Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 2007 (nrs. 117-122)

[p. 30]

Na een wandeling rondom Kasteel Oud-Poelgeest te Oegstgeest ben ik benieuwd of het water erachter eens doorvaart bood naar zee, en verdiep ik mij in oude naslagwerken
Lloyd Haft

en wat wij ervan zeiden werd
een deel van wat het is

- Wallace Stevens

Is dit nog te noemen
vaarwater, deze tussen
zwijgende oevers nog
glimmende tocht?

Een varen, een veren
tussen modder en moeder,
niets en iets, altijd twee,
een welven van de mond.

In onze taal nu één, gesloten.
Poel: ‘ondiep stilstaand water;
andere naam van de hel’.
Het meerdere dat men eens verstond

wordt niet meer gehoord:
‘open, bevaarbaar water
dat de Poel geheeten wierdt’ -
klinkt of komt of kromt

er niet in mee. Klinkt er echt
geen vaart meer in? -
een ‘poel’ waarin
nog vastgeklonken

[p. 31]

 

namen, waar ik mij nu over

 

buig, staande aan deze

 

rand, altijd rand tussen de broek-

 

en de geestgronden.

 

 

 

Ik die wilde beschouwen -

 

water nergens vliet,

 

altijd spiegel,

 

zelfs de aarde eronder

 

 

 

nergens zwaar,

 

altijd lijst alleen,

 

licht in mijn handen -

 

ook ik kom

 

 

 

nu langzaam bij de oever

 

die niet ziet maar alle zienden

 

donker houdt, zinnengebonden,

 

af van zinloos worden.

 

 

 

Namen zijn er.

 

Zij wringen niet als wier,

 

kolken niet als koren.

 

Zij doemen, varen op.

 

 

 

‘Heel de natuur is maar een woordenboek’

 

zei een Franse dichter. Maar nee:

 

wij vernoemen niet alleen,

 

wij verbossen,

 

 

[p. 32]

 

veraarden. En

 

hoe meer van ons aarde

 

hoe dieper erover bouw-

 

land, lees geestgrond.

 

 

 

Onze naam is geest:

 

hogere grond als zand erover,

 

altijd stollend samenstel

 

van glimmer én van kwarts, lost

 

 

 

niet langs deze oever op.

 

Daarvan zien wij, varen wij uit:

 

bestaande armen, niet tot zwijgen

 

machtige zeemonden.

Woordenboek der Nederlandsche Taal, iv, 752: ‘Poelgeest, dat, als grenzende aan de eene zyde aan de poel- en broekgronden der Maarne, of den Poel, en aan de andere zijde aan de Oegstgeester geestlanden, natuurlyk een poelagtige geestgrond is...’

Woordenboek der Nederlandsche Taal, xii (2), 2949: ‘de Vaart van Leiden naar Haarlem, die hier omtrent (t.w. nabij Poelgeest) eertyds de Poel geheeten wierdt...’

Woordenboek der Nederlandsche Taal, xxvii, 812: ‘Zand... Door de natuur vergruisd gesteente dat uit losse, fijne korrels kwarts en glimmer bestaat, onoplosbaar is in water...’