Die riddere metter mouwen

(1983)–Anoniem riddere metter mouwen, Die– rechtenstatus


Hoe die riddere metter mouwen vant sinen vader Nu seget ons vord daventure,aant.aant. Dat hi orlof nam tier ure 2344[regelnummer] Te vaerne tsinen wive ward.Ga naar voetnoot2344 Maer hi wilt in dese vard Sinen vader soeken varen, Tote dat die XL dage barenGa naar voetnoot2347 2348[regelnummer] Dattie camp genomen was.Ga naar voetnoot2348 Hi reet velt, bosche, marasaant.Ga naar voetnoot2349 Weder ende vord, wide ende side. Hine vernam niet tien tide 2352[regelnummer] Van sinen vader gene waerhede,Ga naar voetnoot2352 Daer na quam hi tere stede, Beneden recht in enen dale,Ga naar voetnoot2354 Ene utermatene scone zale.Ga naar voetnoot2355 2356[regelnummer] Het was nacht ende reet derward; Daer vant hi vore die brucge den waerd.Ga naar voetnoot2357 Hi groettene ende bat den here, Oft hi sijn gast mochte sijn tramere.aant.Ga naar voetnoot2359 2360[regelnummer] Die here seide doe: ‘Godeweet,
[pagina 130]
Mijn herberge es u gereet.Ga naar voetnoot2361 Gine mocht niet vorder, sonder wanc,Ga naar voetnoot2362 Dit wout es wel ene dachvard lancGa naar voetnoot2363 2364[regelnummer] Ende tenden dwout vindi scireGa naar voetnoot2364 Enen casteel op ene rivire,Ga naar voetnoot2365 Die sduvels es, wet te voren.Ga naar voetnoot2366 Daer mach nieman sonder toren 2368[regelnummer] Vore liden, men vane ende lecge daeraant.Ga naar voetnoot2368 Een dach donct hem VII jaer. Ga naar margenoot+Ende wilt hi hem weren daer ter stede, Men doettene saen, dits haer sede. 2372[regelnummer] Quamere oec ieman ut Arturs lande,Ga naar voetnoot2372 Men soude hem doen grote scande Om Walewains wille, die quam vore thofGa naar voetnoot2374 Ende sloech den here enen broder ofGa naar voetnoot2375 2376[regelnummer] Ende sire liede een groet getal. Hi hadde meer dan goet geval,Ga naar voetnoot2377 Dat hi metten live ontginc. Dor dese sake, dor dese dinc, 2380[regelnummer] Doetmen op hen grote wrake.aant.Ga naar voetnoot2380 Nu radic u boven allen sake, Dat gi nine vard vor dien casteel.Ga naar voetnoot2382 Daer licgen ridders gevaen een deelGa naar voetnoot2383 2384[regelnummer] Ende tien castele entire vesteGa naar voetnoot2384 Behoren V ridders, dalre beste Diemen weet in enege stede,
[pagina 131]
Ende die gebrodere sijn oec mede.Ga naar voetnoot2387 2388[regelnummer] Ende alsmen daer enen riddere siet, Die om aventuren te riden pliet, E Ga naar voetnoot2389 Dien bestaen si alle viveGa naar voetnoot2390 Ende rovene dan vanden live.’Ga naar voetnoot2391 2392[regelnummer] Doe pensde die riddere metter mouwen: ‘Ic sal breken, bi mire trouwen,aant.Ga naar voetnoot2393 Dien onsede vandien lande,Ga naar voetnoot2394 Oftic later min lijf te pande.’aant.Ga naar voetnoot2395 2396[regelnummer] Dus leidine met hem in di zale,Ga naar voetnoot2396 Daer hem was gedient waleGa naar voetnoot2397 Ende die waerd merctene sere.Ga naar voetnoot2398 Doe seidi tot hem: ‘Bi Gode, here 2400[regelnummer] Her riddere, dies es menech dach,Ga naar voetnoot2400 Dat hier eens een ridder lach,Ga naar voetnoot2401 Die u soe over gelijc was,Ga naar voetnoot2402 In sach nie geliker, sijt seker das. 2404[regelnummer] Ende doen hi van hier sette sine vard, Voer hi henen ten castele ward; In const hem ontraden niet.Ga naar voetnoot2406 Hi droech, docht mi, groet verdriet 2408[regelnummer] Verholenlike ende groten rouwe.’ Doen pensde die ridder metter mouwe: ‘Dat was min vader, in twifels niet, Ende om dat hi van mire moder sciet, 2412[regelnummer] Dreef hi rouwe ende mesbaer.Ga naar voetnoot2412 Nu willic hem margen volgen daer Ende proven daer mijn geluc.’
[pagina 132]
Doen si gesproken hadden I stuc,Ga naar voetnoot2415 2416[regelnummer] Gingen si slapen tot dat es dach. E Doene die riddere verbaren sach,Ga naar voetnoot2417 Stont hi op ende nam orlof Ende ruemde also desridders hof 2420[regelnummer] Ende reet henen inden foreeste. Omtrent middach hi vereesteGa naar voetnoot2421 Enen man onder der sonnen,Ga naar voetnoot2422 Die uten castele was ontronnen, 2424[regelnummer] Die mager was ende cranc,Ga naar voetnoot2424 Enen bard toter herten lanc.Ga naar voetnoot2425 Hine hadde cleder, coisen no scoenGa naar voetnoot2426 Ende quam dor dat wout gevloen. 2428[regelnummer] Doe vragede hem die riddere gereet,Ga naar voetnoot2428 Wanen hi quame also bereet.Ga naar voetnoot2429 Die ander seide: ‘In der niet beiden,Ga naar voetnoot2430 Ga naar margenoot+Dat ic u geseide die waerheiden.Ga naar voetnoot2431 2432[regelnummer] Ic wane datmen mi volget naer.Ga naar voetnoot2432 Ic lach gevaen in pinen swaer In enen casteel die staet daer voren.Ga naar voetnoot2434 Eric quam in desen torenGa naar voetnoot2435 2436[regelnummer] Wasic een riddere, dat secgic u.’ ‘Ay, live vrient, berecht mi nu,Ga naar voetnoot2437 Oft gi cont, dor u oetmoede;Ga naar voetnoot2438 Ic sal u geven van minen goede.’. 2440[regelnummer] ‘Ay here, des haddic grote noet:Ga naar voetnoot2440 In at in tween dagen broetaant. Ende in hebbe oec gene have,Ga naar voetnoot2442
[pagina 133]
Daer men mi om tetene gave.Ga naar voetnoot2443 2444[regelnummer] Nu vraget mi, here.’ Doe vraechdi:aant. ‘Wat lande staet hier vore bi?’Ga naar voetnoot2445 ‘Here, daer staet Mauregaert, Alse gi uten foreeste vart, 2448[regelnummer] Een casteel; daer toe behoren Vif gebrodere ute vercoren,Ga naar voetnoot2449 Die menegen doen sinen fijn.Ga naar voetnoot2450 Dit foreest daer wi in sijn, 2452[regelnummer] Es XL milen lanc int ridenGa naar voetnoot2452 Ende moet ember vorden casteel liden, E Ga naar voetnoot2453 Die dore dwout wille varen. Maer comans sijn daer vri, twaren,Ga naar voetnoot2455 2456[regelnummer] Maer ridderen van aventuren En mogen daer vore niet geduren.Ga naar voetnoot2457 Hier leget een conincrike voren,Ga naar voetnoot2458 Daer Arturs ridderen menegen torenGa naar voetnoot2459 2460[regelnummer] Den coninc hier vore hebben gedaen.Ga naar voetnoot2460 Hine conste niet wel wederstaen,Ga naar voetnoot2461 Vonden si daer in ondadege manGa naar voetnoot2462 Ende die hem niet beteren wilde dan,aant. 2464[regelnummer] Sine velden sine ondaet gereet.Ga naar voetnoot2464 Om dese dinc maecte, Godweet, Die coninc desen casteel vordaneGa naar voetnoot2466 Om Arturs liede te wederstane. 2468[regelnummer] ¶ Dus leget daer menech gevaen Die nembermer waent ontgaen. Ic lach daer gevaen wel VII jaer.’ Doe sprac die riddere daer naer:
[pagina 134]
2472[regelnummer] ‘Live vrient, nu merct mi ane,Ga naar voetnoot2472 Sagedi daer iemane van mire gedane,Ga naar voetnoot2473 Van minen done, van minen wesen?’Ga naar voetnoot2474 Die ander besagene ende seide na desen: 2476[regelnummer] ‘Jaet, here, ic segt u sekerlijcGa naar voetnoot2476 In sach noit gene so gelijcGa naar voetnoot2477 Van allen maniren, van allen leden,Ga naar voetnoot2478 Maer hi es van merre outheden.Ga naar voetnoot2479 2480[regelnummer] Hi leget oec daer in gevaen, Maer int irsten litemenne gaenGa naar voetnoot2481 Achter hove, gespannen wel,Ga naar voetnoot2482 Om dat hi conste alrehande spel. 2484[regelnummer] Hi meesterese alle vander zale;Ga naar voetnoot2484 Hi can oec alrehande tale.Ga naar voetnoot2485 Maer sider heme daer sere mesfel,Ga naar voetnoot2486 Daer hi speelde scaecs spel. 2488[regelnummer] Om dattene een ridder versprac daer, Nam hi I vinde ende warpen daer naer,Ga naar voetnoot2489 Dat hem een tant viel uten monde. Doe dedene di here nemen ter stonde 2492[regelnummer] Ga naar margenoot+Ende dede hem binden sine hande E Vor sinen buec met enen bande. Den kerchodere dedi oec ongemac;Ga naar voetnoot2494 Hi slogene dat hem di halsknoc brac.Ga naar voetnoot2495 2496[regelnummer] Om dit heeft hi gevancnesse swaer
[pagina 135]
Ende dat hi et, wetet vor waer, Moet hi opt deerde nemen metten mondeGa naar voetnoot2498 Gelijc ere beesten oft enen honde.Ga naar voetnoot2499 2500[regelnummer] Aldus gedaen es nu sijn leven;Ga naar voetnoot2500 God moet hem troest ende hulpe geven.’ ¶ Doe sprac die riddere metter mouwen: ‘Nu bevelic mi onser Vrouwen 2504[regelnummer] Ende onsen Here al tenenegaderGa naar voetnoot2504 Op aventure, oft dit es min vader.Ga naar voetnoot2505 Ic blive daer doet ofte gevaen, Oft ic salne verloessen saen.’ 2508[regelnummer] Hi gaf den riddere een broet taerwijnGa naar voetnoot2508 Ende V besande van goude fijn.Ga naar voetnoot2509 Doe danctem die gene derre erenGa naar voetnoot2510 Ende riet hem sere dat weder keren,Ga naar voetnoot2511 2512[regelnummer] Want die casteel es alte fel.Ga naar voetnoot2512 ‘Ic weet dat te voren wel,Ga naar voetnoot2513 Al lager Artur vore VII jaer,aant.Ga naar voetnoot2514 Hine wonne niet, wet vor waer.Ga naar voetnoot2515 2516[regelnummer] Ende weltijt datter een comt voren,Ga naar voetnoot2516 Soe salmer blasen enen horen.Ga naar voetnoot2517 Dan sal daer een riddere ut comen Ende al worde dien dlijf genomen,Ga naar voetnoot2519 2520[regelnummer] Soe comt die ander, dan di derdeaant.Ga naar voetnoot2520 Dan die vierde, genen verde.aant.Ga naar voetnoot2521
[pagina 136]
Ende sagen sire u enen doet slaen, Soe soudense u alle bestaen,Ga naar voetnoot2523 2524[regelnummer] Die ten castele toe behoren; So haddi ember dlijf verloren.Ga naar voetnoot2525 Ende naden virden comt altoes uut Die here gereden, die overluutGa naar voetnoot2527 2528[regelnummer] Die starcste es van allen desen, Vore hem ne mach nieman genesen.’Ga naar voetnoot2529 ¶ Doe sprac die riddere metter mouwen: ‘Ic bevele u onser Vrouwen, 2532[regelnummer] Ic vare ten castele ward sonder waen.’ ‘God moet u behoden,’ sprac dander saen. Dus reet henen die riddere vri,Ga naar voetnoot2534 Tote dat was den avonde bi. 2536[regelnummer] Doe sach hi int wout ende nam goem,Ga naar voetnoot2536 Waer crayen screiden op enen boem;Ga naar voetnoot2537 Hine wiste wat bediden mach.Ga naar voetnoot2538 Doe sach hi waer een ridder lach, 2540[regelnummer] Sere gewont ende mesmaect,aant.Ga naar voetnoot2540 Alse die hem ter doetward maect;Ga naar voetnoot2541 Dies waren di crayen blide. Een perdekijn stont bi sire side, 2544[regelnummer] Dat mager was ende cranc.Ga naar voetnoot2544 Doe beette die riddere eer iet lancaant.Ga naar voetnoot2545 Ende ginc biden riddere staen, Ende vrachde wijt hem hadde gedaen.Ga naar voetnoot2547 2548[regelnummer] ‘Here, dat ic dus was geslegen Es drie dage; ic hebbe gelegenaant.Ga naar voetnoot2549 In groter noet. Nu biddic u.aant.
[pagina 137]
Dat gi mi biecht ende meneget nu,Ga naar voetnoot2551 2552[regelnummer] Ende asic doet ben, graeft mi danaant.Ga naar voetnoot2552 Ga naar margenoot+Met uwen swerde, edel man, Want ic sal onlange leven. Mijn herte begint mi begeven.’Ga naar voetnoot2555 2556[regelnummer] Doe hoerdi sine biechte daer Ende beval heme daer naer,Ga naar voetnoot2557 Ware dat hi mochte leven,Ga naar voetnoot2558 Dat hi der quaetheit soude begeven.Ga naar voetnoot2559 2560[regelnummer] Doen nam hi eerde ende menechden nuGa naar voetnoot2560 Daer na vrachdi hem, secgic u, Vander passagen. Hi seide daer:aant.Ga naar voetnoot2562 ‘Ic wasere onthouden XXX jaerGa naar voetnoot2563 2564[regelnummer] Ende doe ic quam te minen ouden dagen, Dat ic nember wapine mochte dragen,Ga naar voetnoot2565 Dedemen mi den steen wachten.Ga naar voetnoot2566 In dese weke, in ere nachten 2568[regelnummer] Ontgingen mi drie gevangen man. Dat teechmen algader an,Ga naar voetnoot2569 Dat icse ute hadde laten gaen.Ga naar voetnoot2570 Doe gingense mi algader slaen, 2572[regelnummer] Die heren van dien castele. Desen loen hebbics te dele.Ga naar voetnoot2573 Sine achten op Gode niet I blase,Ga naar voetnoot2574 Si slachten alle Judase.Ga naar voetnoot2575 2576[regelnummer] Dat heeft menech riddere becocht.Ga naar voetnoot2576 Ic biddu, here, dat gijs u wocht.’Ga naar voetnoot2577
[pagina 138]
¶ Doe sprac die riddere metter mouwen: ‘Live vrint, bi mire trouwen, 2580[regelnummer] Gi hebt lange gevast; gi had noetGa naar voetnoot2580 Dat gi aet. Ic hebbe hier broet Ende wijn, dien ic met mi hebbe bracht;aant. Men gaeft mi daer ic lach tnacht. 2584[regelnummer] Mijn waerd seide mi, dat ics soudeGa naar voetnoot2584 Te doene hebben in desen woude.Ga naar voetnoot2585 Nu et, ic sal u dan ten stondenGa naar voetnoot2586 Hier verbinden uwe wonden, 2588[regelnummer] Ende met u bliven tot margen vroe.’Ga naar voetnoot2588 Hi hadde over hem enen viersteen doe,Ga naar voetnoot2589 Daer hi vier ute sloech. Int woutaant. Ginc hi doe rapen droge houtaant. 2592[regelnummer] Ende maecte een vier ende leiden daerGa naar voetnoot2592 Biden vire, ende verbant daernaeraant. Sine wonden ende dedene eten, Ende dede hem sijns leets daer vergeten. 2596[regelnummer] ¶ Omtrent middernacht geen vier vernamenGa naar voetnoot2596 Drie scekers ende vaste derward quamen.Ga naar voetnoot2597 Si hadden gode orsse bescreden,Ga naar voetnoot2598 Si quamen vaste derward gereden. 2600[regelnummer] Die riddere heefse scire vernomen Ende es te sine orsse comen, Ende es daer op gesprongen saen. Doen riep en scekere: ‘Laet staen, laet staen!Ga naar voetnoot2603 2604[regelnummer] Gine moget ons niet ontgaen!aant. Het es al onse, sonder waen, Dat wi hier vinden, in wils niet helen.Ga naar voetnoot2606 Wi rovent al ende oec stelen. 2608[regelnummer] Maer wildijt met gemake geven,Ga naar voetnoot2608 Soe mogedi behouden dleven.’ Doe sprac die riddere metter mouwen: ‘So mocht mi min lijf sere rouwen,Ga naar voetnoot2611
[pagina 139]
2612[regelnummer] Dat ic nie ridder was gedaen,Ga naar voetnoot2612 Soude mi I dief, I mordenere dus saen E Ontreigen oft nemen min goet;Ga naar voetnoot2614 Ga naar margenoot+Ic hadde liver waer di verwoet!Ga naar voetnoot2615 2616[regelnummer] Ic ben allene ende gi sijt drie. Oftic u enen voet ontvlie,Ga naar voetnoot2617 Soe motic heden werden gescint.Ga naar voetnoot2618 Alse gi wilt, soe begint.’ 2620[regelnummer] Dus gingen si den riddere aneGa naar voetnoot2620 Ende hi began op hen te slane Ende slogere twee ter neder, Dat si nembermer op stonden weder. 2624[regelnummer] Die derde waende doe ontflien, Maer en mochte hem niet gescien.Ga naar voetnoot2625 Sijn ors was hem te snelGa naar voetnoot2626 Ende sine slage waren te fel. 2628[regelnummer] Hi slogene doet ende nam trossideGa naar voetnoot2628 Ende gaeft genen riddere tien tide, Die ginder gewont was biden vire. Hi dankets hem herde scire. 2632[regelnummer] Dander rossiden vinc hi ter stede Ende gafse den riddere beide mede. ¶ Dus warense toten dage al daer.Ga naar voetnoot2634 Des ander dages, wet vor waer, 2636[regelnummer] Sijn si gesceden in corter stont Ende die riddere dire was gewontGa naar voetnoot2637 Voer wech, daer hi mochte genesen. Die riddere metter mouwen voer na desenaant. 2640[regelnummer] Vaste vord tote omden middach,Ga naar voetnoot2640 So verre dat hi den casteel sach, Die van grauwen stene was op gewrocht,Ga naar voetnoot2642 Dat menech heeft dire becocht.Ga naar voetnoot2643
[pagina 140]
2644[regelnummer] Doe bat hi dor sine oetmodeGa naar voetnoot2644 Onsen Here, dat hine behoede. Hi ginc van sinen parde goet Ende hergordet metter spoetGa naar voetnoot2647 2648[regelnummer] Ende nam ware an sine sake,Ga naar voetnoot2648 Oft hem enege dinc gebrake. Doe sat hi weder in sijn gereide.Ga naar voetnoot2650 Gode nam hi in sijn geleideGa naar voetnoot2651 2652[regelnummer] Ende es biden castele comen. Daer heeft hi enen horen vernomen, Die daer harde lude blies,Ga naar voetnoot2654 Die menegen bracht heeft int verlies.Ga naar voetnoot2655 2656[regelnummer] Doe quam een ridder ut gereden, Wel gewapent van allen leden,Ga naar voetnoot2657 Ende riep opten riddere saen: ‘Vaste, geeft u op gevaenGa naar voetnoot2659 2660[regelnummer] Ende segt mi oft gi igeren vernaemtGa naar voetnoot2660 Van Walewaine al daer gi quaemt. Bestaet hi u iet oft sidiGa naar voetnoot2662 Ute Arturs lande. Berecht mi, gi.Ga naar voetnoot2663 2664[regelnummer] Sidi van danen - dat segt mi saen -, Sone moechdi metten live niet ontgaen.’ Doe seide die riddere metter mouwen: ‘In berechs u niet, bi mire trouwen,Ga naar voetnoot2667 2668[regelnummer] Maer als gi wilt, begint den strijt!’ Die ander seide: ‘Hets meer dan tijt.’ Si reden te gadere met haesten groet;Ga naar voetnoot2670 Elc hadde een spere starc ter noet.Ga naar voetnoot2671 2672[regelnummer] Hi stac den riddere vanden castele ter vard, Dat hi keerde die vote opward.Ga naar voetnoot2673
[pagina 141]
Hi brac een arm ende een been. Daer binnen quam daer noch eenGa naar voetnoot2675 2676[regelnummer] Ga naar margenoot+Ute gevlogen alse een drake, Die sinen broder gerne wrake. Den riddere metter mouwen hi stac, Dat sijn spere te stucken brac, 2680[regelnummer] Ende die riddere stakene wederGa naar voetnoot2680 Dor scilt, dor halsberch, dor leder, Dat tspere ten scouderen ut quam. Dies ward daer binnen menech gram.Ga naar voetnoot2683 2684[regelnummer] Hi trac ut sijn spere al roet Entie ander viel neder doet. Doe keerdi achterward, danen hi quam,Ga naar voetnoot2686 Daer hi een scone plein vernam.Ga naar voetnoot2687 2688[regelnummer] Doen quam die derde broder al dare, Alse oft hi uten sinne ware. Si onderhurten hen ende staken,Ga naar voetnoot2690 Dat haer speren beide braken; 2692[regelnummer] Si gingen metten swerden slaen. Die riddere metter mouwen sach saen, Waer die virde riddere ut quam.Ga naar voetnoot2694 Tors ende te voet hi vernam 2696[regelnummer] Hem volgende menegen man.Ga naar voetnoot2696 Doen hi dit sach, ginc hi an Den riddere, die vore hem hilt,Ga naar voetnoot2698 Ende slogene doet met gewilt. 2700[regelnummer] ¶ Doe pensde die riddere metter mouwe: ‘Mi es beter, bi mire trouwe, Dat ic kere te woude ward.’ Dus keerdi omme metter vard 2704[regelnummer] Ende die vierde broder, Godweet, Volgede hem na int wout gereetGa naar voetnoot2705 Ende alst die swerte ward geware, Keerdi uten wege daernare,Ga naar voetnoot2707 2708[regelnummer] Om dat hi wilde, dattene tier stondenGa naar voetnoot2708
[pagina 142]
Van die hem volchden nine vonden.Ga naar voetnoot2709 Ende die ander riep hem dicke an: ‘Keert u omme, valsch man, 2712[regelnummer] Gi moet becopen u ondaet.’ Ende alse die swerte riddere verstaet,Ga naar voetnoot2713 Dat hi verre gnoech in es gereden,Ga naar voetnoot2714 Keerdi hem omme daer ter steden. 2716[regelnummer] Deen reet opten anderen saen Ende gingen hen met swerden onderslaen.Ga naar voetnoot2717 Si slogen altenen slach in slach.Ga naar voetnoot2718 En quam noit man, daer hi sachGa naar voetnoot2719 2720[regelnummer] So fellen strijt tuscen hen IIGa naar voetnoot2720 Alsi herden daer al in een.Ga naar voetnoot2721 Wat holpt dat ict lanc make?Ga naar voetnoot2722 Daer geviel also die sake, 2724[regelnummer] Dat vanden castele die here groet E Ter eerden viel, verslegen doet; Die ziele voer daerse hadde verdient.Ga naar voetnoot2726 Dus helpt God sinen vrient.Ga naar voetnoot2727 2728[regelnummer] ¶ Die swerte riddere beette ter stede Ende ontwapende sanders ridders ledeGa naar voetnoot2729 Ende dede sine selfs wapine uutGa naar voetnoot2730 Ende wapende hem al over luutGa naar voetnoot2731 2732[regelnummer] Met des ridders wapine, die daer lach, Ende nam sijn ors, dat hi daer sach, Ende sater op ende leitde in sijn hant
[pagina 143]
Dors, dat hi daer brachte int lant,Ga naar voetnoot2735 2736[regelnummer] Ende reet gewapent in dier gebare Oft die here van daer binnen wareaant.Ga naar voetnoot2736-37 Ga naar margenoot+Ende reet toten castele metter vard. Doens die portenere geware ward,Ga naar voetnoot2739 2740[regelnummer] Waendi dat sijn here hadde gewesen, Ende ontede die porten alle mettesen.Ga naar voetnoot2741 Hi reet in ende riep over luut:Ga naar voetnoot2742 ‘Vastelike, trect uut, trect uut!Ga naar voetnoot2743 2744[regelnummer] Blieft ieman nu hier inne, Ic slane int hoeft toten kinne!’ Si vloen alle met groten gare;Ga naar voetnoot2746 Si waenden dat hi uten sinne ware. 2748[regelnummer] Si maecten hen buten opt velt,Ga naar voetnoot2748 Manne ende wive met gewelt,Ga naar voetnoot2749 Dore die vrese vanden live.Ga naar voetnoot2750 Hi sloet die porten alle vive. 2752[regelnummer] Doe nam hi den portier biden hare Ende warpene in die gracht daernare, Daer hi scire in verdranc.Ga naar voetnoot2754 Doe ginc die riddere eer iet lanc,Ga naar voetnoot2755 2756[regelnummer] Daer hi den kerker vonden heeft, Daer menech in clagede, dat hi leeft. Doen hi dese clage horde, Sprac hi te hen dese worde: 2760[regelnummer] ‘Comt ute, die hier ligt gevaen, Ic sal u allen verloessen saen.’ Dus dedise alle boven comen. Daer heeft hi sinen vader vernomen, 2764[regelnummer] Dien hi blidelike ontfinc, Ende hi vertelde hen al die dinc, Wien hi daer vore heeft verslagen Ende wi daer dlijf heeft ontragenGa naar voetnoot2767
[pagina 144]
2768[regelnummer] Vanden heren van daer binnen. Si warens blide in allen sinnen.Ga naar voetnoot2769 Si vonden daer nu spisen gnoech, Broet ende wijn, vele ende int gevoech.Ga naar voetnoot2771 2772[regelnummer] Si aten, si dronken ende waren blide. Dies mogen si danken nu ter tide Gode ende onser soeter Vrouwenaant. Enten riddere metter mouwen. 2776[regelnummer] Si vonden cleder gnoech ende gewadenGa naar voetnoot2776 Inden casteel, die si an daden. Elkerlijc nam sijn gevoechGa naar voetnoot2778 Van dat hi wilde, daer was gnoech. 2780[regelnummer] Die ridder metter mouwen ende sijn vader Deilden menech soete word te gader.Ga naar voetnoot2781 Daer was menech mager ende cranc, Dat dede hen des kerkers bedwanc.Ga naar voetnoot2783 2784[regelnummer] Sine mochten gaen no riden;Ga naar voetnoot2784 Dit dede den riddere daer ontbiden.Ga naar voetnoot2785 Hine wilde hen daer niet ontvaren,Ga naar voetnoot2786 Vore dat si bat vercomen waren.Ga naar voetnoot2787 2788[regelnummer] ¶ Die gene daer ic hier vore af seide, Die haren here opter heide Volgeden, daer hi reet int wout,Ga naar voetnoot2790 Si sochtene harde menechfout,Ga naar voetnoot2791 2792[regelnummer] Eer sine igeren vinden conden.Ga naar voetnoot2792 Te lest hebsine doet vonden. Doe ginc hen irst rouwe in hant.Ga naar voetnoot2794 Si namen den lichame daer tehant 2796[regelnummer] Ende vordene ten castele ward Met groten sere, ende in die vard Vonden si die ander II verslegen.
[pagina 145]
Ga naar margenoot+Die hebbense met vor hen gedregenGa naar voetnoot2799 2800[regelnummer] Toter porten ende int beginaant. Ripen si: ‘Vaste, ontoet, laet in.’Ga naar voetnoot2801 Maer dat was pine jegen spoet;Ga naar voetnoot2802 Die porte hen nieman daer ontoet. 2804[regelnummer] Si bleven licgende dien nacht Vore die porte, optie gracht.Ga naar voetnoot2805 Doe sprac ene vrouwe vort an: E Ga naar voetnoot2806 ‘Hier reet heden in een man, 2808[regelnummer] Die ane hadde mins heren wapen. Hine liet daer binnen wijf no knapen, E Ga naar voetnoot2809 Hine jaget al ut metter spoetGa naar voetnoot2810 Gelijc ofte hi ware verwoet.’ 2812[regelnummer] Doen drogense alle overeen das,Ga naar voetnoot2812 Dattie gene die riddere was, Die haren here sloech te doet. Des margens, doen di dach ontscoet,Ga naar voetnoot2815 2816[regelnummer] Wapenden si hen ende hoetden al dare,Ga naar voetnoot2816 Dat hi hen daer niet ontvare.Ga naar voetnoot2817 Si sinden boden ende vermaenden,Ga naar voetnoot2818 Daer si hulpe ende troest bewaenden.Ga naar voetnoot2819 2820[regelnummer] Dit litense haren vrienden weten. Aldus ward die casteel besetenGa naar voetnoot2821 Met wel V^c man ter were,Ga naar voetnoot2822 Die sweren te wrekene haren here, 2824[regelnummer] Eer si van daer sceden meer.Ga naar voetnoot2824 Si selen den riddere hebben eer,Ga naar voetnoot2825 Al souden sire licgen VII jaer. Maer die van binnen, wet vor waer,
[pagina 146]
2828[regelnummer] Senden hen buten selke quarele,Ga naar voetnoot2828 Die drie man dor vlogen inden rivele.Ga naar voetnoot2829 Dus wordense scire achter gedreven,Ga naar voetnoot2830 Want menech man verloes daer dleven. 2832[regelnummer] Men warp met bliden menegen steen.Ga naar voetnoot2832 Dus trocken si achter al in eenGa naar voetnoot2833 Ende dorsten narre comen niet.Ga naar voetnoot2834 Ic laetse bliven in dit verdriet 2836[regelnummer] Ende sal u tellen vanden coninc Arture, Wat hem gevel in dese ure.	voetnoot2344 tsinen wive ward: naar zijn vrouw (maar sie vss. 2243/44). voetnoot2347 baren: om zijn, verschenen zijn. voetnoot2348 Dattie ... was: (en de dag aanbreekt) waarop de strijd bepaald was. voetnoot2349 velt, bosche, maras: door velden, bossen, drassig land. voetnoot2352 gene waerhede: niets waars (onlogische ontkenning). voetnoot2354 Beneden: in de diepte; recht: precies. voetnoot2355 zale: kasteel; in verband met quam (vs. 2353) zou men hier het voorz. in verwachten, maar daarmee is de naamvalsvorm niet in overeenstemming. Jonckbloet emendeerde vernam voor quam. voetnoot2357 waerd: heer des huizes, kasteelheer. voetnoot2359 tramere: diezelfde dag nog (eig. vandaag nog). voetnoot2361 Mijn ... gereet: mijn huis staat tot uw beschikking. voetnoot2362 sonder wanc: zonder twijfel. voetnoot2363 wel ... lanc: zeker een dagreis lang. voetnoot2364 tenden: aan het eind van; scire: plotseling, onverwachts. voetnoot2365 op ene rivire: bij een rivier. voetnoot2366 te voren: nu al; Die: dat; verwijst naar Enen casteel (mnl.). voetnoot2368 Vore liden: voorlangs gaan, voorbij gaan; men vane ende lecge (men = men en; vane = va (conj.)+ne): of men zet hem gevangen; daer: daar waar. margenoot+ 173v^a voetnoot2372 Quamere: zou er komen. voetnoot2374 thof: het kasteel. voetnoot2375 sloech ... of: deed de heer een broer verliezen (door hem te verslaan). voetnoot2377 goet geval: geluk. voetnoot2380 Doetmen ... wrake: wreekt men zich zeer op hen (nl. degenen die langs het kasteel rijden). voetnoot2382 nine: absoluut niet, beslist niet. voetnoot2383 een deel: vrij wat. voetnoot2384 entire (= ende te diere) veste: en bij dat slot. voetnoot2387 Ende ... mede: en die bovendien broers zijn. voetnoot2389 om aventuren te riden: uitrijden om op avontuur te gaan (aventuren is een inf.); pliet: gewoon is. voetnoot2390 bestaen: vallen aan. voetnoot2391 rovene (= roven ne): beroven hem. voetnoot2393 breken: een eind maken aan. voetnoot2394 onsede: schandelijke, lompe handelswijze. voetnoot2395 Oftic ... pande: of ik zal er mijn leven verliezen. voetnoot2396 leidine: met -i- wordt de gastheer van vs. 2360 bedoeld. voetnoot2397 was gedient: werd bediend. voetnoot2398 merctene: bekeek hem nauwlettend. voetnoot2400 dies ... dach: het is lang geleden. voetnoot2401 lach: heeft overnacht. voetnoot2402 soe over gelijc was: zo ontzaglijk sterk op u leek. voetnoot2406 ontraden: ervan afbrengen. voetnoot2412 dreef ... mesbaer: was hij erg bedroefd (rouwe ende mesbaer is een tautologische verbinding). voetnoot2415 I stuc: een tijd. voetnoot2417 verbaren: aanbreken. voetnoot2421 vereeste: zag, bespeurde. voetnoot2422 onder der sonnen: in het zuiden. voetnoot2424 cranc: krachteloos, er slecht aan toe. voetnoot2425 Enen bard: hij had een baard (elliptisch). voetnoot2426 coisen: beenbekleding. voetnoot2428 gereet: terstond. voetnoot2429 also bereet: in zo 'n toestand, zo toegetakeld. voetnoot2430 der: durf; beiden: talmen, dralen. margenoot+ 173v^b voetnoot2431 Dat ... geseide: u de waarheid te zeggen. voetnoot2432 wane: vrees; volget naer: achtervolgt. voetnoot2434 daer voren: daar voor ons. voetnoot2435 toren: rampzalige toestand. voetnoot2437 berecht: vertel verder. voetnoot2438 Oft: als; dor u oetmoede: als u zo goed wilt zijn. voetnoot2440 des haddic grote noet: dat zou ik erg nodig hebben. voetnoot2442 have: bezittingen. voetnoot2443 Daer (...) om: in ruil waarvoor. voetnoot2445 Wat ... bi: welk gebied ligt hier voor ons. voetnoot2449 ute vercoren: voortreffelijke. voetnoot2450 doen sinen fijn: doden. voetnoot2452 int riden: om doorheen te rijden. voetnoot2453 vorden casteel liden: voor het kasteel langs gaan. voetnoot2455 vri: veilig. voetnoot2457 En ... geduren: blijven daar niet ongemoeid. voetnoot2458 voren: voor ons. voetnoot2459 menegen toren: veel leed. voetnoot2460 hier vore: vroeger. voetnoot2461 Hi-: nl. de koning; wederstaen: verhinderen. Lees de voorwaardelijke bijz. vs. 2462-2463 achter conste. voetnoot2462 ondadege: misdadige. voetnoot2464 Sine velden: dat zij een einde maakten aan; sine ondaet: zijn wandaden, nl. van de ondadege man (blijkbaar namen Arturs ridders het recht in eigen hand). voetnoot2466 vordane: voor de toekomst. voetnoot2472 merct mi ane: kijk mij eens goed aan. voetnoot2473 gedane: gestalte. voetnoot2474 done: manier van doen; wesen: uiterlijk. voetnoot2476 sekerlijc: met zekerheid. voetnoot2477 gene: iemand (vul aan: behalve degene aan wie ik nu denk). voetnoot2478 Van allen ... leden: wat heel zijn gedrag en uiterlijk voorkomen betreft. voetnoot2479 van merre outheden: ouder. voetnoot2481 int irsten: aanvankelijk; gaen: rondlopen. voetnoot2482 Achter hove: door en bij het kasteel; gespannen wel: stevig geboeid. voetnoot2484 meesterese (= meesterede se): overtrof hen; zale: kasteel. voetnoot2485 tale: verhaal, vertelling. voetnoot2486 sider: later, naderhand; heme daer sere mesfel: beging hij een misstap. voetnoot2489 vinde: pion; daer naer: naar hem. margenoot+ 173v^c voetnoot2494 kerchodere: gevangenbewaarder; dedi (...) ongemac: bracht hij letsel toe. voetnoot2495 halsknoc: halswervel. voetnoot2498 opt deerde nemen: van de grond opnemen (dubbel gebruik van het lidwoord, nl. enclitisch ‘dat’ bij op en proclitisch ‘die’ bij eerde). voetnoot2499 beesten: m.n. een viervoetig dier, koe of paard. voetnoot2500 Aldus gedaen: zodanig, zo. voetnoot2504 al tenenegader: allebei. voetnoot2505 Op aventure, oft: omdat de kans bestaat dat. voetnoot2508 een broet taerwijn: een tarwebrood. voetnoot2509 besande: byzantijnen (zie vs. 1914). voetnoot2510 derre eren: voor dat eerbewijs. voetnoot2511 dat weder keren: terug te keren (eig. de terugkeer). voetnoot2512 alte fel: zeer gevaarlijk, vijandig. voetnoot2513 te voren: van te voren; dat: verwijst naar het volgende. voetnoot2514 VII: zeven, of: veel (zie de aant. bij vs. 2101). voetnoot2515 wonne: zou het innemen. voetnoot2516 weltijt datter: wanneer er. voetnoot2517 salmer: zal men er; misschien moeten we hier aan een poortwachter denken (zie ook vs. 2653/54). voetnoot2519 worde ... genomen: zou die gedood worden. voetnoot2520 die ander: de tweede. voetnoot2521 genen verde: langs die(zelfde) weg. voetnoot2523 bestaen: aanvallen. voetnoot2525 ember: beslist. voetnoot2527 overluut: zonder twijfel. voetnoot2529 Vore hem: tegenover hem; genesen: er levend van afkomen. voetnoot2534 vri: edel. voetnoot2536 nam goem: merkte op, nam waar. voetnoot2537 Waer: dat er; ook in vs. 2539 (vgl. MNW IX, 1537); screiden: krasten. voetnoot2538 wat ... mach: wat dat kon betekenen. voetnoot2540 mesmaect: mishandeld. voetnoot2541 Alse ... maect: als iemand die gaat sterven. voetnoot2544 cranc: er slecht aan toe. voetnoot2545 eer iet lanc: dadelijk. voetnoot2547 wijt = wie et. voetnoot2549 Es: is geleden. voetnoot2551 meneget (lees: moneget): de sakramenten (der stervenden) toedient. voetnoot2552 asic, lees: alsic. margenoot+ 174r^a voetnoot2555 begeven: in de steek te laten. voetnoot2557 beval: drukte op het hart. voetnoot2558 Ware: ware het. voetnoot2559 begeven: nalaten, niet meer doen. voetnoot2560 eerde: stof, aarde; menechden = monechden. voetnoot2562 Vander passagen: naar de toegangsweg tot het kasteel. voetnoot2563 onthouden: in dienst. voetnoot2565 nember: niet meer. voetnoot2566 den steen wachten: de gevangenis bewaken. voetnoot2569 Dat teechmen: daarvan gaf men mij de schuld; het mw. vw. mi is achterwege gebleven. voetnoot2570 ute ... gaen: had laten ontsnappen. voetnoot2573 hebbics: heb ik ervoor; te dele: als, tot mijn deel. voetnoot2574 achten op: geven om; niet I blase: absoluut niet. voetnoot2575 slachten: lijken op. voetnoot2576 becocht: (duur) moeten bekopen. voetnoot2577 gijs u wocht: gij u ervoor hoedt; de -o- in plaats van -a- terwille van het rijm. voetnoot2580 gi had noet: het was hard nodig voor u. voetnoot2584 waerd: gastheer. voetnoot2585 Te doene: nodig (met gen.). voetnoot2586 et: eet. voetnoot2588 met u: bij u. voetnoot2589 over hem: bij zich. voetnoot2592 leiden: bracht hem. voetnoot2596 geen vier: dat vuur (lijd. vw.). voetnoot2597 scekers: rovers; ende: die. voetnoot2598 Si ... bescreden: ze reden op goede paarden. voetnoot2603 en: een; laet staen: hou op, niet doen. voetnoot2606 helen: er een geheim van maken. voetnoot2608 met gemake: goedschiks. voetnoot2611 min lijf: het feit dat ik leef. voetnoot2612 Dat: en meer in het bijzonder dat; nie: ooit. voetnoot2614 Ontreigen (= ontdreigen): door dreigen afpersen. margenoot+ 174r^b voetnoot2615 verwoet: krankzinnig. voetnoot2617 Oftic: als ik; u enen voet ontvlie: voor u een haarbreed wijk. voetnoot2618 gescint: vervloekt. voetnoot2620 gingen (...) ane: reden af op. voetnoot2625 en = (h)et en; gescien: gelukken. voetnoot2626 Sijn: nl. dat van de RmM; hem: nl. voor de rover. voetnoot2628 trosside: het strijdpaard. voetnoot2634 toten dage: tot de dag aanbrak. voetnoot2637 dire: die daar. voetnoot2640 Vaste: snel. voetnoot2642 op gewrocht: opgetrokken. voetnoot2643 Dat: wat, hetgeen (antecedent is vs. 2642). voetnoot2644 dor sine oetmode: uit nederigheid, uit vroomheid. voetnoot2647 hergordet: trok het de buikriem strakker aan. voetnoot2648 nam ware: keek zorgvuldig na. voetnoot2650 sat: ging zitten. voetnoot2651 Gode nam hi in sijn geleide: hij beval zich in Gods hoede aan. voetnoot2654 harde lude blies: een zeer luide toon gaf. voetnoot2655 int verlies: in het verderf. voetnoot2657 van allen leden: in alle opsichten. voetnoot2659 Vaste: snel, vlug wat. voetnoot2660 igeren: ergens; vernaemt: hebt gehoord (met weggelaten object iet; vgl. MNW VIII, 2186). voetnoot2662 Bestaet hi u iet: bent u familie van hem. voetnoot2663 gi: u (jij) daar (aanroep). voetnoot2667 berechs (= berechte es): vertel ervan. voetnoot2670 te gadere: op elkaar in. voetnoot2671 ter noet: voor het geval ze hem nodig hadden. voetnoot2673 die vote opward: vergelijk vs. 769. voetnoot2675 Daer binnen: inmiddels. margenoot+ 174r^c voetnoot2680 weder: terug, op zijn beurt. voetnoot2683 daer binnen: in het kasteel. voetnoot2686 danen: daarheen vanwaar. voetnoot2687 plein: vlakte. voetnoot2690 onderhurten: reden op elkaar in. voetnoot2694 Waer: zie vs. 2537. voetnoot2696 Hem volgende: dat hem volgde. voetnoot2698 hilt: stil stond. voetnoot2705 gereet: onmiddellijk. voetnoot2707 uten wege: van de weg af, terzijde. voetnoot2708 dattene: dat hem (= RmM). voetnoot2709 Van die hem volchden: van degenen die hem (= de vierde ridder) volgden. (Doordat de vierde ridder achter de RmM aan van de weg af het bos inrijdt, raken zijn mannen - zie vs. 2695/96 - hem kwijt. Dit wordt bevestigd door vs. 2788 e.v.); nine: niemand. voetnoot2713 verstaet: bemerkte. voetnoot2714 in: het bos in. voetnoot2717 hen (...) onderslaen: elkaar slaan, treffen. voetnoot2718 altenen: voortdurend. voetnoot2719 En ... sach: niemand had ooit ergens gezien. voetnoot2720 So fellen strijt = so fel enen strijt (zie Stoett par 142). voetnoot2721 herden: volhielden, voortzetten; al in een: aan een stuk door. voetnoot2722 Wat holpt: waar zou het goed voor zijn. voetnoot2726 daerse ... verdient: naar de plaats die ze verdiend had, nl. de hel. voetnoot2727 vrient: gunsteling (d.w.z. de RmM). voetnoot2729 lede: lichaam. voetnoot2730 sine selfs wapine: zijn eigen wapenrusting. voetnoot2731 al over luut: zonder twijfel, stellig. voetnoot2735 dat ... lant: dat hij zelf meegebracht had. voetnoot2736-37 in dier gebare / Oft: alsof hij. margenoot+ 174v^a voetnoot2739 portenere: portier. voetnoot2741 ontede (= ontdede): opende; mettesen: dadelijk. voetnoot2742 over luut: hard. voetnoot2743 Vastelike: vlug. voetnoot2746 vloen: vluchtten; met groten gare: zeer haastig (letterlijk: met grote begeerte). voetnoot2748 maecten hen: begaven zich. voetnoot2749 met gewelt: snel. voetnoot2750 Dore ... live: uit angst hun leven te verliezen. voetnoot2754 scire: snel. voetnoot2755 eer iet lanc: weldra. voetnoot2767 dlijf heeft ontragen (= ontdraghen): het er levend vanaf heeft gebracht. voetnoot2769 in allen sinnen: in alle opzichten. voetnoot2771 int gevoech: naar behoren. voetnoot2776 gnoech: ruimschoots voldoende. voetnoot2778 sijn gevoech: wat hem te pas kwam, wat hij nodig had. voetnoot2781 Deilden ... te gader: wisselden samen vele hartelijke woorden. voetnoot2783 des kerkers bedwanc: de ontbering van de gevangenschap, van de kerker. voetnoot2784 mochten: konden; gaen: lopen. voetnoot2785 dede (...) ontbiden: maakte dat ... bleef, deed blijven. voetnoot2786 ontvaren: weggaan van. voetnoot2787 bat vercomen: verder hersteld. voetnoot2790 daer: toen. voetnoot2791 harde menechfout: zeer ijverig. voetnoot2792 igeren: ergens. voetnoot2794 Doe ... hant: toen overviel de droefheid hen dadelijk. margenoot+ 174v^b voetnoot2799 met: ook; vor hen gedregen: voor hen uit gedragen. voetnoot2801 Vaste: zie vs. 2659; ontoet (= ontdoet): doe open. voetnoot2802 pine jegen spoet: vergeefse moeite. voetnoot2805 optie gracht: bij de gracht. voetnoot2806 vort an: vervolgens. voetnoot2809 liet: dulde. voetnoot2810 Hine jaget: maar hij joeg; ut: naar buiten. voetnoot2812 drogense ... das: waren ze het allen erover eens. voetnoot2815 ontscoet: aanbrak. voetnoot2816 hoetden: waakten ervoor. voetnoot2817 ontvare: zou ontkomen. voetnoot2818 vermaenden: waarschuwden, gaven bericht van de situatie (aan). voetnoot2819 troest: steun; bewaenden: verwachtten. voetnoot2821 beseten: belegerd. voetnoot2822 V^c man ter were: 500 man voor de aanval. voetnoot2824 sceden meer: weer weggingen. voetnoot2825 eer: te voren, voor hun vertrek. voetnoot2828 quarele: pijlen die d.m.v. een daartoe geschikt werktuig werden afgeschoten. voetnoot2829 Die: zodat ze; dor vlogen: doorboorden; inden rivele: in het gevecht. voetnoot2830 scire: vlug; achter: terug. voetnoot2832 bliden: blijden (werptuigen). voetnoot2833 al in een: allen tegelijk. voetnoot2834 narre (= narere): dichterbij.

Vorige Volgende

Hoe die riddere metter mouwen vant sinen vader