Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 2005 (nrs. 109-112)

[p. 40]

Charlotte Mutsaers
Pantonewaaiertje

Van K. Schippers geleerd: als je goed om je heen kijkt, zie je dat alles gekleurd is.

Van mijn hond geleerd: als je goed om je heen snuift, ruik je dat alles een geur heeft.

Van mezelf geleerd: als je goed om je heen kijkt, zie je dat alles besmeurd is.

Een glas water getapt uit een grijze, groene of blauwe zee is vrijwel kleurloos. Een verhaal direct getapt uit het volle leven meestal ook.

Omdat de regenboog alle kleuren van de regenboog bevat, oogt hij lelijk. Daarom is She is a rainbow zo'n prachtig lied.

Een hond kan geen kleuren zien. Hij mist daartoe bepaalde staafjes in zijn ogen. Volgens mij om beter te kunnen ruiken. Zouden wij omgekeerd de kleuren niet beter waarnemen als we onze reukstaafjes kwijt raakten en niet meer werden afgeleid door de geur?

Jammer dat wij geen kunstwerk kunnen vervaardigen dat zijn kracht louter ontleent aan geur. Een hond zou het misschien kunnen. Maar een hond kijkt wel uit om zijn tijd met kunst te verdoen. Die wil liever zijn levendige zwart-wit leven leiden.

Een zwartwitte werkelijkheid, je moet er niet aan denken. Toch heb ik een voorkeur voor films en foto's in zwart-wit. Toch begrijp ik van binnenuit het hondenhart.

Waarom is iemand die alles in geuren en kleuren vertelt zo zelden geloofwaardig?

Waarom is iemand die zwart-wit meningen verkondigt zo ontstellend vaak meeslepend?

[p. 41]

Gehoord uit de mond van een sekstoerist in Brazilië: ‘Je kunt hier alle kinderen in bed krijgen die je wilt. Soms moet je je even heenzetten over geur en kleur maar verder is het net luilekkerland.’ Synesthesie? Of zouden ze die gekleurde kinderen ook nog opeten.

Roze auto's maken de meeste ongelukken en hemelsblauwe auto's de minste. Blauw is dus een veilig kleurtje. Dat wist Picasso al. Daarom gooide hij in zijn zogenaamde blauw en roze-periode tegen elk blauw een kwakje roze aan.

Ik geef niet om Vermeer. Vermeer is de Mien Kraakhelder van de Hollandse schilderkunst. Een Mien Kraakhelder zonder roze wangen. Zijn propere, gestreken Delftsblauwe doeken kunnen zo in de linnenkast. En een glaasje melk toe.

Blauw is een echt Nederlandse kleur. Het is dan ook de kleur die het vaakst opduikt in titels van Nederlandstalige romans. Niet dat al dat blauw nu ook onmiddellijk de linnenkast in moet maar geef mij maar poëtisch blauw. Het poederblauw van Pierre Kemp bijvoorbeeld. Of het dottenblauw dat ik onlangs in een gedicht van Ilja Pfeijffer aantrof:

De nieuwe dag ligt doof op blauwe dotten
en blauwt zich moeiteloos tot waas van dagen
terwijl het suist en blauwe bedden rotten
de nieuwe dag ligt doof op blauwe dotten
verdampt vanzelf en zonder moeite tot een
verdampte dag als dagen blauw vervagen
de nieuwe dag ligt doof op blauwe dotten
en blauwt zich moeiteloos tot waas van dagen

Zo en niet anders zingt de rozevingerige dageraad!

Kleur wordt als het belangrijkste element van een schilderij beschouwd. Dat zou je niet zeggen als je de faam van Rembrandt en Mondriaan afzet tegen de eentonigheid van hun palet.

Sinds kinderen de beschikking kregen over fel gekleurd plastic speelgoed, worden felle kleuren als vrolijk en kinderachtig afgedaan. Om die reden is zelfs Matisse vaak teruggezet in de kleuterklas.

De kleur van erwtensoep past niet bij erwtensoep. Mooie kleur, lekkere smaak gaat niet altijd op. Het schijnt dat brunettes beschikken over een

[p. 42]

paarse vagina. Men prefer blonds. Gaat lelijke kleur vieze smaak wel op?

Ik ken iemand die weigert eieren te eten van een zwarte kip.

Als ik de slaap niet vatten kan, probeer ik altijd te bedenken hoe ik aan iemand die nooit heeft kunnen zien, uitleg wat kleur is. Het lukt nooit. Maar ik val er wel subiet van in slaap en ga er kleurig van dromen.

De beste vermomming voor een terrorist: de huid van Sneeuwwitje. De beste vermomming voor de politie: het prinsenpak. De bom is dan de appel.

Krol zegt ergens dat alles wat bloeit kleur heeft. Alles wat niet bloeit niet?

Ik heb schilders meegemaakt die hun schilderij eerst compleet in tekenvorm opzetten en het daarna inkleurden. Ik heb schrijvers ontmoet die hun boek tot in de details op schema zetten en het daarna uitwerkten. Ja, elk geraamte kan worden ingevuld en aangekleed maar het blijft een geraamte. Dood. De grootste verdienste van mijn ouders is geweest dat ze me nooit verblijd hebben met een kleurboek. Het lammertjesleerboek is voor een kind al taaie kost maar een kleurboek staat gelijk aan moord.

Denk ik aan vlees, dan denk ik aan rood. Zoals de meeste mensen dadelijk aan rood denken bij China. Ik herinner me nog goed de eerste keer dat ik een tube Talens vleeskleur open draaide. De schok dat de verf die eruit kringelde niet rood maar roze was. Make-up. Maar misschien moet je alle verf beschouwen als make-up. Wat doet een schilder anders dan een wit doek opmaken. De schilder als schoonheidsspecialiste.

Wat is er mis met het paletmes? Het messige. Daarom heeft het paletmes ook nooit iets anders opgeleverd dan voorgesneden rotzooi. Schilder berg het paletmes in de bestek-la of snij er je polsen mee door. Schilder zie je pen niet voor een paletmes aan.