Die riddere metter mouwen

(1983)–Anoniem riddere metter mouwen, Die– rechtenstatus


Hoe die coninc Artur belegen es ende Clarette van Spaengen ende vanden riddere metter mowen Die aventure telt ons te hant,aant.Ga naar voetnoot2838 Dattie coninc van Irlant 2840[regelnummer] In Bertangen quam, Godweet,Ga naar voetnoot2840 Ende stichte roef ende brant gereet.Ga naar voetnoot2841 Ende die coninc en hebs goet geval,Ga naar voetnoot2842 Hi sal sijn lant verlisen al. 2844[regelnummer] Die coninc sinde om sine baroneGa naar voetnoot2844 Hem te beradene van desen doneGa naar voetnoot2845 Ende tirst dat si versament waren,Ga naar voetnoot2846 Quam een bode oec in gevaren 2848[regelnummer] Van Spangen ende brachte niemare, E Dat Clarette beseten wareGa naar voetnoot2849 In enen casteel ende hadde verloren
[pagina 147]
Vele dat haer toe soude horen.Ga naar voetnoot2851 2852[regelnummer] Die bode vrachde daerna met rouweGa naar voetnoot2852 Om sijn here metter witter mouwen. ‘Die coninc van Arragoenaant. Wilse winnen ende onder doen,Ga naar voetnoot2855 2856[regelnummer] Om dat sine te manne nine wilde,Ga naar voetnoot2856 Doen si nam den riddere milde.Ga naar voetnoot2857 Hi wilse winnen ende tere amienGa naar voetnoot2858 Houden met crachte sonder vrien.’Ga naar voetnoot2859 2860[regelnummer] Ga naar margenoot+Alse dit die coninc Artur vernam, Was hire omme tornech ende gram Ende hi seide toten bode daer naer, Sijn here es gevaren ‘in weet waer,’ 2864[regelnummer] Maer hi soude scire weder comen Tenen campe die hi hadde genomen.Ga naar voetnoot2865 Doe seide die knape: ‘Na dat staet,Ga naar voetnoot2866 Here, heft si an u enen toverlaet.’ E Ga naar voetnoot2867 2868[regelnummer] Die coninc ontseit hem algaderGa naar voetnoot2868 Ende seide, al waer hi Claretten vader, Hi soude bescermen sijns selfs lant, Eert quame in eens anders hant. 2872[regelnummer] ¶ Her Walewain stont den coninc biGa naar voetnoot2872 Ende seide: ‘Here, en horet nieman dan gi,Ga naar voetnoot2873 Ic soude u verspreken, sonder wanc;Ga naar voetnoot2874 Gine wistes mi heden danc.Ga naar voetnoot2875
[pagina 148]
2876[regelnummer] Gi gedinct onlange, sonder waen,Ga naar voetnoot2876 Dattie riddere dor u heeft gedaen.Ga naar voetnoot2877 Nu willic haren lachter verwerenGa naar voetnoot2878 Ende die mine vrienscap begeren,Ga naar voetnoot2879 2880[regelnummer] Ic bidde hen dies dor genaden,Ga naar voetnoot2880 Dat si Claretten staen in staden.Ga naar voetnoot2881 Levic, en blieft niet onverdient.Ga naar voetnoot2882 Laet sien, hebbic hier enegen vrient?’ 2884[regelnummer] Doe geloefdent hem daer te dier stondeGa naar voetnoot2884 Si XII vander tavelronde. Doe seide die coninc Artur: ‘Gi heren, Seldi mi dus laten onteren 2888[regelnummer] Den coninc, die op mi hier comt,Ga naar voetnoot2887-88 Ga naar voetnoot2888 Mine ziele mote sijn verdomt.Ga naar voetnoot2889 Ic ontsecge u allen u leen al bloet.’aant.Ga naar voetnoot2890 Doe so antwerde hem Lanceloet: 2892[regelnummer] ‘Godsat hebhi dies hem ontsiet.Ga naar voetnoot2892 Dor dit gedreich en blivewi niet. Wi selen den coninc vollech verdriven,Ga naar voetnoot2894 Ofte machlicht daer ontliven,Ga naar voetnoot2895 2896[regelnummer] Die Claretten wille ontarven.Ga naar voetnoot2896 Ende eer gi ons sout oec darven,Ga naar voetnoot2897
[pagina 149]
Gevallet dat vi wouden keren,Ga naar voetnoot2898 Gi sout eer onse goet meren,Ga naar voetnoot2899 2900[regelnummer] Eer gi ons darvet Godeweet.’Ga naar voetnoot2900 Alse die coninc Artur dit weet, Dat si daerward ember varen,Ga naar voetnoot2902 Bat hi hen vrindelijc daer naren, 2904[regelnummer] Dat si saen keren weder te landeGa naar voetnoot2904 Ende helpen hem weren sine viande. Hi gelovet sinen oem al daerGa naar voetnoot2906 Ende voren wech saen daer naerGa naar voetnoot2907 2908[regelnummer] Tote Claretten in Spangelant,aant. Die waende haer lijf verlisen thant. Daer quam Percheval ende Walewain, Ende Lanceloet ende mijn her Ywain, 2912[regelnummer] Daer was Erec, ende Duvengaelaant. E Ende Ecgravein ende Lynvael,aant. Daer was die hertoge Maggelwijn Ende Gosengoes, die geselle sijn, 2916[regelnummer] Ende mijn here her Gariët Ende Keyadijn, oec dat wet. Dese XII quamen daer Ende bestonden den coninc daer naer.Ga naar voetnoot2919 2920[regelnummer] Si reden int here met harre conroetGa naar voetnoot2920 Ga naar margenoot+Ende slogen daer menegen doet. Clarette verkinde haers oems sciltGa naar voetnoot2922 Ende Lanceloets mede, die daer hilt.Ga naar voetnoot2923 2924[regelnummer] Doen deetsi saen ute varenaant. Die ridders die daer binnen waren Ende bestondense van over ene side.Ga naar voetnoot2926 Dus slogen si daer inden stride 2928[regelnummer] Menegen riddere te doet.
[pagina 150]
Walewain, Percheval ende Lanceloet Ende die heren vander tavelronden Doetdendaer vele te dien stonden. 2932[regelnummer] Des conincs liede gingen vlien Ende hi ward gevaen mettien Ende inden casteel gevoerd daer naer. Doen die scoffelture was leden daer,Ga naar voetnoot2935 2936[regelnummer] Quamen die heren ter borch gegaen Ende Clarette heefse wel ontfaen. Doe vrachde Clarette, die scone vrouwe, Om haren man metter mouwen.Ga naar voetnoot2939 2940[regelnummer] Si was tornech ende sere gram Dat hi met hen niet en quam.Ga naar voetnoot2941 Doen antwerden die heren daer ter stont, Hi ware allettel ongesontGa naar voetnoot2943 2944[regelnummer] Ende soude te hare comen na desen, Alse hi ware noch bat genesen.Ga naar voetnoot2945 Si dede die heren wel te gemakeGa naar voetnoot2946 Ende besette haer lant na die sake,Ga naar voetnoot2947 2948[regelnummer] Ende voer metten heren te Bertangen ward Ende voerden met hen in die vard Den coninc gevaen van Arragoen.Ga naar voetnoot2950 Hine wister wat jegen doen. 2952[regelnummer] ¶ Dus quamen si ten coninc Arture, Die nu hadde cranke aventure.Ga naar voetnoot2953 Die coninc van Yrlant entie sine Hadden hem gedaen grote pine.Ga naar voetnoot2955 2956[regelnummer] Si hadden sire liede gewont een deelGa naar voetnoot2956 Ende af gewonnen menegen casteel.Ga naar voetnoot2957 Nu waren comen die vander tavelronden, Dies Artur blide was tien stonden.Ga naar voetnoot2959 2960[regelnummer] Sander dages wilde die coninc van Irlant
[pagina 151]
Stichten beide roef ende brant Vore Carlioen ende winnen di stedeGa naar voetnoot2962 Alsi daer vore die andere dede.Ga naar voetnoot2963 2964[regelnummer] Maer hine conde, wet dat wel, Die coninc was hem nu te felGa naar voetnoot2965 Ende verweerde hem metten heren. Nu willic weder ten riddere keren, 2968[regelnummer] Die men heet metter mouwe, Die nu dreef harden grote rouwe Om dat hi te campe niet mach comen E Te tide dien hi hadde genomen.Ga naar voetnoot2971 2972[regelnummer] Hi moet den coninc verligenGa naar voetnoot2972 Ofte sinen vader bedrigen,Ga naar voetnoot2973 Die noch niet was hercomenGa naar voetnoot2974 Vander pinen die hi hadde genomenGa naar voetnoot2975 2976[regelnummer] Inden kerkeren daer hi lach. E Die sone maecte groet geclach Om sinen camp. Doe seide di vader:aant. ‘Live sone, wi waren verloren algader,Ga naar voetnoot2979 2980[regelnummer] Wildi ons ontfaren nu.’Ga naar voetnoot2980 ‘Vader, neen ic, dat secgic u,Ga naar voetnoot2981 Ga naar margenoot+Ic sal hier bliven tot tien tiden Dat gi moget vechten ende striden 2984[regelnummer] Ende dese ridders haer cracht gewinnen.Ga naar voetnoot2984 Dan blivic langer niet hier binnen E Nochtan scamic mi sere daer of. Dat ic breke des conincs gelof.’ E 2988[regelnummer] ¶ Doen die heren waren genesen, Soe dat si stridens mochten gewesen,Ga naar voetnoot2989 Doe sprac die riddere metter mouwen:
[pagina 152]
‘Elc sta anderen bi met trouwen 2992[regelnummer] Ende wapen wi ons ende riden uut Ende maken ter porten groet geluut.’ Dus reden si ten porten saen Ende hebben di porten wide ontaen.Ga naar voetnoot2995 2996[regelnummer] Die andere quamen jegen gereet.aant. Ic secge u, datmen daer sere street. Die swerte riddere ende sijn vader Dore braken die scaren tene gader. E Ga naar voetnoot2999 3000[regelnummer] Si voren vore onder hen tween;Ga naar voetnoot3000 Die andere volhden hen al in een.Ga naar voetnoot3001 Si hilden hen te gader wel;Ga naar voetnoot3002 Daer ward die strijt groet ende fel. 3004[regelnummer] Si hadden jegen Gode mesdaen,Ga naar voetnoot3004 Daer ombe moest over hen gaen.Ga naar voetnoot3005 Si maecten daer in enen scaert,Ga naar voetnoot3006 Si wonnen daer menech goet pard. 3008[regelnummer] Daer ne dorste nieman gaen te voetGa naar voetnoot3008 Van al dien die hen bestoet.Ga naar voetnoot3009 Die vifte broder bleef daer doet. Si scoffierden al dat conroetGa naar voetnoot3011 3012[regelnummer] Ende vele verdranker in die rivire.Ga naar voetnoot3012 Doe keerden si in die veste scire Ende gingen eten ende waren blide. Elc hadde een ors oft een rossideGa naar voetnoot3015 3016[regelnummer] Ende wapine gnoech tharen wille.Ga naar voetnoot3016 Dien nacht bleven si daer al stilleGa naar voetnoot3017 Ende sander dages wilden si varen; Si baden Gode dat hise wil sparen. 3020[regelnummer] ¶ Dus reden si henen in dat wout:
[pagina 153]
Daer waren ridders starc ende stout. Nu hord wat hen gescide daer naer.aant. Rechte doen si quamen al daer,Ga naar voetnoot3023 3024[regelnummer] Daer die riddere die scakeren doet sloech, Dies ic u hier voren gewoech,Ga naar voetnoot3025 Sagen sise alle III comen gereden, Ende elc hadde enen duvel bescreden.Ga naar voetnoot3027 3028[regelnummer] Die soe groet was int opsien,Ga naar voetnoot3028 Dat hem elc ontsach van dien.Ga naar voetnoot3029 Si waren pec swerd alle drie Ende blakende ogen hadden sie.Ga naar voetnoot3031 3032[regelnummer] Die riddere metter mouwen sach wel, Dat dit was duvels spel.aant. Die riddere manese met diren woerden,Ga naar voetnoot3034 Wie si waren ende waertoe si horden. 3036[regelnummer] ‘Wi sijn die scakers,’ seiden si, ‘Die gi versloecht rechte hier bi,Ga naar voetnoot3037 Ende dit sijn duvle die ons dragen Ende waren onse lichamen begraven,Ga naar voetnoot3039 3040[regelnummer] Het soude ons lichten onse pine.’ Die riddere seide: ‘In dese carineGa naar voetnoot3041 En litic u niet in genen saken,aant.Ga naar voetnoot3042 Ga naar margenoot+Wistics u waer met quite makenGa naar voetnoot3043 3044[regelnummer] Van desen duvlen die u dragen, Soe dat gi ten joncsten dagenGa naar voetnoot3045 Comen mocht daer God es.’ Doe seide daer een: ‘Des sijt gewes, 3048[regelnummer] Hadde wi VII jaer alombe gancGa naar voetnoot3048 Onser gelijc messen sancGa naar voetnoot3049 Wi souden comen te hemelrike.’ Doen sprac die riddere: ‘Sekerlike,
[pagina 154]
3052[regelnummer] Dit gelovic u, dat ic na desen VII jaer III messen doen lesenGa naar voetnoot3053 Alle dage,’ gelovede hi daer. Doen voer hi int wout daer naer 3056[regelnummer] Ende dede die lichamen daer ter eerden, Die si groven met haren swerden.Ga naar voetnoot3057 Mettesen worden scieden si daer. Si dancten den riddere sere daernaer.aant. 3060[regelnummer] ¶ Die riddere ende sijn geselscap reet vord Ende quamen gereden tot ere port,Ga naar voetnoot3061 Die harde sierlike stoet.Ga naar voetnoot3062 Een portere quam in haer gemoetGa naar voetnoot3063 3064[regelnummer] Ende nodese met hem te bliven nu. Si dadent gerne, dat secgic u. Si reden naer na dese sake,Ga naar voetnoot3066 Si waren daer harde wel te gemake.Ga naar voetnoot3067 3068[regelnummer] Men gaf elken dat hi begeert. Doe vrachde hen daer die werd,Ga naar voetnoot3069 Oft si quamen den coninc Arture In staden te stane nu ter ure.Ga naar voetnoot3071 3072[regelnummer] ‘Hi heves te doene harde wel,Ga naar voetnoot3072 Die coninc van Yrlant es hem felGa naar voetnoot3073 Ende wel VII lans heren,Ga naar voetnoot3074 Willen verdriven ende onteren.’ E Ga naar voetnoot3075 3076[regelnummer] Doen dit die riddere verstoet, Was hijs drove in sinen moetGa naar voetnoot3077 Ende pensde hi soude derward varen Metten genen die met hem waren.aant. 3080[regelnummer] Hi bat den waerd daer ter uren, Dat hi hen dade maken newe asemuren.Ga naar voetnoot3081 Dus maectemen elken sijn gevoechGa naar voetnoot3082
[pagina 155]
Van sinen tekene, dat hi droech.Ga naar voetnoot3083 3084[regelnummer] Die swerte riddere dede na dit In al sine wapine I mouwe wit.Ga naar voetnoot3085 Doe betaelden si haren werd Van dat si tsijns hadden verteertGa naar voetnoot3087 3088[regelnummer] Ende die riddere en liet achter nietGa naar voetnoot3088 Van dat hi den III scakeren behiet,Ga naar voetnoot3089 Hine dede alle dage, sijt seker das,aant.Ga naar voetnoot3090 Drie messen lesen, waer hi was.Ga naar voetnoot3091 3092[regelnummer] Doe namen si orlof ende reden ter vard Tes conincs Arturs lande ward, Die belegen was tier stontGa naar voetnoot3094 Ende dede allen sinen lieden cont,Ga naar voetnoot3095 3096[regelnummer] Dat hi sander dages wilt striden.Ga naar voetnoot3096 Ende Galyas, die te dien tiden Tsinen campe was comen doe, Hi sprac den coninc Artur toe: 3100[regelnummer] ‘Her coninc, gi sijt een versworen man,Ga naar voetnoot3100 Daer ombe comt u dese scade an,Ga naar voetnoot3101 Ende een versworen man es zegeloes.Ga naar voetnoot3102 Mi donke, also sidi altoes.aant.Ga naar voetnoot3103 3104[regelnummer] Ga naar margenoot+Gi hebt verloren uwe trouwe,Ga naar voetnoot3104 Want gi mi den riddere metter mouweGa naar voetnoot3105 Ontsteken hebt, soe dat hiGa naar voetnoot3106 Te campe nine comt jegen mi
[pagina 156]
3108[regelnummer] Tsinen dage, die leden es.’Ga naar voetnoot3108 Die coninc eerdem so sere des,Ga naar voetnoot3109 En haddijt dor die coninginne gelaten,Ga naar voetnoot3110 Hi had gewroken so utermaten 3112[regelnummer] Hi had becocht metten live, Godweet. E Ga naar voetnoot3112 Die coninc antwerde hem gereet: ‘Ic hebbe desen camp op mi genomen,Ga naar voetnoot3114 Maer hi sal noch volcomen.Ga naar voetnoot3115 3116[regelnummer] Ic magen versten, des sijt vroet,Ga naar voetnoot3116 Alse lange alst mi donct goet, Ende ic sal u camps noch versaden,Ga naar voetnoot3118 Also mote mi God beraden.’Ga naar voetnoot3119 3120[regelnummer] ¶ Daerna esmen slapen gegaen Ende smargens esmen op gestaen Ende gereiden hen ende voren uut. Daer was van blasene groet geluut.Ga naar voetnoot3123 3124[regelnummer] Percheval ende Walewain, Lanceloet, Erec ende Ywainaant. Reden vore inden strijt, Ende die vander tafelronde tier tijt 3128[regelnummer] Voren met ende menech man. Dus voren si den coninc anGa naar voetnoot3129 Van Yrlant, dise weder stoet. Daer mochtmen sien die daer was goet.Ga naar voetnoot3131 3132[regelnummer] Der ward gebroken menech spere In beiden siden inder were.Ga naar voetnoot3133 Men sagere menegen tumelen neder, Die nembermer op ne stont weder.
[pagina 157]
3136[regelnummer] Daer dogeden grote pine tien stondenGa naar voetnoot3136 Die heren vander tavelronden; Si moesten van pinen achter keren,Ga naar voetnoot3138 Dat selden gesciet was den heren, 3140[regelnummer] Maer der andere was te vele vor waer.Ga naar voetnoot3140 Dus duret toter nonen daer.Ga naar voetnoot3141 Die vrouwen die ten torren lagen,Ga naar voetnoot3142 Begonste des strijts qualijc behagen.Ga naar voetnoot3143 3144[regelnummer] Mettien hebben si vernomen scireGa naar voetnoot3144 Ene witte mouwe in ene banire. Doen Clarette die mouwe sach, Riep si al dat si ropen mach:Ga naar voetnoot3147 3148[regelnummer] ‘Weerd u, gi heren. Op mine trouwe, Hier comt die riddere metter mouwe, Mijn vrient, mijn live man,Ga naar voetnoot3150 Met menegen riddere di hem volcht an.’ 3152[regelnummer] ¶ Dit horden die daer neder waren,Ga naar voetnoot3152 Ende worden geware der scaren. Doe waren si blide ende onversaecht,Ga naar voetnoot3154 Maer den anderen des qualijc behaecht, 3156[regelnummer] Doe si die ridders sagen comen Ende die mouwe horden nomen; Dat was qualijc haer gevoechGa naar voetnoot3158 Mettien die riddere daer in sloechGa naar voetnoot3159 3160[regelnummer] Ende alle die met hem waren, Si gingen vresselike gebaren.Ga naar voetnoot3161 Si vochten soe sere ongespard,Ga naar voetnoot3162 Ende maecten daer so groten scard,Ga naar voetnoot3163
[pagina 158]
3164[regelnummer] Dattie coninc van Yrlant Ga naar margenoot+Selve moeste gaen in hantGa naar voetnoot3165 Ende liet hem den riddere vaen.Ga naar voetnoot3166 Doe was dat striden scire gedaen. 3168[regelnummer] Wie dat mochte ontflien, vor waer,Ga naar voetnoot3168 Vloe en wech ende liten daerGa naar voetnoot3169 Haren coninc ende ridders een deel,Ga naar voetnoot3170 Diemen gevaen voerde inden casteel. 3172[regelnummer] Dus nam inde daer dat striden.Ga naar voetnoot3172 Daer sachmen menegen man verbliden Omden riddere metter mouwen; So dadent vrouwen ende joncfrouwen. 3176[regelnummer] Clarette was blide als te voren, Si heeft vergeten al haren toren, Die daer nu sach haren man, Die daer den heren tellen began 3180[regelnummer] Sijn aventuren die sijn gesciet. Hine liets een twint achter niet Ende vanden castele te MauregardGa naar voetnoot3182 Daer noit riddere in was gespardGa naar voetnoot3183 3184[regelnummer] Ende daer lagen dese ridders alle gevaen.Ga naar voetnoot3184 Alse die coninc dit hadde verstaen Ende dat hi sinen vader heeft vonden, Men sach nie in genen stondenGa naar voetnoot3187 3188[regelnummer] Den coninc soe blide, dat wetic wale Ende die heren altemale. Die coninc goetde sinen vaderGa naar voetnoot3190 Ende die met hem quamen algader. 3192[regelnummer] Nu latic bliven hier van desen Ende sal u van Galias lesen.Ga naar voetnoot3193	voetnoot2838 te hant: nu, thans. voetnoot2840 Bertangen: Brittannië. voetnoot2841 gereet: dadelijk. voetnoot2842 Ende (...) en: tenzij; hebs goet geval: geluk heeft (voor de -s zie Stoett par. 170). voetnoot2844 barone: edelen. voetnoot2845 Hem te beradene van: om hem te beschermen tegen; done: daad. voetnoot2846 tirst dat: zodra. voetnoot2849 beseten: zie vs. 2821. voetnoot2851 toe soude horen: haar rechtens behoorde. voetnoot2852 met rouwe: bedroefd. voetnoot2855 winnen: overwinnen; onder doen: onderwerpen. voetnoot2856 nine: volstrekt niet. voetnoot2857 den riddere milde: de zachtmoedige ridder, nl. de RmM. voetnoot2858 tere amien: als minnares, maîtresse. voetnoot2859 met crachte: met geweld; sonder vrien: zonder haar daartoe een aanzoek te doen. margenoot+ 174v^c voetnoot2865 die (...) genomen: waartoe hij zich verplicht had. voetnoot2866 Na dat staet: zoals het nu gesteld is, in de gegeven omstandigheden. voetnoot2867 toverlaet: iemand op wie ze vertrouwen kan, die haar beschermen kan. voetnoot2868 ontseit (= ontseide et): weigerde het, wees het af; algader: met kracht. voetnoot2872 den coninc bi: bij de koning. voetnoot2873 horet (= horede et): als ... hoorde. voetnoot2874 verspreken: krachtig weerspreken; sonder wanc: ongetwijfeld. voetnoot2875 Gine ... danc: u zou me er niet voor belonen. Voor weten met enkele ontkenning, zie Stoett par. 221. voetnoot2876 gedinct: onthoudt; onlange: maar kort. voetnoot2877 Dat-: wat. voetnoot2878 haren lachter verweren: haar schande, vernedering verhinderen, afweren. voetnoot2879 die ... begeren: vooropgeplaatst mw. vw. bij bidde (vs. 2880). voetnoot2880 dor genaden: vriendelijk (eig. ootmoedig). voetnoot2881 staen in staden: bijstaan. voetnoot2882 en blieft: dan blijft het niet; onverdient: onbeloond. voetnoot2884 geloefdent: beloofden het. voetnoot2887-88 Seldi ... / Den coninc: zult gij mij zo door de koning laten onteren. voetnoot2888 op mi (...) comt: mij aanvalt. voetnoot2889 verdomt: vervloekt. voetnoot2890 ontsecge: verklaar vervallen van; al bloet: zonder meer. voetnoot2892 Godsat hebhi: vervloekt zij hij; dies hem ontsiet: die hier bang voor is. voetnoot2894 vollech: vlug. voetnoot2895 machlicht: misschien. voetnoot2896 ontarven: van haar rechtmatig bezit beroven. voetnoot2897 eer: liever, eerder dan dat; darven: afstand van ons zou doen, ons niet meer als leenman erkennen. voetnoot2898 Gevallet: als het gebeurt; wouden: zouden. voetnoot2899 Gi sout eer: moest u liever; meren: vermeerderen, vergroten. voetnoot2900 Eer ... darvet: deze zin is een herhaling van vs. 2897, maar sluit syntaktisch aan bij vs. 2899; eer ... eer: liever dan. voetnoot2902 ember: beslist, in elk geval. voetnoot2904 weder te lande: naar zijn land terug. voetnoot2906 Hi: nl. Lanceloet; gelovet (= gelovede et): beloofde het. voetnoot2907 voren: het ontbrekend subjekt is si. voetnoot2919 bestonden: vielen onverhoeds aan. voetnoot2920 conroet: gewapend gevolg, gewapende manschappen. margenoot+ 175r^a voetnoot2922 verkinde: bemerkte, kreeg in 't oog. voetnoot2923 hilt: zich bevond. voetnoot2926 bestondense: [ze] vielen hen (de vijanden) aan; van over ene side: van terzijde. voetnoot2935 scoffelture: heftige strijd; leden: voorbij, afgelopen. voetnoot2939 Om: naar. voetnoot2941 quam: was gekomen. voetnoot2943 allettel: een beetje, enigermate. voetnoot2945 bat: verder. voetnoot2946 dede (...) gemake: deed van het nodige voorzien. voetnoot2947 besette: regelde, stelde orde op zaken; na die sake: daarna. voetnoot2950 Den ... Arragoen: de koning van Spanje als gevangene. voetnoot2953 Die ... aventure: met wie het nu slecht ging. voetnoot2955 pine: last, moeite. voetnoot2956 sire liede (...) een deel: een aantal van zijn mensen. voetnoot2957 af gewonnen: veroverd. voetnoot2959 Dies: waarom. voetnoot2962 Carlioen: plaats waar koning Artur hof houdt. voetnoot2963 die andere: vgl. vs. 2957. voetnoot2965 fel: sterk. voetnoot2971 Te tide: nu; dien: antecedent is campe; genomen: op zich genomen. voetnoot2972 verligen: tot leugenaar maken. voetnoot2973 bedrigen: teleurstellen. voetnoot2974 hercomen: hersteld. voetnoot2975 Vander ... genomen: van de ellende die hij had meegemaakt. voetnoot2979 algader: geheel, totaal. voetnoot2980 Wildi ons ontfaren: als je van ons weg zou gaan. voetnoot2981 neen ic: nee, dat zal ik niet doen. margenoot+ 175r^b voetnoot2984 haer cracht gewinnen: hun kracht terugkrijgen, weer op krachten komen. voetnoot2989 mochten gewesen: konden uithouden, verduren (met de gen.). voetnoot2995 ontaen: geopend. voetnoot2999 tene gader: geheel en al. voetnoot3000 vore: voorop; onder hen tween: met z'n tweeën. voetnoot3001 al in een: voortdurend. voetnoot3002 hilden hen te gader wel: bleven goed bij elkaar. voetnoot3004 Si: nl. de belegeraars. voetnoot3005 moest over hen gaen: moest het hun opbreken, moesten zij de slechte gevolgen ondervinden. voetnoot3006 daer in: nl. in de groep belegeraars; scaert: bres, opening. voetnoot3008 dorste: behoefde (inf. dorven, derven). voetnoot3009 bestoet: aanvielen. voetnoot3011 scoffierden: versloegen; conroet: zie vs. 2920. voetnoot3012 vele verdranker: velen ervan verdronken. voetnoot3015 rosside: strijdros. voetnoot3016 gnoech: zie vs. 2776; tharen wille: naar hun wens, tot hun beschikking. voetnoot3017 al stille: rustig. voetnoot3023 Rechte: juist. voetnoot3025 gewoech: verteld heb; zie vs. 2596 vgl. voetnoot3027 hadde (...) bescreden: zat op. voetnoot3028 int opsien: om te zien. voetnoot3029 hem (...) ontsach: bang was. voetnoot3031 blakende: vurige. voetnoot3034 manese (= manede se): vroeg hun; diren: plechtige. voetnoot3037 rechte hier bi: juist op deze plaats. voetnoot3039 Ende: maar. voetnoot3041 carine: pijn, onaangename toestand. voetnoot3042 in genen saken: beslist. margenoot+ 175r^c voetnoot3043 Wistics u waer met quite maken: als ik wist waarmee ik u kon verlossen (zinsvervlechting). voetnoot3045 ten joncsten dagen: op de dag des oordeels. voetnoot3048 alombe ganc: van het begin tot het einde. voetnoot3049 Onser gelijc: voor ieder van ons; messen sanc: het zingen van een mis. voetnoot3053 doen: doe (zie vL. I par. 73). voetnoot3057 groven: begroeven. voetnoot3061 port: stad. voetnoot3062 stoet: was. voetnoot3063 portere: poorter, burger; in haer gemoet: hun tegemoet. voetnoot3066 naer: naderbij. voetnoot3067 te gemake: op hun gemak, naar hun zin. voetnoot3069 werd: gastheer. voetnoot3071 In staden te stane: om ... te helpen. voetnoot3072 te doene: nodig. voetnoot3073 fel: vijandiggezind. voetnoot3074 lans heren: landsheren, vorsten. voetnoot3075 Willen (= willen en): willen hem. voetnoot3077 hijs: hij erom. voetnoot3081 newe asemuren: nieuwe uitrustingen. voetnoot3082 sijn gevoech: wat hij nodig had. voetnoot3083 Van sinen tekene: wat zijn wapenteken aangaat. voetnoot3085 In: op. voetnoot3087 tsijns: bij hem; verteert: gebruikt. voetnoot3088 en liet achter niet: liet niets ongedaan. voetnoot3089 behiet: had beloofd. voetnoot3090 Hine: maar hij. voetnoot3091 messen lesen: missen opdragen. voetnoot3094 Die: het antecedent is Artur; belegen: belegerd. voetnoot3095 dede: het onderw. die is samengetrokken. voetnoot3096 sander dages: de volgende dag; wilt: zou. voetnoot3100 versworen: meinedig. voetnoot3101 comt (...) an: overkomt u; scade: schending van uw eer. voetnoot3102 es zegeloes: kan de overwinning niet behalen. voetnoot3103 donke: dunkt (ind.; zie vL. I blz. 66, b); also sidi altoes: zo is het zeker met u gesteld. margenoot+ 175v^a voetnoot3104 uwe trouwe: het vertrouwen in u, uw geloofwaardigheid. voetnoot3105 Want: omdat. voetnoot3106 Ontsteken: ontroofd, (van mij) weggehouden, een ontmoeting met hem verhinderd. voetnoot3108 Tsinen dage: op de voor hem vastgestelde dag; leden: voorbij (gegaan). voetnoot3109 eerdem (= errede em): maakte zich kwaad. voetnoot3110 En haddijt: [dat] als hij het niet had (bijw. bz. van gevolg zonder dat, evenals in vs. 3112; zie Stoett par. 301). voetnoot3112 Hi: nl. Galyas. voetnoot3114 op mi genomen: ingestaan voor. voetnoot3115 volcomen: geschieden, volbracht worden. voetnoot3116 versten: uitstellen. voetnoot3118 camps noch versaden: meer te strijden geven dan u lief is. voetnoot3119 beraden: helpen. voetnoot3123 van blasene groet geluut: luid trompet- of bazuingeschal. voetnoot3129 voren (...) an: reden op ... toe, vielen aan. voetnoot3131 die daer was goet: wie zich daar dapper gedroeg. voetnoot3133 inder were: in het gevecht. voetnoot3136 dogeden grote pine: hadden het bijzonder moeilijk. voetnoot3138 van pinen: door afmatting; achter keren: zich terugtrekken. voetnoot3140 der ... vele: de anderen waren te groot in aantal. voetnoot3141 duret (= durede et): duurde het; nonen: tot drie uur in de middag. voetnoot3142 Die: eig. den; ten torren lagen: zich op de toren bevonden. voetnoot3143 Begonste ... behagen: werd het om het gevecht bang te moede. voetnoot3144 scire: plotseling. voetnoot3147 al dat: zo hard als. voetnoot3150 vrient: liefste. voetnoot3152 neder: beneden. voetnoot3154 onversaecht: onbevreesd. voetnoot3158 qualijc haer gevoech: kwam hun slecht te pas. voetnoot3159 daer in sloech: sloeg er op los. voetnoot3161 gebaren: te keer gaan. voetnoot3162 ongespard: niets ontziend. voetnoot3163 scard: bres, opening in de rijen van gewapenden. margenoot+ 175v^b voetnoot3165 gaen in hant: zich overgeven. voetnoot3166 hem: zich; den riddere: door de ridder (zie Stoett par. 181). voetnoot3168 Wie dat: wie ook maar. voetnoot3169 liten: liet (mv. ad sensum). voetnoot3170 ridders een deel: een aantal van de ridders. voetnoot3172 inde: een einde. voetnoot3182 vanden: over het. voetnoot3183 gespard: met respekt behandeld. voetnoot3184 daer: waar. voetnoot3187 in genen stonden: bij geen enkele gelegenheid. voetnoot3190 goetde: begiftigde met vast goed. voetnoot3193 van Galias lesen: over Galyas vertellen.

Vorige Volgende

Hoe die coninc Artur belegen es ende Clarette van Spaengen ende vanden riddere metter mowen