Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 1983 (nrs. 25-28)

[p. 46]

Wallace Stevens

[p. 47]

Wallace Stevens
Adagia (een keuze)
Vertaling: Bert Voeten

De dichter maakt zijden toiletten uit wormen.

*

Schrijvers zijn acteurs, boeken zijn theaters.

*

Nauwkeurig waarnemen is het equivalent van nauwkeurig denken.

*

Een gedicht is een meteoor.

*

Een groots onderwerp is geen garantie voor een groots effect maar, hoogst waarschijnlijk, voor het tegendeel.

*

De verbeelding wil gekoesterd worden.

*

Een nieuwe betekenis is het equivalent van een nieuw woord.

*

Poëzie is niet persoonlijk.

*

Poëzie is een vorm van zwaarmoedigheid. Of liever: in de zwaarmoedigheid is het een van de ‘aultres choses solatieuses’.

*

Alle poëzie is experimentele poëzie.

*

Het naakte beeld en het beeld als symbool vormen deze tegenstelling: het beeld zonder betekenis en het beeld als betekenis. Als het beeld wordt gebruikt om iets aan te duiden, is het secundair. Poëzie als een zaak van de verbeelding bestaat uit meer dan aan de oppervlakte ligt.

*

Poëzie moet irrationeel zijn.

*

Poëzie versterkt het gevoel voor de realiteit.

*

Bedenk: I. Dat de hele wereld materiaal is voor poëzie; II. Dat er geen specifiek poëtisch materiaal bestaat.

*

Men leest poëzie met zijn zenuwen.

*

Al onze ideeën komen uit de natuurlijke wereld: bomen = paraplu's.

*

Sentimentaliteit is een manco van het gevoel.

*

[p. 48]

Poëzie is een poëtische conceptie, hoe ook uitgedrukt. Een gedicht is poëzie uitgedrukt in woorden. Maar in een gedicht is een poëzie van woorden. Kennelijk kan een gedicht uit verschillende poëzieën bestaan.

*

De dichter voelt in overstelpende mate de poëzie van alles.

*

In de wereld leven maar buiten de bestaande concepties ervan.

*

Poëzie moet meer zijn dan een conceptie van de geest. Het moet een openbaring van de natuur zijn. Concepties zijn artificieel. Percepties zijn essentieel.

*

Een gedicht behoort deel uit te maken van je levensgevoel.

*

Geld is een soort poëzie.

*

Poëzie is een poging van een onvoldaan mens om voldoening te vinden via woorden, en af en toe van de onvoldane denker om voldoening te vinden via zijn emoties.

*

Wat gezegd wordt moet het gedicht zijn, niet de taal die men gebruikt om het te zeggen. In het gunstigste geval bestaat het gedicht uit beide elementen.

*

Een dichter kijkt naar de wereld zoals een man kijkt naar een vrouw.

*

Niets te zeggen hebben en het zeggen op een tragische manier is niet hetzelfde als iets te zeggen hebben.

*

Het gedicht is een natuur geschapen door de dichter.

*

De ultieme waarde is de realiteit.

*

Realisme is een corruptie van de realiteit.

*

Misschien is het waardevoller filosofen razend te maken dan met ze mee te gaan.

*

Poëzie is de som van haar attributen.

*

Wat men gezien heeft wordt het ongeziene. Het tegenovergestelde is, of lijkt, onmogelijk.

*

De fictieve wereld bestuderen en begrijpen is de functie van de dichter.

*

Als je jong bent is alles fysiek; als je oud bent is alles psychisch.

*

De taal is een oog.

*

[p. 49]

Een gedicht is een fazant.

*

Het woord moet zijn wat het voorstelt; anders is het een symbool. Het is een kwestie van identiteit.

*

Er moet iets van de boer zitten in iedere dichter.

*

Bij alle oorspronkelijkheid is het nodig de moed te hebben een amateur te zijn.

*

De metafoor schept een nieuwe realiteit van waaruit de oorspronkelijke de indruk maakt irreëel te zijn.

*

Het oog ziet minder dan de taal zegt. De taal zegt minder dan de geest denkt.

*

De dichter moet zijn ervaring niet aanpassen aan die van de filosoof.

*

Beschrijving is een element, als lucht of water.

*

De esthetiek is de maat van een beschaving; niet de enige maat, maar een maat.

*

Poëzie moet de intelligentie bijna met succes weerstaan.

*

De woorden worden bezield door het gevoel of het inzicht, niet andersom.

*

Onwetendheid is een van de bronnen van de poëzie.

*

Poëzie is een fazant die verdwijnt in het kreupelhout.

*

Elk gedicht is een gedicht binnen een gedicht: het gedicht van de idee binnen het gedicht van de woorden.

*

Poëzie is het plezier (de vreugde) van de taal.

*

Poëzie is een gezondheid.

*

Een gedicht hoeft geen bedoeling te hebben en zoals de meeste dingen in de natuur heeft het die vaak ook niet.

*

De mens is de verbeelding of liever de verbeelding is de mens.

*

Literatuur is het abnormale dat een illusie van het normale schept.

*

Poëzie is een renovatie van de ervaring.

*

Poëzie vereist voortdurend een nieuwe verhouding.

*

[p. 50]

De realiteit is niet wat ze is. Ze bestaat uit de vele realiteiten die men ervan kan maken.

*

De realiteit is een cliché waaraan we ontsnappen via de metafoor. Het is alleen au pays de la métaphore qu'on est poète.

*

De metaforische graden. Het absolute object lichtelijk gedraaid is een metafoor van het object.

*

Sommige objecten zijn minder vatbaar voor metaforen dan andere. De hele wereld is minder vatbaar voor metaforen dan een theekopje.

*

Stel dat iemand wiens geest de tijd heeft weerstaan zijn tijdgenoten geraadpleegd had over wat hij moest doen, of wat hij moest denken, of wat voor muziek hij moest schrijven, enzovoort.

*

Op de lange duur doet de waarheid er niet toe.

*

uit: Opus Posthumous (1957).