eindhoven |
| - | de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Rijksuniversiteit van Groningen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden |
| - | het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden |
| - | het Instituut Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht |
| - | de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant |
Vormgeving:
Inge Kwee, Ad van der Kouwe (Manifesta), Rotterdam
Druk:
Van Haeringen b.v., Den Haag
ISSN 0165-7828
INHOUD
60STE JAARGANG NUMMER 10 OKTOBER 1991
| 3 | Peter Burger & Jaap de Jong | Een vrije taal in een vrij land
Germanismen, Duits taalimperialisme en andere ingrediënten uit de vroegste geschiedenis van het genootschap. Een voorpublikatie uit het te verschijnen boek Onze Taal! |
| 5-6 | Congres ‘60 jaar onze taal en Onze Taal’ | Definitief congresprogramma
Hoe bereidt u zich voor op het congres? |
| • | ||
| CITEREN OF INTERPRETEREN? | ||
|---|---|---|
| 10 | Rik Jellema | Citaatuitluiders in sportverslagen
De bondscoach verklaart niet meer, maar mokt, of nog erger |
| 11 | F. Jansen | Citaatinbeddingen
Waar overschrijdt de citaatinterpreterende journalist de grens van wat toelaatbaar is? |
| • | ||
| 14 | Marcel Lemmens | Want-zinnen. Mag het ietsje minder zijn?
Is ‘Hij is deskundig want taalkundige’ nog aanvaardbaar? |
| 16 | Ludo Gregoire & Boudewijn Overduin | Onderlandse uitdrukkingen
Kenmerken, categorieën en levensechte voorbeelden van verhaspelde zegswijzen |
| 21 | dr. L.E. Wirth-van Wijk | De ui in Montanus' Spreeckonst
Het ontstaan van onze ui-klank: een voorbeeld van ‘taalverval’ in de 17de eeuw? |
| 22 | Riemer Reinsma | Als een vis zonder fiets
Man- en vrouwbeeld in spreekwoorden |
| EN VERDER | ||
| 13 | Categoraal of categoriaal? | |
| 20 | Oproep: eufemismen | |
| VASTE RUBRIEKEN EN SERIES | ||
| 6 | Reacties: nogmaals marinetaal; haar-pijn ter discussie; anti-Duitse kultuur; gemeenzaam; help-/hulpscherm; mutoscoop; ‘de hemel te rijk’ | |
| 13 | De taalgrens: wel welletjes | |
| 15 | Taalcuriosa: namen als K. Bouter | |
| 19 | Het kastje van Barbanelle: hoe de naam van een woordenboekmaker een soortnaam kon worden | |
| 20 | Van woord tot woord: over een nieuw etymologisch woordenboek; het beste tot nu toe | |
| 26 | InZicht: over nieuwe boeken | |
| 28 | Ruggespraak |
[Deel 10, pagina 5]
‘60 jaar onze taal en Onze Taal’
Datum: zaterdag 2 november 1991
Plaats: Beurs van Berlage - Amsterdam
Tijd: aanvang 10.15 uur; einde ±16.30 uur
De Beurs van Berlage, Damrak 243, bevindt zich op een afstand van ±6 minuten lopen recht tegenover het Centraal Station aan het Damrak. Voor een toelichting op het programma verwijzen wij naar blz. 3 van het septembernummer van Onze Taal. Alle bezoekers zullen ter gelegenheid van het jubileum een waardevol aandenken ontvangen.
DEFINITIEF PROGRAMMA
| 10.15 | welkomstwoord |
| 10.20 | opening door de minister van onderwijs |
| 10.30 | inleiding op het congres |
| 10.35 | dr. I. Lipschits: ‘Onze taal en de dynamiek in de samenleving’
(over maatschappelijke veranderingen en hun invloed op taalgebruik) |
| 11.00 | dr. F. Balk-Smit Duyzentkunst: ‘Onze krasse taal - De toekomst van de goede oude tijd’
(over veranderingen in zestig jaar Nederlands) |
| 11.25 | uitreiking eerste exemplaar jubileumboek |
| 11.35 | koffiepauze |
| 12.00 | M. van Amerongen: ‘De geheimtaal van het Binnenhof’
(over veranderingen in politiek taalgebruik) |
| 12.25 | dr. H. Brandt Corstius (Battus): ‘Jullie Taal en Hun Taal’
(het genootschap van buitenaf bekeken) |
| 12.50 | lunchpauze |
| 13.35 | begin middagprogramma |
| 13.55 | dr. J. Renkema: ‘Van wie is onze taal? - Taalgebruik: van dogma naar verwondering’
(over de kloof tussen leek en taalkundige) |
| 14.20 | ‘End nou for sumsing komplietlie differund’
jubileumcabaret door Drs. P, Pieter Nieuwint en Ivo de Wijs |
| 15.00 | theepauze en verkoop jubileumboek |
| 15.30 | forumdiscussie n.a.v. gestelde vragen |
| 16.30 | sluiting |
Programma uitgebreid
In Onze Taal van september is het voorlopige programma van de congresdag gepubliceerd. Het definitieve programma is uitgebreider dan het voorlopige. Op het congres zal ook spreken genootschapslid dr. H. Brandt Corstius (bij velen ook bekend onder de pseudoniemen Battus en Piet Grijs). Hij zal de betekenis van het genootschap kritisch bezien.
[Deel 10, pagina 6]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren. Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Uan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag. Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel wordt gereageerd. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie, bij voorkeur getypt, in onder vermelding van naam en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties. Bij belangrijke wijzigingen raadplegen wij de auteur. Reacties kunnen doorgaans worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel. |
[Deel 11, pagina 1]
onze taal
beschermvrouwe h.k.h. prinses juliana
•
in dit nummer o.a.
BEDRIEGLIJKE DROGREDENEN
Wat is onzindelijk argumenteren?
DIALECT IN NEDERLAND
Het Nimweegs: stadsdialect met weinig aanzien Nieuw Nederlands in de IJsselmeerpolders?
VAN DALES GROOT SYNONIEMENWOORDENBOEK
WANNEER CURSIVEREN?
LEVEN EN WERK VAN PATER VERSCHUEREN
Een eigenzinnige woordenboekmaker
MAANDBLAD VAN HET GENOOTSCHAP ONZE TAAL 11 60STE JAARGANG • NOVEMBER 1991
[Deel 11, pagina 2]
onze taal
Genootschap
Onze Taal
Laan van Meerdervoort 14a
2517 AK Den Haag
Telefoon 070-3561220
Fax 070-3924908
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel ‘het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen.’
Het maandblad Onze Taal (oplage 30.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen.
Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
BESTUUR
GENOOTSCHAP ONZE TAAL:
voorzitter:
H.A.M. Hoefnagels
vice-voorzitter:
mevr. mr. T. Faber-de Heer
secretaris:
mr. H.W. van Rees
penningmeester:
H.P. van Leeuwen r.a.
leden:
| C.N.F. van Ditshuizen |
| dr. D. Dolman |
| dr. J. Renkema |
| mevr. mr. M.A. Rümke |
| prof. dr. J.W. de Vries |
SECRETARIAAT:
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan, secretaresse |
| mevr. H. Bakker |
| Gerda Wessels |
Taaladviesdienst:
| drs. L. Gijsbers |
| drs. P.H.M. Smulders |
| W. Sterenborg |
Redactie:
| drs. P.H.M. Smulders, secretaris |
| drs. L. Gijsbers |
| dr. F. Jansen |
| drs. E.J. van der Spek |
Rubriekschrijvers:
Peter Burger, Nico Groen & Erik Viskil, Hans Heestermans, Jaap de Jong, Marlies Philippa, Pieter Uit den Boogaart, Jules Welling, Rob Rentenaar
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 5,-. Abonnementsprijs (inclusief lidmaatschap) voor Nederland, België, Suriname en de Nederlandse Antillen f 31,- per jaar; buiten deze landen f 41,- per jaar. Bij groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van een abonnement dient te geschieden vóór 1 november.
Prijs voor CJP-houders: f 22,50 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal 550 Bfr (normaal 700 Bfr). Opgave: Koningsstraat 192, B 1000 Brussel.
Telefoon 09/322.2231523
Het genootschap wordt in zijn werk gesteund door adviezen van:
| - | het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, Amsterdam |
| - | het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam |
| - | de Faculteit der Letteren, afdeling Nederlands van de Vrije Universiteit van Amsterdam |
| - | de Vakgroep Toegepaste Taalkunde van de Technische Universiteit Eindhoven |
| - | de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Rijksuniversiteit van Groningen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden |
| - | het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden |
| - | het Instituut Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht |
| - | de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant |
Vormgeving:
Inge Kwee, Ad van der Kouwe (Manifesta), Rotterdam
Druk:
Van Haeringen b.v., Den Haag
ISSN 0165-7828
INHOUD
60STE JAARGANG NUMMER 11 NOVEMBER 1991
| 3 | F.H. van Eemeren & R. Grootendorst | Hoe bedrieglijk zijn drogredenen?
Inleiding op een nieuwe serie over onzindelijk argumenteren |
| 9 | Marcel Lemmens | Doendenken
‘Doe jij dit even voor mij uittypen?’ Wanneer is het gebruik van het hulpwerkwoord doen te verdedigen? |
| 22 | Peter Burger | Overvloed, rijkdom, abundantie
Boekbespreking: Van Dales Groot Synoniemenwoordenboek |
| • | ||
| DIALECT IN NEDERLAND | ||
|---|---|---|
| 16 | Roeland van Hout | Lotgevallen van een stadsdialect: het Nimweegs
Een dialect dat weinig aanzien geniet |
| 17 | Harrie Scholtmeijer | Nieuw land... en een nieuw geluid?
Ontwikkelt zich in de IJsselmeerpolders een nieuw dialect? |
| • | ||
| EN VERDER | ||
| 7 | Modern vrijen | |
| 10 | Russen of Sovjet-Russen? | |
| 14 | Cursiveren van vreemde woorden: wanneer? | |
| 14 | Alcoholvrij | |
| 15 | Van malapropisme tot erger | |
| 19 | De Elda-regel voor citaten: Eerst Leesteken Dan Accentteken | |
| 21 | Waar komt de Taalstraat vandaan? | |
| 25 | De herkomst van zuidwester | |
| VASTE RUBRIEKEN EN SERIES | ||
| 5 | Reacties: ‘betekenisloze’ bijwoorden; actie voor goed taalgebruik; blikkie-trap; Kannitverstan internationaal; Vlamingen spreken ook Nederlands!; beroepsnamen; hen/hun: gezonken cultuurgoed?; over basiswoorden; lijdende vorm als hulpmiddel voor de hun/hen-keuze; ontleden moet naar de middelbare school | |
| 8 | Malapropismen [14] | |
| 11 | Het kastje van Barbanelle: de wereld volgens pater Verschueren | |
| 15 | Taalcuriosa: Mevrouw Pappzack | |
| 20 | Wat heet...? Broederlust | |
| 24 | Van woord tot woord: de waarde van klanksymbolische verklaringen | |
| 26 | InZicht: over nieuwe boeken | |
| 28 | Ruggespraak |
[Deel 11, pagina 5]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Laan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag. Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel wordt gereageerd. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie, bij voorkeur getypt, in onder vermelding van naam en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties. Bij belangrijke wijzigingen raadplegen wij de auteur. Reacties kunnen doorgaans worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel. |
[Deel 11, pagina 27]
Contributie 1992
Bestuur Genootschap Onze Taal
Het bestuur heeft van de ledenvergadering toestemming gekregen de contributie voor 1992 te verhogen als dat nodig mocht zijn.
Per 1 januari 1992 zal de contributie voor de leden in Nederland, België, de Nederlandse Antillen en Suriname f 32,- bedragen, voor leden woonachtig in andere landen f 42,- en voor CJP'ers f 23,50.
Een collectief abonnement is voordelig vanaf vijf exemplaren die naar één adres kunnen worden gezonden. Het eerste abonnement kost dan f 95,- per jaar en elk volgende f 12,50.
● BETALING
Op de wikkel van uw decembernummer van Onze Taal zult u in een envelop de acceptgirokaart voor het lidmaatschap van 1992 aantreffen. Het bestuur verzoekt u vriendelijk de betaling snel te regelen: dat bespaart kosten en extra werk voor het secretariaat.
● NIEUWE PRIJZEN
- leden f 32,-
- leden buitenland f 42,-
- abonnementen via VAN en CJP f 23,50
- collectieve abonnementen: eerste exemplaar f 95,- volgende exemplaren f 12,50
- los nummer f 5,-
[Deel 12, pagina 1]
onze taal
beschermvrouwe h.k.h. prinses juliana
•
in dit nummer o.a.
SPELLINGPERIKELEN
Waarom we niet schrijven zoals we spreken Spellen in de middeleeuwen: chaos of systeem?
Welk doel dient spellingvereenvoudiging?
TEST UW SPELVAARDIGHEID
ARGUMENTUM AD HOMINEM
Ofwel: ‘op de man spelen’ in discussies
ETYMOLOGIE
Waar komt onze ei vandaan?
(GE)ZUSTERS IN DE NAAMKUNDE
EEN UNIEKE VERZAMELING PALINDROMEN
MAANDBLAD VAN HET GENOOTSCHAP ONZE TAAL 12 60STE JAARGANG • DECEMBER 1991
[Deel 12, pagina 2]
onze taal
• GENOOTSCHAP
onze taal
Laan van Meerdervoort 14a
2517 AK Den Haag
Telefoon 070-3561220
Fax 070-3924908
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel ‘het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen.’
Het maandblad Onze Taal (oplage 36.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen.
Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
BESTUUR
GENOOTSCHAP ONZE TAAL:
voorzitter:
H.A.M. Hoefnagels
vice-voorzitter:
mevr. mr. T. Faber-de Heer
secretaris:
mr. H.W. van Rees
penningmeester:
H.P. van Leeuwen r.a.
leden:
| C.N.F. van Ditshuizen |
| dr. D. Dolman |
| dr. J. Renkema |
| mevr. mr. M.A. Rümke |
| prof. dr. J.W. de Vries |
SECRETARIAAT:
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan, secretaresse |
| mevr. H. Bakker |
| Gerda Wessels |
Taaladviesdienst:
| drs. L. Gijsbers |
| drs. P.H.M. Smulders |
| W. Sterenborg |
Redactie:
| drs. P.H.M. Smulders, secretaris |
| drs. L. Gijsbers |
| dr. F. Jansen |
| drs. E.J. van der Spek |
Rubriekschrijvers:
Peter Burger, Nico Groen & Erik Viskil, Hans Heestermans, Jaap de Jong, Marlies Philippa, Pieter Uit den Boogaart, Jules Welling, Rob Rentenaar Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 5,-. Abonnementsprijs (inclusief lidmaatschap) voor Nederland, België, Suriname en de Nederlandse Antillen f 31,- per jaar; buiten deze landen f 41,- per jaar. Bij groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van een abonnement dient te geschieden vóór 1 november.
Prijs voor CJP-houders: f 22,50 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal 550 Bfr (normaal 700 Bfr). Opgave: Koningsstraat 192, B 1000 Brussel.
Telefoon 09/322.2231523
Het genootschap wordt in zijn werk gesteund door adviezen van:
| - | het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, Amsterdam |
| - | het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam |
| - | de Faculteit der Letteren, afdeling Nederlands van de Vrije Universiteit van Amsterdam |
| - | de Vakgroep Toegepaste Taalkunde van de Technische Universiteit Eindhoven |
| - | de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Rijksuniversiteit van Groningen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden |
| - | het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden |
| - | het Instituut Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht |
| - | de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant |
Vormgeving:
Inge Kwee, Ad van der Kouwe (Manifesta), Rotterdam
Druk:
Van Haeringen b.v., Den Haag
ISSN 0165-7828
INHOUD
60STE JAARGANG NUMMER 12 DECEMBER 1991
SPELLING
| 3 | Gerard Verhoeven | Waarom schrijven we niet zoals we spreken?
Het ideaal van extreme spellinghervormers is een onhaalbare zaak |
| 5 | Bert de Haar | De eigen koers van net Middelnederlands
De middeleeuwse spelling was allerminst systeemloos: onze spellingregels van analogie en gelijkvormigheid vinden er nun oorsprong |
| 10 | Harry Cohen | Spellingvereenvoudiging, goed voor u?
Elf deskundigen zoeken naar een antwoord in de bundel De groene spelling |
| 7 | Wiede-wied | |
| 8 | De schaapsstal is verdwenen | |
| 8 | Spelspel: test uw spelvaardigheid! | |
| 9 | Wat doet de Vereniging voor Wetenschappelijke Spelling? | |
| 9 | ‘Onze’ letter c | |
| 12 | Bèta of bêta? | |
| • | ||
| 20 | Peter Burger | Mooi, dit idioom?
Battus' Symmys: een unieke verzameling palindromen |
| EN VERDER | ||
|---|---|---|
| 16 | Gevraagd/gezocht: een zestal oproepen tot taalverzamelaars | |
| 17 | Zelfvoorzien(en)d | |
| 19 | Als niet zo goed als dan? | |
| 26 | Succesvol congres Onze Taal 1991 | |
| 26 | Taalunie brengt taaladviesdiensten bijeen | |
| 27 | Trefwoordenregister 1991 | |
| VASTE RUBRIEKEN EN SERIES | ||
| 13 | Reacties: citaatuitluiders (1), (2), en (3); alfa's én bèta's; van kop- naar hoofdtelefoon | |
| 14 | Drogredenen [2]: ‘op de man spelen’: het argumentum ad hominem | |
| 18 | Malapropismen [slot] | |
| 19 | De taalgrens: wel-gezind | |
| 21 | Taalcuriosa: het volkomen woord | |
| 22 | Van woord tot woord: de kip en de etymologie van de/het ei | |
| 23 | Wat heet...? Zusterpolder | |
| 24 | InZicht: over nieuwe boeken | |
| 28 | Ruggespraak |
[Deel 12, pagina 13]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Laan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag.
Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel wordt gereageerd. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie, bij voorkeur getypt, in onder vermelding van naam en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties. Bij belangrijke wijzigingen raadplegen wij de auteur. Reacties kunnen doorgaans worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel. |