Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 1996 (nrs. 73-76)

[p. 74]

Bert Schierbeek
Een tik tegen de lucht
Fragmenten

Eerste bedrijf

Scene I

(1) Poi poi
(3) Poi poi
(1) Oedjamo?
(3) Oedjamo?
(1) Oh djamo
(3) Oh djamo
(1) Oemanam djamo?
(3) Oemanam djamo?
(1) Oh djamo
(3) Oh djamo
(1) Oeba djamo?
(3) Oh djamo?
(1) Oena djamo?
(3) Oh djamo
(1) Poi poi
(3) Poi poi
(1) Djamo djamo
(3) Djamo djamo
(1) Oedelebe djamo?
(3) Djamo djamo
(1) Oesoengono djamo?
(3) Djamo djamo
(1) Poi poi
(3) Poi poi
(1) Guiniwopoe djamo?
(3) Djamo djamo
(1) Poi poi
(3) Poi poi
(1) Kinewo ama ali?

[p. 75]

 

(3) Djamo djamo

 

(1) Kinewa ah

 

(3) Emme gana ebe jinne viaj

 

(1) Poi poi

 

(3) Poi poi

 

(1) Oeba ginnih gue guongule. Poi poi

 

(3) Djamo

 

(1) Emoesie batoeroe natoeroe

 

(3) Emoesie batoeroe natoeroe

 

(1) Poi poi

 

(3) Poi poi

(3) Poi poi
(2) Poi poi
(1) Goejedag
(3) Oedjamo?
(2) Oedjamo?
(1) U maakt het goed?
(3) Oh djamo
(2) Oh djamo
(1) Ja
(3) Oemanam djamo?
(2) Oemanam djamo?
(1) Uw familie gezond?
(3) Oh djamo
(2) Oh djamo
(1) Ja
(3) Oeba djamo?
(1) Vader gezond?
(2) Oh djamo
(1) Ja
(3) Oena djamo?
(1) Moeder gezond?
(2) Oh djamo
(1) Ja
(3) Poi poi
(2) Poi poi
(1) Welkom welkom
(3) Djamo djamo

[p. 76]

 

(2) Djamo djamo

 

(1) Het is goed. Het is goed.

 

(3) Oedelebe djamo?

 

(1) Grote broeder gezond?

 

(2) Djamo djamo

 

(1) Ja, ja

 

(3) Oeseongono djamo?

 

(1) Kleine broeders gezond?

 

(2) Djamo djamo

 

(1) Ja, ja

 

(3) Poi poi

 

(2) Poi poi

 

(1) Welkom welkom

 

(3) Guiniwopoe djamo?

 

(1) Hele familie gezond?

 

(2) Djamo djamo

 

(1) Ja, ja

 

(3) Poi poi

 

(2) Poi poi

 

(1) Welkom welkom

 

(3) Kinewo ama ali?

 

(1) Zijt gij tevreden?

 

(2) Djamo djamo

 

(1) Ja, ja

 

(3) Kinima ah

 

(1) Wij zijn tevreden

 

(2) Emme gana ebe ginne viaj

 

(1) Wij zijn gekomen om uw land te zien

 

(3) Poi poi

 

(2) Poi poi

 

(1) Welkom welkom

 

(3) Oeba ginnih guongulo. Poi poi

 

(1) Het is uw land. Doe wat u wilt. Welkom welkom

 

(2) Djamo

 

(1) Dank u

 

(3) Emoesie batoeroe natoeroe

 

(2) Emoesie batoeroe natoeroe

 

(1) We hebben dezelfde vaders. We hebben dezelfde moeders

 

(3) Poi poi

 

(2) Poi poi

 

(1) Poi poi

[p. 77]

Scene 5: het platteland

(2) BERTIE MIEN JONG WOAR BIST?
(3) en ik in de krentenbak
en oma
(2) mien jong woar bist
most eet'n
(3) en ik godverdomme
de tuin in
'kwil nait eet'n
'kwil zing'n op 't hobbelpeerd
zoals daarvoor
van ‘Oma: lel op po’
en ‘Oma: nait op po’
(als ze met de po kwam)
(2) Oh God mien jong
nait naar 't diep
(1) dus krijg je geen zwembroek
zwem je naakt tussen de koeien
van Mellema die zich ook baden
in het diep dat niet zo diep is
kom je nat thuis en wordt er gevraagd
(2) waar was je?
(1) oh, gewoon op 't paard van
Mellema
(2) hoe dan zo nat?
(1) 't zweet van 't paard
ruik maar
(2) 'k ruik koeienstront
waar was je?
(3) en niks zeggen en lekker de kachel en de prikkel in je lijf en de leverworst en de bloedworst en de kaantjes, want 't was winter en er was geslacht en de lucht van het bloed en het gierende zwijn en lekker en lever en metworst gekruid en vers en later gedroogd nog de hele zomer door als er weer knorrende varkens waren die van niks wisten...

(1) en dan
in de nacht leest een kind voor
stiekem
een stervende rat
en zegt: niet dood, dood is niks, blijf maar leven... ik lees je voor, zodat je wat hoort... als je niks hoort ben je dood
... ik

[p. 78]

 

lees je voor al versta je me niet ... je weet wel van zeven

 

die

 

zaten op een hek ... die lust je toch niet ... je bent klein ...

 

net als ik (Pierre) nog maar zeven ... maar lezen kan ik ...

 

en

 

hoor mij ... want als je me niet hoort en niet luistert ben

 

je dood en dood is niks ...

 

het kind valt in slaap naast de rat

 

de volgende dag als het ontwaakt is de rat dood

 

het kind zegt niets

 

 

 

het kind ziet de rat en zegt niets

 

het neemt de rat mee naar het bos en legt haar onder een

 

boom ‘niet dood ... ik zei je toch ... luisteren, oren open en

 

ogen en niet dood’

 

dood is niks

 

mompelt het kind

 

ik ben in slaap gevallen

 

dood is niks

 

geeft het plotseling de rat een trap

 

en schreeuwt

 

dood is niks

 

godverdomme gilt het kind dood is niks

 

ik heb het je gezegd

 

je luisterde niet

 

ik heb je voorgelezen (en in slaap gevallen ben ik gvd)

 

maar dood is niks

 

en het loopt weg

 

het kind

 

en wil dagen lang niet meer lezen

 

want dood is niks

 

 

 

(3) soms blijft een vogel zitten

 

maar nooit lang

 

dan tikt ie met zijn vleugels tegen de lucht

 

en vliegt weg

 

hij valt niet

 

hij tikt

 

en weg is ie

 

 

 

...

 

die is goed georganiseerd

[p. 79]

 

die weet waarheen

 

naar plaatsen waar wij niet

 

kunnen zitten of staan

 

hij kent het land van boven

 

 

 

(2) staat meester Stiekel voor de klas

 

en zingen wij het lied

 

‘vogeltje vogeltje kom er maar uit’

 

zingen allen

 

kom maar uitje ei

 

zing ik

 

kom maar uit de kut

 

hoort meester Stiekel dat maar doet

 

of hij 't niet heeft gehoord en

 

vraagt wat zong jij daar

 

zeg je

 

vogeltje vogeltje kom maar uit het ei

 

zegt hij nee dat zong je niet

 

zeg ik dat ik dat zong

 

krijgt Hendrik Grasmaaier een rode kop

 

zit naast me en vraagt de meester aan Hendrik

 

wat ik zong

 

zegt Hendrik onder druk

 

dat ik zong kom maar uit de kut

 

stuurt meester Stiekel mij van school

 

 

 

kom je

 

(van school gestuurd)

 

te vroeg thuis en ligt Oma nog

 

te rusten en ziet je en vraagt

 

waarom zo vroeg

 

en zeg je: ik zong een liedje

 

wat voor liedje

 

van vogeltje vogeltje kom er maar uit

 

en daarom van school gestuurd

 

ja maar

 

wat zong je dan?

 

nou ja

 

(na aandringen)

 

zong ik: kom maar uit ...

 

oma: uit het ei

 

nee: uit de kut

[p. 80]

 

draait ze zich glimlachend om

 

en zegt: ga naar de meester

 

en vraag vergiffenis

 

 

 

(3) denk je later

 

oh meesters oh dorpen

 

zo ver van de neukende hond

 

geworpen en het paard dat paart

 

en nog vér voor de kunstmatige inseminatie

 

denk je dat later

 

en met je neus erop

 

 

 

en zie je ze staan

 

't was voor de oorlog

 

de tweede wereldoorlog

 

toen europa nog dacht

 

dat europa de wereld was

 

dat we hadden gehoord van de Zeppelin

 

en daar stonden we

 

allemaal Vrouw Rose en Leendert

 

(die later nog hoofd van school werd)

 

en Foje Prins mank op zijn stoep en Lombok de jeude

 

Vrouw Broekema Jakob Broekema Mellema

 

Moeke Hut Molenkamp en Jantje en Kier en Tolea

 

en de Lala's en Vloo en zien vrouw en Vrouw Zuur

 

en vrouw Bos die 't hoofd niet recht meer kon houden

 

en Kuper en vrouw Kuper en ook Mevrouw Toxopeus

 

 

 

en Schut de veldwachter (vader Roetmop) en Nijdam rijkspolitie (Pijpje Drop) je vijanden omdat ze je de bal afnamen omdat je niet meer mocht voetballen op straat vanwege het opkomend verkeer (toen begon 't al) en ook de dames Buiskool en Oma allemaal op straat en ik denk ook dat mijn moeder uit de rand van haar portret kwam om te kijken en te zien (wat we in de winschoter hadden gelezen dat langs kwam)

 

 

 

de Zeppelin

 

natuurlijk draaide Modderman zien liere

 

en we stonden en zagen

 

uit de richting Hamburg komend over Beerta op weg

 

naar Rotterdam en verder

 

zagen wij een grote zilveren sigaar

 

die langzaam statig als een schip

[p. 81]

 

een luchtschip over dreef een wonder

 

van glans en statigheid verheven beweging

 

geheel van zilver

 

en 't was doodstil in 't dorp

 

iedereen keek omhoog

 

en zuchtte

 

tot Harm Vloo (in confectiën beddegoederen en manufacturen) zei: (1) hou ken 't

 

 

 

(3) zei Jakob Broekema (die al zelf zijn radio maakte)

 

(2) ach man 't is gewoon gas

 

 

 

(2) o god

 

als 'k al in je geloofde

 

hoe gaf je de duivel de kans

 

om de dorpen te maken

 

 

 

o god

 

het platteland

 

neemt geen einde

(1) en lombok verkocht en kocht het oude ijzer, het afval van de keien en hij kocht en verkocht tot hij gekocht werd om zijn wonder grote hoofd dat geschikt was voor het mes dat het scherpst en het grootst zou zijn en bewezen moest worden ... zijn hoofd was veel te groot en hij wilde niet dood ... tot de keien hem vonden op een dag na de drank en de moord was geschied en de waard zijn geld stond te tellen toen het mes zacht het grote hoofd trok van het kleine lijf ...

Lombok is dood, jongens, Lombok is dood ... en Beunje, en Teunke en Meujke ook verloren stoan te kieken en zeggen niks en Modderman's Liere geeft geen geluid meer... 't Leven staat stil in de goot. Lombok is dood, Lombok is dood, Lombok kende de dood want hij was op Lombok geweest, hij had het bruin vermoord omdat het niet blank wou wezen ... en het leven stond stil en het dorp stond stil en de zomer stond stil en het koren wilde vijf minuten niet van het veld en het woater van 't daip raip: Lombok is dood! ... En de oogst ging niet door vijf minuten om 't paard op hol te laten slaan want Lombok was dood en de mens had zijn verstand verloren om het mes dat het hoofd van Lombok nam ...

[p. 82]

 

(2) Hai haar veul geld

 

 

 

(3) Hai het goud verdaind

 

 

 

(1) Hai was een jeude

 

 

 

(2) Hai haar zien kop verkocht

 

 

 

(3) Hai kocht en verkoch alles

 

 

 

(1) Dat kon nait goud gaan ...

 

 

 

(2) Kom wie gaon wieder ...

 

 

 

(3) Waorom wel koorn en de kop van aandern verkopen en nait van joe zulf ...?

 

 

 

(1) 't Is te makkelijk verdaind, wie gaon wieder ... het weer stait ook nait

 

stil.

 

 

 

(2) Zo ist mensen ... hai is dood

 

 

 

(3) Hai verdainde 't te gemakkelijk ...

 

 

 

(gezongen)

 

(1, 2, 3) Wie bouwn meulns

 

Wie maoln 't koorn

 

Wie bouwn 't laand

 

en 't is aal van ôons

 

maar de dood, de dood, de dood

 

zel gain tonge hebm in onze mond

 

de wind mag waaien

 

de wichter giecheln

 

maor 't gevuil achter de richel

 

dat zel zwiegn