De Revisor. Jaargang 10

[p. 72]

W.B. Yeats
vertaling J. Eijkelboom

Varend naar Byzantium

Dat is geen land voor oude mannen. Daar liggen
de jong'ren in elkanders armen, vogels in de boom
- stervende generaties - aan het zingen,
makreel-gevulde zeeën, zalm in de stroom,
vis, vlees, gevogelte, de hele zomer vinden
zij mooi wat wordt verwekt, geboren wordt en sterft.
Zij zijn zo vastgeklonken in muziek dat niemand let
op monumenten van onsterflijk intellect.

Een oude man is maar een nietig ding,
een stukke jas rondom een stok, tenzij
de ziel al handenklappend zingt en luider zingt
bij elke rafel in zijn sterflijke kledij.
Er is geen zangschool ook dan wat men vindt
bij monumenten van een magnifieke makelij;
en daarom ben ik scheep gegaan en kom
tot de gewijde stad Byzantium.

O wijze mannen in Gods heilig vuur
als in een gouden mozaiek gevangen,
kom uit dat heilig vuur, die werveling,
en leer mijn ziel dan uw gezangen,
verteer mijn hart geheel: ziek van verlangen,
geketend aan een stervend dier,
weet het niet wat het is; ik wens mij ingelijfd
bij het kunstmatige dat eeuwig blijft.

Eens uit natuur ontsnapt, zal ik mijn lichaamsvorm
nooit meer aan een natuurlijk ding ontlenen
maar zulk een vorm als Griekse edelsmeden
maakten van goud met goudemail erom
ten einde 's keizers slaaprigheid te weren
of op een gouden tak te kwinkeleren
voor Byzantijnse edelman en vrouw,
over wat was, wat gaat of wat nog komen zou.

(1926)

[p. 73]

Byzantium

Ongezuiverde beelden van de dag gaan weg;
het dronken leger van de keizer ligt te bed;
het nachtelijk klinken mindert: nachtbrakerszang
na de grote, kathedrale gong;
een ster- of maanverlichte dom verfoeit
al wat des mensen is,
al wat alleen maar ingewikkeld is,
het woeden en het slijk van 't menslijk bloed.

Vóór mij drijft een beeld, een mens of schim,
schim meer dan mens, meer beeld nog dan een schim;
want Hades' haspel kan in mummie-windsels
het kronkelige pad ontwinden;
ademloze monden kunnen een droge
ademloze mond tot d'orde roepen;
ik wil het bovenmenslijke begroeten;
ik noem het dood-in't-leven, leven-in-den-dode.

Wonder, vogel of gouden handwerk,
meer wonder dan een vogel of dan handwerk,
gezet op sterverlichte gouden tak,
kan kraaien als de haan van Hades,
of, door de maan verbitterd, schelden, verwoed,
in 't schitt'ren van zijn blijvende metaal,
op de gewone nachtegaal
en 't ingewikkelde van slijk of bloed.

Op het keizerlijk plaveisel flakkeren 's nachts
vlammen, door geen tondel verwekt en door geen
storm verstoord, vlammen uit vlam ontstaan;
uit bloed ontstane geesten komen daar aan
en al het ingewikkelde van woede sterft,
sterft in een dans,
een folterende trance,
een foltering van vuur die nog geen mouw verzengt.

Geest na geest, schrijlings op slijk en bloed,
van de dolfijn! Smidsen doorbreken de vloed,
de gouden smidsen van de keizer!
Het marmer van de dansvloer verbrijzelt
het bitter woeden van het ingewikkelde bestel,
die beelden, steeds
nieuwe beelden wekkend,
die zee, dolfijn-verscheurd, door gongs gekweld.

(1930)