Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 1990 (nrs. 49-52)

[p. 45]

Lars Lundkvist
Gedichten
Vertaling: Lydia Dalmijn

De man en de zaag

Een man loopt over de markt.
In zijn handen heeft hij een zaag, een grote, gele zaag.

Hij loopt langs de apotheek en de kapper
de gevangenis en de kroeg Een Hart.

Hij gaat ook langs het huis
met de vijf oude vrijsters en een plaatzagerij.

Het is belangrijk om dat vast te stellen
anders weet ik niet waar hij naar toe gaat

en bovendien twijfel ik
of hij een zaag in zijn handen heeft of een gele citroen.

Sommigen zullen de waarheid in kranten en boeken
zoeken, anderen in gebed en meditatie.

Toch blijven er ten slotte drie zaken over:
een man en een zaag en een gele citroen.

[p. 46]

Zelfbedrog

Het is vijf uur 's morgens, de hemel is grijs
en de lucht is koel.

Een man staat stil en keert zijn rug naar ons,
hij heeft blauwe kleren en zijn handen in de zakken.

Vlak voor zich ziet hij een paar huizen en een telefoonpaal,
een paar bomen en een houtstapel vlak voor het bos.

Hij staat stil alsof hij luistert, maar alles
zwijgt. Hij begrijpt niet wat hij ziet.

‘Ik weet niets van het gevecht in de timmerkeet
of het bloed van de barende vrouw in het groene huis.

Ik weet niets van de diefstal in de houtopslag, van het lijk
in het bos of van de hand die een geestesziek gordijn beweegt.

Ik kan net zo goed een schroothoop zien of een massa
olievaten, ik begrijp niet wat ik zie.’

Het is een gevaarlijk mens die zijn rug naar ons keert.
Op de rug gezien lijkt hij op mijzelf.

[p. 47]

Nagedachtenis

Hoorde je onze woorden
haas voor honger, roos voor nood
hemel voor as, zilver voor sneeuw?
Kende je onze leugens?

Het koren gemaaid, de wind warm
als in juli
en het jongste kalf het pad kwijtgeraakt.

Toen gaf de rivier ons van wrakhout een kruis
bevlekt met bloed en excrementen.
Aan de noordkant:
mos van een onbekende soort en een vis.

Bij het geluid van trommels
snel als het hakken van de specht
werden de potten stukgeslagen, spleet de rots
en in de met kroningsolie ingevette kruiken
werden as en beenderen geworpen.

- Zoek ons, zei de haas.
- Vind ons, zei de roos.

[p. 48]

Inzicht

Ze neemt een sleutel in haar hand
om een klok op te winden.

Dan herinnert ze zich hoe ze wakker werd
door de mussen op het dak

op een morgen in juni lang geleden
en haar grootmoeder hoorde bidden:

‘Help mij om dankbaar te zijn
vandaag, leer mij liefde te tonen.’

De sleutel is geel en gesleten
en trilt als een tor in de sneeuw.

Als ze de deur dicht doet
om naar haar werk te gaan

ziet zij braaksel boven aan de trap
en een krant aan flarden

iemand heeft een geslachtsorgaan getekend
en op de muur de Duivel aangeroepen.

Plotseling weet ze dat de sleutel
is verdwenen.

[p. 49]

In Zweden

Op het dak bewegen zich tv-installateurs tegen de rode
hemel tussen sneeuwschoppers en blikslagers.

Kleren en kleden hangen op de balkons
gebloemde lakens en helder wasgoed.

Walm komt uit deuren en winkels:

mensen dragen vlees en margarine in gele zakken,
ansjovis en zout en sjalotten,

en ver naar het zuiden hoor je het fluiten van boten
en van grote industrieën.

Thuis dobbelen de kinderen en Anna
leest het sprookje van de Tondeldoos.

Het licht valt zacht op de tafel,
op het boek en een fonkelend glas.

Grootmoeders houten klok tikt.
En de adder opent zijn oog op het buffet.

[p. 50]

Portret

Ik ben van een gewelddadig geslacht.
Enkelen werden met harken en roeden
het dorp uitgedreven,
anderen gingen vedelend in de waterval.

Een had de Duivel in de fles
op het buffet,
een ander zag de Maagd Maria in de sneeuw.

Zelf ben ik rustig en ontwijk
gifstruik en trolldruif.
Alleen soms verteer ik van nostalgische
begeerte etterbuilen en buitenlands bloed.

Ik ontaard,
maar ken mijn kracht -

Ik kan mijn familie doodslaan,
hen in stukken snijden.
Mijn kinderen verminken
de armen afrukken.

Ik kan mijn moeder schenden,
haar huis verbranden en een stad
vergiftigen. Ik kan een landschap
in de lucht laten vliegen.

‘Ik kan alles verdragen

afstand doen van alles.

Ik kan mijn leven offeren.’

Ik houd mij stipt aan verkeersregels
lokale verordeningen
mensenrechten en loonafspraken.

Met grote oplettendheid
ga ik het derde kwartaal in.

[p. 51]

De sneeuw in december

De sneeuw in december verborg gelijk eertijds

dingen die veracht werden.

Het sneeuwde meer
dan in 1812. Hazensporen waren niet te verklaren.

Maar op een avond in juni: blauwe koeien in het zuiden,

een leeuwerik -

Zo smartelijk vertrouwd met schaduw

en zon,

met het oog en wisseling van beeld!

Zo dichtbij,

dat er niet gezegd mag worden:

‘Annunciatie - dag voor de blinde!’

De berk loopt uit. De vogel duikt,
een blad in de sneeuw.

En diep in de beek, de bevroren

beek: het oog van een dier. Mijn moeder?