Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 1994 (nrs. 65-68)

[p. 69]

Elechi Amadi
Vervreemding
Vertaling: Peter Abspoel

Olaitan kwam het huis binnen. Alekiri rende naar hem toe om hem te begroeten.

‘Ola, ik heb je overal gezocht.’

‘Waarom?’

‘Ik hoopte dat je iets voor Dansuku kon doen.’

‘Dansuku is een dwaas. Ilij weet niet hoe hij voor zichzelf moet zorgen.’

‘Je moet proberen hem te redden.’

‘Ik kan hem niet redden. Iedereen moet zichzelf zien te redden.’

‘Hoe kan hij zichzelf redden?’

‘Dat is niet moeilijk. Hij moet een witte armband dragen. Kijk naar deze van mij. Die laat zien dat ik niet betrokken was bij de coup.’

Nu pas zag Alekiri dat Ola een band om zijn rechterarm droeg.

‘Waar kun je zo'n ding krijgen?’

‘Buiten. Kom maar kijken.’

Alekiri ging mee naar buiten en zag een enorme menigte voor haar huis.

‘Ga daar in de rij staan. Als je aan de beurt bent, zullen ze je een witte armband geven.’

‘En Dansuku dan?’

‘Hij staat daar ook.’

Alekiri keek en zag Dansuku in de krioelende menigte. Ze zag Mama Iyabo vrij ver voorin de rij staan. Haar man stond achter haar. Ze zag Ibekwe en zijn vrouw Oyia. Bianco en Ibia waren er ook, maar ze stonden niet in de rij, en het scheen ze niet te kunnen schelen. Christie was er ook; ze was zichtbaar zwanger. Er speelden kinderen op straat, die pinda's en ijsjes kochten van venters. Alekiri zag haar dochters Binta en Wibari met andere kinderen spelen. Ze rende achter hen aan en probeerde hen in de rij te trekken, maar toen hoorde ze iemand zeggen dat kinderen geen armbanden hoefden te hebben. Ze ging weer in de rij staan en ontdekte dat Dansuku vlak achter haar stond. Twee legerofficieren hielden

[p. 70]

zich bezig met uitdelen van de armbanden. Een derde had een bel. Telkens als hij belde, liep er iemand naar een tafel waarachter de militairen zaten, tekende wat papieren en kreeg vervolgens een armband. Het tekenen van de papieren leek een tijdrovende aangelegenheid, en de soldaten, die er vermoeid uitzagen, kondigden nu aan dat er nog maar tweeëndertig armbanden beschikbaar waren. Onmiddellijk ontstond er een stormloop, maar Alekiri slaagde erin haar plaats in de rij te behouden. De bel klonk en Mama Iyabo liep naar de tafel. Ze verklaarde met luide stem dat ze onschuldig was. ‘Ik weet niets van die staatsgreep,’ riep ze herhaaldelijk. Toen stond Alekiri ineens achter Mama Iyabo. De bel klonk, ze liep naar voren, maar vond Kwaki-Thomas voor haar neus. ‘Jij bent nog helemaal niet aan de beurt!’ riep ze. Kwaki-Thomas keerde zich om en staarde haar aan. ‘Inderdaad, jij bent niet aan de beurt,’ zei een soldaat, en hij duwde Kwaki-Thomas uit de rij. Toen ze hem zag weglopen, merkte Alekiri op dat hij een armband droeg. Ze vroeg zich af hoe hij het had klaargespeeld. Toen hoorde ze de bel opnieuw. Ze liep naar de tafel. Ze gaven haar een pen om de papieren te tekenen. De pen was reusachtig groot, zo groot dat ze hem amper met één hand vast kon houden. Maar ze merkte dat ze er gemakkelijk mee kon schrijven. Hij leek vanzelf te bewegen. Toen ze haar handtekening had gezet, gaven ze haar een armband. De bel klonk opnieuw en ze maakte plaats voor Dansuku, maar die stond niet meer achter haar. Hij was helemaal achterin de rij beland; daar zag ze hem praten met Arit, die lachte en hem verder weg trok. In paniek probeerde zij zich een weg te banen naar hem toe, maar vanwege het heftige gedrang, was er geen doorkomen aan. Er werd opnieuw gebeld. ‘Sule, jij bent aan de beurt!’ schreeuwde ze, maar hij was verdwenen. Huilend vocht ze zich door de menigte heen, op zoek naar hem.

Plotseling werd Alekiri wakker; ze ontdekte dat ze huilde en dat haar kussen nat was. Maar ze hoorde de bel nog steeds. Het bleek de deurbel te zijn. Moeizaam sleepte ze zich naar de deur en toen ze hem opendeed, stapte Dansuku de kamer binnen. Met een luide kreet sprong ze hoog in zijn armen en snikte het uit. Dansuku, die wankelde onder haar gewicht, slaagde er tenslotte in te gaan zitten, en hield haar vast als een klein kind. Ze duwde haar gezicht tegen zijn borst en heel haar lichaam schokte. Pas na lange tijd kalmeerde ze. Ze keek op in zijn gezicht om zich ervan te overtuigen dat ze niet nog steeds droomde.

‘Sule!’

‘Ali.’

[p. 71]

‘Dus je bent ontsnapt!’

‘Ja. Mijn overste getuigde sterk ten gunste van mij, en zijn getuigenis stemde overeen met de inhoud van mijn dagboek dat ze hadden meegenomen toen ze mijn huis doorzochten.’

Een spasme van vreugde schokte haar, en ze greep hem opnieuw vast voor een lange omhelzing.

‘Ali, ik heb besloten om het leger te verlaten,’ zei hij bedrukt en spijtig.

‘Ik denk dat dat het beste is wat je kunt doen.’

‘Zouden we daarna samen hier kunnen wonen?’

‘Mijn moeder zou boos zijn.’

‘Ik dacht dat je zei dat die in Biafra was omgekomen.’

‘Dat is ook zo.’

‘Idioot.’

Ze lachte de kinderlijke lach die voor hem altijd bewees dat ze in haar hart een onbedorven dorpsvrouw was. De zijne.

‘Ali, trouw met me.’

Ze verstarde plotseling en zei niets. Er klonk iets wanhopigs door in zijn stem.

‘Trouw met me.’

‘Je hebt me toch al? Wat wil je nu nog meer?’

‘Ik wil trouwen, een huwelijk.’

‘Maar we zijn gelukkig nu. Een huwelijk zou alles stuk kunnen maken.’

‘Je bedoelt dat ik voorgoed vrijgezel moet blijven?’

‘Niet per se.’

‘Wat dan?’

Ze zweeg en frunnikte met haar halssnoer van glaskralen, dat hij voor haar uit Bida had meegebracht.

‘Sule, ik weet het niet. Ik ben... bang.’

‘Voor mij?’

‘Ja, voor jou. Voor mannen.’

‘Waarom?’

‘Kijk maar wat Ibekwe me heeft aangedaan.’

‘Maar je zei dat hij een goede man was voor de oorlog.’

‘Dat is zo.’

‘Dan moet je de oorlog de schuld geven, niet de mannen.’

‘Misschien wel, maar...’

[p. 72]

Ze keek naar Dansuku's gezicht. Het was het gezicht van een ongeduldige commandant die deze slag zo spoedig mogelijk beslist wilde zien, om zich aan de volgende gevechten van het leven te kunnen wijden.

‘Maak nu niet alles kapot door overhaaste dingen te doen. Ik ben nog niet bijgekomen van de oorlog. Geef me tijd.’

‘Ik ben ook nog niet bijgekomen, maar ik kan niet meer wachten.’

‘Als je echt om me gaf, zou je wachten.’

‘En als jij echt om mij gaf, zou je niet wachten.’

Spontaan maakten ze zich los uit elkaars armen. Alekiri gleed van zijn schoot op de canapé. Dansuku bedwong zijn wrevel door zijn volle lippen samen te persen. Vrouwen waren allemaal hetzelfde; net kinderen waren het. Ze konden nooit een knoop doorhakken, wisten nooit wat ze wilden, ze gebruikten nooit hun hoofd, die dwaze hoofdjes van ze met vingers van gevlochten haar. Triest dat mannen niet zonder hen konden...

Hij keek haar verwachtingsvol aan. Zij frunnikte weer aan haar kralen. De stilte werd drukkend.

‘Dus je antwoord is nee. Okee. Het is beter dat je er eerlijk voor uitkomt. Je houdt niet genoeg van me om met me te trouwen. We hebben een oorlogsliefde gehad. Jij had mijn bescherming nodig. Ik had jouw gezelschap nodig. Nu is de oorlog voorbij. Jij gaat jouw weg, ik de mijne. Zorg goed voor ons kind. En zorg ervoor dat...’

Alekiri hoorde deze staccato uitgesproken zinnen met gepijnigd gesloten ogen aan. De woorden die naar buiten tuimelden leken liefdeloos, als maïsplanten beroofd van alle zoetheid na de dag van de oogst. Alle mannen waren hetzelfde. Ongeduldig. Ze waren niet in staat om echt van een ander te houden.

Plotseling barstte ze in tranen uit en greep ze zijn overhemd wild vast.

‘Beloof je echt dat je me mijn opleiding laat afmaken? Beloof je dat je niet met Habiba zult trouwen? Beloof je dat je me niet zult slaan en verwonden als er niemand in de buurt is die me kan verdedigen? Beloof je dat, beloof je dat?’

‘Ja, Ali, dat beloof ik, echt,’ zei hij, en hij drukte haar weer tegen zich aan.

Ze geloofde hem niet. Hij zou vier andere vrouwen trouwen. Hij zou haar thuis opsluiten. Hij zou op haar buik zittend, gek van haat, haar gezicht op een vreselijke manier toetakelen. Maar net als in het liefdesspel zelf, wist ze dat ze het punt had bereikt waarop ze niet meer terug kon.

‘Goed dan,’ zei ze jammerend, terwijl ze slap in zijn armen lag, verlamd door een vreemde mengeling van verlangen en wanhoop.