Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 1984 (nrs. 29-32)

[p. 70]

Michel Butor
Vertaald door Everdien van der Loo

Brief aan Jean-Luc Parent (1972)

Beste Jean-Luc,

De vroegere bewoners van een eiland van Oceanië, dat ik voor de gelegenheid verzin, vertelden dat de demiurg, na enige duizenden jaren lang in zijn wolkengrot in diepzinnige gedachten verzonken te zijn geweest, op de drempels van de hemel een dier met manen voorbij zag gaan dat volgens de beschrijving die zij ervan gaven tamelijk veel leek op het dier dat wij, bewoners van het Europese continent, paard noemen.

Gefascineerd door het dier en onder zijn bekoring geraakt, ging hij het achterna, slaagde erin op zijn rug te springen en greep zijn manen. Hij kon er niet genoeg van krijgen de haren tot een wrong te draaien, en hij omwond er zijn polsen mee, zelfs wanneer hij ging slapen.

Op een ochtend was het dier verdwenen, er was niets anders over dan twee armbanden. Weer een achtervolging, maar vergeefs. De demiurg voelde voor de eerste keer zijn tranen stromen, die zich als dauwdruppels aan de vlechten vasthechtten.

Toen kwam de koningin der bijen hem raad vragen over een ernstig meningsverschil dat plotseling in haar kolonie was ontstaan. Een paar woorden waren voldoende om alles tot rust te brengen. Als dank liet zij zijn handpalmen vullen met was.

Op dat moment kwam hij op de gedachte om hetgeen hij nog over had van de prachtige manen in te sluiten in een onvergankelijke traan die hij schiep naar gelijkenis van de zon, met behulp van enkele vlammen die de zon hem daartoe leende.

Hij brandde er zijn handen aan, zijn hele lichaam baadde in het zweet, alle in het universum verstrooide as verenigde zich om die kiem, die donker werd en onder zijn verrukte ogen begon te cirkelen.

Deze nachtelijke bol noemen wij de zon, het verre beeld van de bol die haar nog altijd verlicht.

[p. 71]

Daarna vormde hij van alle brokstukken die de daarboven gelegen zeeën op hun stranden wierpen, andere donkere, op broden gelijkende massa's die hij om de eerstgeborene liet draaien. De stoom van zijn ademtocht deed er druppels op ontstaan aan de rand waarvan hij een tweevoetig wezen ontdekte dat achter een lichtende manendos aanrende en dat al gauw, evenredig verkleind, stuk voor stuk al zijn gebaren nabootste.

Alleen zijn goddelijke blik kon toen op die bollen die zich opeenhoopten alle weiden, bossen en bevolkingen, alle kussen, tranen en verbrandingen, alle ogen ontdekken waarvan hun schepper droomde toen hij ze voordien, vluchtig nog, vorm gaf.

Dat bracht hem, de demiurg, zozeer in verrukking dat hij zich weer voor duizenden jaren in diepzinnige gedachten opsloot.

Vriendelijke groeten.

Uitgebarsten overpeinzing (1972)

22. De Bloem

Een meteoriet in de sneeuw; dat is een zaadje dat het zonnestelsel heeft doorlopen. Het zuigt zich vol koud vocht, zwelt op en ontkiemt, niet in de vorm van stengel, bladeren en wortels maar in de uitholling daarvan, in de afdruk die wordt nagelaten in de weldra van boven tot onder doorlopen laag; het asfalt van het trottoir doet zich aan ons voor als nerven, twijgen, knoppen; en zie, een bloem van afwezigheid ontluikt waarvan de bloemblader de plant die haar heeft voortgebracht, geheel zullen bedekken, in zich op zullen nemen; in het hart van die bloemkroon meeldraden van lichtgevende stoom, een stamper die een zwevende druppel helder water is die uiteenspat in duizend kleine druppeltjes op het ogenblik dat ik probeer de bloem te plukken en die alle sneeuw in de straat met de dooi in bloei zet.

13. De Haast

Vouwen, opnieuw vouwen, omkeren, met een touwtje vastbinden, platstrijken, vastknopen, ineenpersen, samendrukken, weer ter hand

[p. 72]

nemen, uitstrekken, uitrekken, omdraaien, samenvouwen, inwikkelen, inpakken, verpakken, frankeren, versturen, in ontvangst nemen, doorsnijden, verscheuren, openmaken, uitpakken, openvouwen, eruit halen, losmaken, weer vastmaken, rangschikken, opnieuw in de verpakking doen, opnieuw inpakken, opnieuw versturen, verscheuren, kapotmaken, verbranden, opnieuw beginnen, opnieuw maken op de werkbank, op de ezel, op de schrijftafel, omsmelten, smeden, woedend zijn, wanhopen, tot rust komen, bedaren, opnieuw beginnen, vouwen, doorstrepen, verbeteren, vastknopen, losmaken, samendrukken, luchtiger maken, uitstrekken, knippen, omkeren, weer recht maken, vergroten, zich haasten om vol te houden.

40. Het Naakt dat een trap afdaalt

Een oude kennis, altijd even levenslustig; ik kan het niet laten haar van een hoge hoed te voorzien (een snor op deze Mona Lisa). Het orkest zet een schitterende mars in, terwijl het koor, gekleed in zwarte kant en struisvogelveren, zijn castagnetten laat klepperen. Een locomotief verschijnt ten tonele en groet met een drievoudige rookpluim. Dans voor twee personen. Een regen van dollars daalt neer van de raamlijsten. Ze vatten vlam wanneer ze in aanraking komen met de klinknagels en de spaanders. Het naakt hult zich in een cape van lamé en snelt heen bij de toejuichingen van het kippenhok.