Princesse Liet-boec

[Briseis en Achillis] [vertaling][melodie]

HElaes tis al verganghen /⁷⁸
Daer eens Liefde was groot
Ick sit hier nu ghevanghen
Maer veel liever waer ick doot /
Hebt ghy die alreed vergeeten?
Die ghy so vyerich hebt bemint?⁷⁹
Ick kan hier drincken noch eeten:
So ben ick om u verblindt

Men gaet u presenteren⁸⁰

Giften van Goude schoon /
Ghy soudt my weer begheeren⁸¹
Noch soud ghy hebben ydoon⁸²
Twintich vergulden cruycken
Drie Maeghden excelent /⁸³
Die soud ghy me ghebruycken⁸⁴
Tot uwen wille jent.⁸⁵

Mijn Stadt heb ick sien bederven⁸⁶

Mijn man en broeders saen⁸⁷
Moesten die Doot verwerven
Maer dat is al ghedaen
U Edelheyt ende couragie⁸⁸
Crijch ick / die lief minjoot⁸⁹
O schoone personagie
Soo ben ick nu uyt den noot.

Men gaet hier presumeren⁹⁰

78 verganghen: vergaan

79 vyerich: vurig

80 presenteren: aanbieden

81 Ghy soudt my: als u mij [...] zou

82 ydoon: tot uw plezier

83 excelent: schitterend

84 me: ook

85 jent: edel

86 sien bederven: te gronde zien gaan

87 saen: voorwaar

88 couragie: dapperheid

89 minjoot: edele man

90 gaet [...] presumeren: veronderstelt

[p. 8]

 

Dat ghy nae Griecken wilt

 

Moet ick u dan ontbeeren⁹¹

 

Och weest hier af ghestilt?⁹²

 

Mach ick u niet verspreken?⁹³

 

O uytvercoren greyn⁹⁴

 

Soo moet my hertgen breken

 

Laet ghy my hier alleyn.

 

O liefste lief verheven

 

Ick sweer u Ridder jent⁹⁵

 

Soo waer als wy noch leven

 

Heeft hy my noyt bekent⁹⁶

 

Wat gaet ghy daer op passen?

 

Ghy spreect het oude vermaen⁹⁷

 

Soo schoone roosen sietmen wassen⁹⁸

 

Alsmen daer siet vergaen.

 

O Grieken wilt my doch sennen⁹⁹

 

Aen hem met biddende mont /¹⁰⁰

 

Als hy dan sal bekennen¹⁰¹

 

Mijn armkens saecht terstont /¹⁰²

 

Ick hoop hy sal vertoeven¹⁰³

 

Deur mijn jammerlijck verdriet

 

Zijn herte sal hem bedroeven

 

Als hy my treurich siet.

 

Prince.

 

Mach ick u niet versmeken¹⁰⁴

 

O Prins end Heere mijn?

 

Comt wilt my dan deursteken

 

Soo ben ick uyt dese pijn / Helpt my uyt dit verseeren¹⁰⁵

 

Off mach het noch geschien?

 

Dat uwen thoren mach keeren¹⁰⁶

 

Wilt my by u ontbien.¹⁰⁷

Tls ghenoech van dien
Het leet dat ick moet hooren
Van my wilt vlien¹⁰⁸
Ick gae my te seer stooren /
Ghy verweckt my tot thooren¹⁰⁹
Dat ghy my dus mistroostich schrijft /

91 ontbeeren: missen

92 weest [...] ghestilt: kom tot bedaren

93 verspreken: overhalen

94 uytvercoren greyn: allerliefste

95 jent: edel

96 hy: nl. Agamemnon; my noyt bekent: met mij nooit de liefde bedreven

97 vermaen: spreuk

98 wassen: groeien

99 sennen: sturen

100 biddende: smekende

101 sal bekennen Mijn armkens saecht: met mij gemeenschap zal hebben

102 saecht: zacht

103 vertoeven: blijven

104 versmeken: door vleien gunstig stemmen

105 verseeren: verdriet

106 thoren: woede

107 ontbien: laten komen

108 vlien: weggaan

109 verweckt [...] tot thooren: maakt [...] woedend

[p. 9]

 

U lieffde soet // in mijn herte goet

 

Schoon lieffken noch verhoolen blijft.¹¹⁰

 

U schoonheydt siet¹¹¹

 

En sal ick niet verachten

 

Maer het verdriet

 

Sal ick my wel voor wachten¹¹²

 

Venus met al haer crachten

 

En maeckt my niet alsoo subieckt¹¹³

 

Dat ick mijn lant // het waer my schant

 

Sou laten om een vrou perfeckt.

 

Mijn Edelen aert

 

En cant doch niet vergeten / Dat hy heeft gebaert¹¹⁴

 

Het moet hem zijn verweten

 

Heb ick my niet ghequeten?¹¹⁵

 

Dat ghy mijn eere aldus blaemt¹¹⁶

 

Ick waert wel weert / Had ick u begheert /

 

Een poppen ruyter te zijn ghenaemt.¹¹⁷

 

Soude ick coen¹¹⁸

 

Mijn gramschap nu bedwinghen?¹¹⁹

 

T'is niet van doen¹²⁰

 

Al comt het bespringhen¹²¹

 

Die Griecken voor allen dinghen

 

In mijn presenti hebben gheseydt¹²²

 

U hulp is cleyn / dus ben ick certeyn /¹²³

 

Nae huys te trecken nu bereydt

 

Prince.

 

O edel Princes / adieu uyt jonstigher minnen¹²⁴

 

Schoone Matres¹²⁵

 

Bedwingt u Jonghe sinnen /¹²⁶

 

Doet hoop u troost ghewinnen?

 

Het is eylaes een cranck propoost¹²⁷

 

Nae Griecken jent // reys ick present¹²⁸

 

Anders van my crijcht ghy geen troost.

110 verhoolen: verborgen

111 siet: (niet vertalen)

112 my [...] voor wachten: op mijn hoede zijn voor

113 subieckt: onderworpen

114 hy: nl. Agamemnon; heeft gebaert: teweeg heeft gebracht

115 ghequeten: plicht gedaan

116 blaemt: te schande maakt

117 poppen ruyter: weinig heldhaftige man die graag opschept

118 coen: dapper

119 gramschap: woede

120 van doen: nodig

121 het bespringhen: men me overvallen

122 presenti: aanwezigheid

123 certeyn: zeker

124 uyt jonstigher minnen: afscheidsformule (ook bij Van Ghistele, slotstrofe van Achilles' antwoord)

125 Matres: meesteres

126 sinnen: gevoelens

127 cranck: slecht; propoost: plan

128 jent: edel; present: nu

77 Briseïs is tijdens de Trojaanse oorlog op een van de rooflochten van de Grieken naar het omliggende land ontvoerd en als slavin en minnares toegewezen aan Achilles, de onoverwinnelijke held in het Griekse kamp. Als koning Agamemnon echter zijn eigen slavin Chryseïs moet teruggeven aan haar vader (een priester van Apollo, die de Grieken voor de roof strafte met de pest) neemt hij Briseïs over van Achilles. Achilles is beledigd en weigert verder te vechten. Dit is een omslagpunt in de Trojaanse oorlog en de Grieken lijken te gaan verliezen. Aanbiedingen van goud en zelfs teruggave van Briseïs worden door Achilles koppig geweigerd. Wat er verder van de jonge vrouw terechtkomt is niet bekend. In Homerus' Ilias heeft Briseïs een zwijgende rol, maar hier in het Princesse Lietboec heeft ze de mogelijkheid iets van zich te laten horen.