Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 2000 (nrs. 89-92)

[p. 15]

Kees Nieuwenhuijzen
Lopen, liep, gelopen

Hij schoof het gebogen rechterbeen onder zijn lichaam, verplaatste zijn gewicht en kwam langzaam overeind - het linkerbeen volgde: hij stond. Weer verplaatste hij zijn gewicht en schooof zijn rechterbeen naar voren - trok het linker bij: hij liep.
Nee, hij viel.
Zo, ongeveer, moet het begonnen zijn.

Het lopen om het lopen, het voortbewegen om, bijvoorbeeld, de lichamelijke conditie op peil te houden, is buitengewoon saai.

Sterker: het lopen op zich, het stap voor stap, het louter fysieke is stomvervelend en nog vermoeiend ook.

Benen die verworden tot kuierlatten. ‘Kom, we gaan een stukje wandelen; goed voor de spijsvertering.’ Zum Kotzen! Nog erger: de Prestatie. De Vierdaagse, met zijn allen en zijn blaren. Het joggen: bevrediging vinden in afmatting, persoonlijke records breken. De marathon. Het snelwandelen. Het zijn excessen, idiotieën. Maar bovenal: het is misbruik van de benen.

Want kijk, het is zo simpel.

Een paar passen voorwaarts levert een ‘close up’ op.

Een paar passen opzij: een zijaanzicht.

Een stukje teruglopen: een totaal.

Om goed te kunnen kijken, daar is ruimte voor nodig. Ruimte om door te bewegen, en zo beter te kunnen kijken. Ruimte om doorheen te lopen om andere gezichtspunten in te kunnen nemen of het perspectief te verschuiven.

Ogen zijn nodig om te zien, maar om echt te kijken, waar te nemen, zal erbij gelopen moeten worden. Soms een paar meter, soms kilometers. Zoals in steden. Steden openbaren zich wanneer je ze doorkruist. Doelloos kriskras er doorheen te lopen, van detail naar detail, om zo zicht op het totaal te verkrijgen. Een voordeel van dit lopen is ook dat de benen niet alleen als verlengstuk van de ogen dienen maar tevens van de neus. Geur is immers bij het waarnemen van even groot belang als zicht.

[p. 16]

Mooi is ook het tempo, of beter: de tempowisselingen die inherent zijn aan deze manier van lopen. Afhankelijk van wat te zien is, wordt het tempo bepaald. Wat saai is wordt snel gepasseerd, voor wat boeiend lijkt wordt de pas ingehouden. Makkelijk wordt op de schreden teruggekeerd. Het is als lezen. Sommige passages kunnen snel worden opgenomen terwijl andere langzaam en zorgvuldig zullen worden gesavoureerd en, zo men wil, teruggelezen. Ook hier heeft men alle vrijheid.

In de schemering door een straat lopen. Op het moment dat de lichten in de huizen aangaan en het nog te vroeg is om de gordijnen te sluiten, zodat de mensen als het ware in vitrines leven. Ogen te kort; al die binnenhuisjes die zich openen, hun interieurs aanschouwelijk maken, bevolkt met mensen bezig met hun dagelijkse handelingen. Hier wordt een krantje gelezen, televisie gekeken; daar wordt de tafel gedekt. Bij rijtjeshuizen vaak dezelfde kamers steeds weer anders ingericht. De overeenkomsten, de verschillen. Door er langs te lopen is het alsof er een film aan de kijker voorbij trekt.

Lopen en kijken zijn een twee-eenheid.

Ruim zestig jaar later loopt hij op een zonnige herfstdag, in een fraai gerestaureerde renaissance-stad die hij goed kent, van de ene naar de andere vertrouwde plek. In hoog tempo als gold het een controle.
Zoals gewoonlijk negeert hij de stekende pijn in zijn benen. Totdat die pijn in zijn rechterbeen plotseling zo hevig wordt dat doorlopen vrijwel onmogelijk is. Een arts wordt snel geconsulteerd: Acute arteriele afsluiting; totale blokkade van de bloeddoorstroming in het rechteronderbeen.
Na twee vergeefse operaties volgt amputatie.
Nooit meer de benenwagen.
Zo, precies, is het afgelopen.
Uit.