Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 2000 (nrs. 89-92)

[p. 111]

Dirk van Bastelaere
18 Oktober 1977

‘Noch das Vergessen steht unter dem Zwang des Nicht-vergessen- Könnens; das nennen wir Verdrängung’
Jürgen Habermas

Hoofdstuk I
Lex RAF

An die, die es satt haben

Organisierung der Illegalität
Kaufhausbrandstiftung Stadtguerilla Klassenkampf Primat der Praxis
Bullenherrschaft Haftstatut Sofortprogramm Isolationstortur
Hetze Sondergesetze
Toten Trakt

‘Ulrike Meinhof als Lehrerin oder
Andreas Baader bei der Polizei beschäftigt,
das ist ausgeschlossen.’

Gehirnwäscheprojekt
Zwangsnarkotisierung
Verteidigerausschlusz
Kontaksperregesetz

Hungerstreik Wehrethik Staatsraison
De brd en haar ordehandhaving De dialectiek van '77
Gedenk Chili, India, Indonesië, Rhodesië en Spanje ten tijde van Franco.
Ursprung des deutschen Trauerspiels
Nach '77 war nichts mehr wie vorher. Der Staat nicht, die Linke nicht,
die Rolle der brd in der internationalen Politik nicht.

[p. 112]

Hoofdstuk II
In de aanbreking

Stammheim, een datum
in het werk

gesteld, een platenspeler uitgevallen
in een moment van zwakte
te strak aangetrokken een aandrijfriempje
dat breekt, gedenkwaardig
moment,
kinderen
in wie het is aangebroken:
Is dat een motor, die uitvalt?
Er valt een poort, in het slot.
Dat het aanbreekt,
slechts één keer
Hier is het,

aanbrekend.

Maar het is al voorbij:
in Stammheim,
terwijl het voorbij gaat
‘Der Kampf wird wirkungslos bleiben...’

Is dat een trommel

of een kleine explosie?

Kunt u dat even herhalen?

Hoofdstuk III
Wij

Wij bevestigen, we verklaren, zoals we al hebben gezegd,
zijn we nu zeker, maar we veronderstelden,
daarover wilden wij
nog wat zeggen
we hebben '77

[p. 113]

 

gekozen als jaar van de overgang

 

tussen de eerste en de volgende fase

 

We zouden niet zeggen Wij schieten

 

als op ons geschoten wordt We hebben in '77 fouten gemaakt

 

 

 

Aan degenen die met ons strijden

 

 

 

vanuit ons standpunt

 

het antwoord onzerzijds

 

voor ieder van ons

 

het is onze taak

 

dat de vijand tegen ons front vormt

 

de relatie tussen ons

 

 

 

en hen

 

 

 

het is een staat van oorlog

Hoofdstuk IV
Maak voort, daar komt het

Dat ik u meeneem, in de aanbreking.
Een pleisterplaats,
een luwte in de rouw, onder de wind
speur je de horizon af
naar een tanker die lek slaat vanaf
een bunker in het duin, een rustplaats, maar
haast u voorbij, maak voort
daar komt het,
als jodium in de lucht

zich opdringend als honger,

een brood dat vraagt
om aanbreking

zo simpel is het:
mag ik het brood even?

[p. 114]

Hoofdstuk V
Erschossene

Gedenk

de onomkeerbaarheid
geschiedenis genaamd

Functioneel
de negatie

Gevallen
Benno Ohnesorg

Vastgesteld
‘eine hohe Gewaltbereitschaft’

Opgericht
de Beweging van de Tweede Juni

Onoverzienbaar
het realiteitsverlies, maar wat heet
verlies als het leven niet
het hoogste goed van de revolutionair is (Debray)

De taal
aangepast

Kontaktsperre Hongerstaking Mogadishu:
Maak plaats voor de gsg-9

Irmgard Möller
neergestoken

Ensslin, Raspe, Baader
erschossene

[p. 115]

Hoofdstuk VI
Een republikeinse stoel

Versperd, uitgebannen

Zo strijkt, de warme druivenwind van Trier,
Een beeld der jaargetijden op ons neer
Onder het sterrenteken van de beer.
Het laken strakgetrokken hier.

Stammheim via Sofokles
Sofokles via Hölderlin
Hölderlin via Stammheim
Hölderlin via de nageborenen

Hand in hand langs de Moezel
in het leven
geroepen
terwijl het Roland-orgel tussen de bevend gedronken wijn walst

Van de staat dacht de mens
zijn hemel te maken
De hele winkel

Maar in de wildernis, een Teutoonse hemel
staat van Hölderlin
te branden zijn republikeinse stoel

Duitsland in de herfst

Hoofdstuk VII
Historiestuk

De begraving

Met ruggen

de eenvoud, de ogenschijnlijke
armoede

[p. 116]

 

als de terugkeer

 

de terugkeer

 

 

 

een,

 

 

 

historiestuk

 

 

 

met uitgevaagd hout

 

is er ruimte voor kisten, verdraagbaar,

 

in langzaam bemerkte aarde, als fallout achtergebleven

 

het gebladerte, in zijn bruisen, in

 

verbeelding, de strafmaat overtreffend, als van

 

de zwart leeggeknepen acrylverf

 

kringen op tafel, een teken des tijds

 

 

 

het collectieve sadisme, de fotografische blik

 

in de regel stellend

 

die vaststelt,

 

de liquidering, lang verhoopt

 

de gestelde

 

 

 

kracht van wet

Hoofdstuk VIII
Onverrichter zake

Uit zijn hengsels,

Dames en heren,

De staat,

De kunst, dat herinnert u zich. Dat is, zoals u zich herinnert. Welkom, in
wat zich geschiedenis noemt, zonder titel, waarop een afbeeldingsverbod
rust, in het modernisme. Een steekvlam
in de brander,
zegt de rug
van de engel, ticker tape, slingers, want alleen het afval, het verstorvene,
dat losraakt als verstikte windels komt hem onder de ogen.

Het is de kunst, die we kennen.

[p. 117]

 

Het schilderen, de foto

 

die zich uit de kwasten laat slepen, een vorm van rouw, gesleept over

 

een doek waarop Richter, dat in Richters handen vergaat. De dagelijkse

 

praktijk, de praktijk overdag,

 

elke dag van het slepen

 

door fotografisch beeld, de geschilderde verte, een twijg met branding,

 

en geen schaduw

 

tot werping bestemd. Restplaats, als daad van herinnering. ‘I'd kept a

 

number of photographs... for years.’ Jarenlang,

 

in het bewaarde. Onder de hoofding ‘unfinished business’,

 

in de bewaring,

 

een kast als het ware, rustig ademend bij een raam in Düsseldorf. Het

 

brood is op. De hoofding.

 

Onverrichter zake

Hoofdstuk IX
Aan de grenzen

Het is een kwestie -
geen vertelling

in vijftien beelden - de aandacht
herroepen - een vorm van
vroomheid in Duitsland
het vergeten
een schaar, zegt Kierkegaard, waarmee het onbruikbare
zich wegsnijden laat, tot in de hoeken van de kamer
reizend stof, haar, snippers, pluizen
waarin we stinken
aan de grenzen van het zijn.

De comfortabele willekeur

Onlangs nog, nog als een blote
haarloze hand op de mond, en het werd
lachend op iedere bühne

in een zangstuk gesmoord

Met het verlies

[p. 118]

 

zijn de gebroken

 

de mechanische voorstelling van de dood

 

en wat vermag dit

 

overblijfsel,

 

 

 

als alles

 

in de zegging

 

 

 

geen overlevenden, geen

 

mild ontvangen melodrama

 

waarin iemand, kotsend van de lyriek, Baader, Ennslin, Meinhof, Richter

 

bij de voornaam noemt

 

 

 

Het Theaterstuk Deutschland

 

 

 

Gedenk

 

 

 

een offer aan de staat

Hoofdstuk X
Restoplage

Nooit eerder,

een onderbreking

De organisatie, van troepen - een onafgekondigde
burgeroorlog En dan gloort
de utopie - lachend om lepeltjes,
toenemend, in een Parijs' café, in die mate,
om zich heen schietend in een verloren werkelijkheid

Andreas Baader, Wat vermag
een mens tegen de staat
die met een latex vinger zijn lichaamsholten inspecteert?

Of dat nog doorwerkt?

In de verliezing
In het natste voorjaar,

[p. 119]

 

van het veldgrauw

 

tot het uitgewiste,

 

van de verhongering

 

zijn het de beelden van anderen

 

 

 

Ga liggen. Houd je ogen

 

open, want men zal zeggen wie je bent

 

accepteer het blote accepteren laatje lichaam spreken

 

buig je hoofd en leer

 

 

 

de bewegingen, in hun gepaste vorm

 

 

 

want het recht

 

 

 

het recht zal zegevieren

 

 

 

zo, zo

 

 

 

is het recht