De Revisor. Jaargang 9

Een postscriptum door Jorge Luis Borges

Naïef of moedwillig (ik opteer voor het eerste bijwoord, aangezien de militaire geest niet gecompliceerd is) zijn uiteenlopende dingen door elkaar gehaald. Een, de aanspraak van een Staat op een bepaald grondgebied; twee, zo'n grondgebied binnenvallen. Het eerste is van juridische orde; het tweede is een fysiek feit. Er is een beroep op het internationale recht gedaan om een daad te billijken die met ieder recht in strijd is. Dat doorzichtige bedrog, dat nog geen sofisme is, is schuldig aan de dood van een niet vaststaand aantal mannen, dat werd weggestuurd om te sterven of, wat ongetwijfeld erger is, te doden. Niet minder vreemd is het feit dat men het altijd heeft over het grondgebied en niet over de bewoners, als zouden sneeuw en zand wezenlijker zijn dan mensen. Aan de eilandbewoners werd niets gevraagd; aan twintig-zoveel miljoen Argentijnen evenmin.

Ik heb de aandacht al eens gevestigd op die dingen. Ik herhaal ze evenwel om niet te worden aangemerkt als een slecht vaderlander.

Na verloop van mijn jaren, na verloop van mijn te vele jaren, spreek ik mij, thans, uit als pacifist. Ik verkeer in het illustere gezelschap van Ruskin, Gandhi, Bertrand Russell, Romain Rolland, Luther King, Hammarskjöld en, voorafgaand aan alle anderen, onze Alberdi. Ik ben, evenals hij, van mening dat oorlog een misdaad is, dat iedere oorlog een nederlaag is. De generaties van de toekomst zullen zich verbazen als ze vernemen dat de twintigste eeuw de vervaardiging en verkoop duldde van wapens, van moordtuig dus.

Het kwaad dat ons bedreigt kent vele vormen: economisch verval, werkloosheid, honger, demagogische anarchie, geweld, onzinnig nationalisme en de nagenoeg algemene afwezigheid van ethiek. Het laatste is het ergst.

Ik dicteer deze regels met verdriet. Ik kan geen oplossing aan de hand doen. Als mij de opperste openbare macht werd aangeboden, zou ik er onmiddellijk voor bedanken.

vertaling Barber van de Pol

Borges, Alberdi^*, Ruskin, Hammarskjöld, Rolland, Gandhi, Luther King, Russell

* Alberdi de belangrijkste politieke theoreticus van Argentinië in de negentiende eeuw (noot van de vert.)