Poëziekrant. Jaargang 19

[p. 31]

[poweetjes]

Komrij

Gerrit Komrij was een week of twee op bezoek in de documentatieafdeling van het Poëziecentrum. Hij nam er de poëzieproduktie van de afgelopen acht jaar door met het oog op de negende, herziene druk van zijn beruchte bloemlezing De poëzie uit de negentiende en twintigste eeuw in 1000 en enige gedichten. De nieuwsgierigen wilde Komrij voor een keer een voyeuristische blik in de keuken van de bloemlezer gunnen.

Gerrit Komrij: ‘Ik volg de poëzieproduktie door de band als een géinteresseerde leek, ik lees aandachtig de nodige tijdschriften en bijlagen. Maar elke maand een pak bundels uit Nederland laten overbrengen, daar begin ik niet aan. Ik weet dat ik toch alles achter elkaar moet lezen als er weer eens een herdruk van mijn bloemlezing aankomt en hou er dan ook van de vreugde wat voor me uit te schuiven. Als ik eenmaal begin te lezen, weet ik wel al welke auteurs ik met speciale aandacht zal bekijken. Maar voor de rest probeer ik er zo leeg en onbevooroordeeld mogelijk tegenaan te gaan. Al lezende merk ik dan welke kant het zal uitgaan. Er is de afgelopen jaren veel gebeurd in de poëzie, vooral het landschap van de Vlaamse poëzie is erg veranderd: er doet zich een trendverschuiving voor naar een soort poëzie die niet bepaald op mijn nachtkastje ligt, maar waar ik de waarde beslist van inzie. Mijn bloemlezing moet natuurlijk ook een zekere representatieve waarde hebben. Het is me ook opgevallen dat de Nederlandse dichters tegenwoordig meer naar de Vlaamse kijken dan omgekeerd. En je hebt natuurlijk een aantal dichters die er op acht jaar tijd flink op vooruit gegaan zijn, terwijl anderen zich na een bundel of twee op het proza storten en zich als dichter verwaarlozen. Het is echter niet zo dat ik in antiquarische termen als “belofte” of “bevestiging” denk. Ik zit ook niet als een rechter al die bundels door te nemen, ik pik gewoon uit de poëzieproduktie wat ik zelf aardig vind. Ik keer nu met een berg van 1500 kopies terug naar de rust van mijn werkkamer in Portugal, als een kameel met overvolle bult.’ Al in februari '96 verschijnt de langverwachte herdruk van De poëzie uit de negentiende en twintigste eeuw in 1000 en enige gedichten. Wie zich de drie gebonden delen van Komrij's bloemlezing in een cassette aanschaft, krijgt een CD cadeau waarop Komrij een dik uur uit zijn bloemlezingen voorleest. Of hoe een uitgever spijkers met koppen slaat...

Kipling

‘If’ van Rudyard Kipling is door de meer dan 7.500 Britten die hebben deelgenomen aan een telefonische opniniepeiling van de BBC, verkozen tot het beste Britse gedicht aller tijden. Grootheden als William Shakespeare, John Donne en William Blake haalden in de enquête niet eens de top-tien. Kipling, in 1865 in Bombay geboren, werd vooral bekend door The jungle Book. ‘If’ zingt de lof van de koele rede, de deugd en hard werken, zoals de slotstrofe ten overvloede bewijst:

If you can talk with crowds and keep your virtue,
Or walk with Kings - nor lose the common touch,
If neither foes nor loving friends can hurt you,
If all men count with you, but none too much;
If you can fill the unforgiving minute
With sixty seconds' worth of distance run,
Yours is the Earth and everything that's in it,
And - which is more - you'll be a Man, my son!

Het trage vuur

Het trage vuur is een nieuw tijdschrift voor Chinese literatuur in Nederlandse vertaling, waarin een breed spectrum van literatuur uit zowel de Volksrepubliek China als Taiwan en Hongkong aangeboden zal worden. De Vlaams-Nederlandse redactie getuigt: ‘In dit interculturele tijdperk krijgen de Chinese cultuur, politiek en economie de nodige aandacht. De literatuur is tot nu toe echter onderbelicht gebleven. Ten onrechte, want van oudsher kent China een rijke literaire traditie. Voor het eerst zal nu een tijdschrift in Vlaanderen en Nederland deze literatuur in al haar diversiteit weerspiegelen - van klassiek tot modern, van Kantonees tot Pekinees, van communistisch tot confucianistisch.’ Info: Dok Noord 15, 9000 Gent, tel|fax 09|220 75 09; A. Tinneplein 80, 2331 PN Leiden, tel|fax 071|532 43 14.

Bloemen

De Davidsfonds-reeks Gedichten, die elk jaar de beste poëzie uit de literaire tijdschriften bundelt, bestaat dertig jaar. Dat wordt gevierd met de uitgave van een selectie uit de dertig verschenen bloemlezingen: Dichter in de bloemen. Aan samensteller Dirk De Geest, die aan zijn selectie een essay toevoegde, de vraag naar het waarom van Dichter in de bloemen.

Dirk De Geest: ‘De reeks Gedichten heeft in die dertig jaar een vrij representatief beeld van de Nederlandstalige poëzie opgehangen, al komen niet alle stromingen in dezelfde mate aan bod. Allerlei types van ver doorgedreven experiment, van ver doorgedreven formalisme blijven bijvoorbeeld achterwege, net als de puur ironische light verse. Anderzijds komen door de formule wel een aantal interessante randfiguren voor en is er gelukkig genoeg ruimte voor wat ik ‘onzuivere poëzie’ noem. Dat alles maakt die reeks Gedichten boeiender en belangrijker dan algemeen wordt aangenomen, wat ik met Dichter in de bloemen een beetje probeer goed te maken. In tegenstelling tot wat de entourage misschien suggereert, presenteer ik in dit boekje dus duidelijk niet mijn favoriete gedichten. Wél heb in de geest en volgens de poëtica van de samenstellers een dienstbaar overzicht willen geven van hun werk van dertig jaar, al heb ik voor de recentere jaren links en rechts toch wel een eigen accent gelegd. Maar mijn hoofdbedoeling was dit initiatief uit de vergetelheid te halen en een soort archief aan te leggen dat een alternatief plaatst tegenover al die bloemlezingen die vanuit het nu en vanuit de strakke poëtica van de bloemlezer naar het verleden kijken. Wie nog eens wil weten wat Hans Barendregt en Ruth Smulders voor belangrijke talenten waren in het begin jaren zeventig, moet dit in Dichter in de bloemen opzoeken, want kan niet meer elders terecht.’

Meulenhoff

De honderdjarige uitgeverij Meulenhoff zorgde zonder enige twijfel voor de opvallendste poëtische actie van dit najaar. In één klap werd de poëzieliefhebber getracteerd op Iets zo eenvoudigs van VSB Poëzieprijs-winnaar Huub Beurskens; Francesco's paradox van Poëzieprijs van de Vlaamse Gemeenschap - winnaar Stefan Hertmans; Miniem gebaar, het debuut van de beloftevolle Peter van Lier; In duizend stukken, de langverwachte nieuwe bundel van Peter Nijmeijer; Afdankingen van Kees Ouwens; Zuidwal van Hans van de Waarsenburg; een door J. Bernlef en Peter Nijmeijer bezorgde vertaling uit de poëzie van John Ashbery, De madril op de slagboom; én een cd (Voor jou alleen), waarop de zes Nederlandstaligen uit dit lijstje samen met de Meulenhoff-dichters H.C. ten Berge, Frans Budé, Pierre H. Dubois, Arjen Duinker, Anton Korteweg en K. Michel liefdespoëzie voorlezen. Men kan zich de vraag stellen of het allemaal niet te veel is, of de afzonderlijke bundels niet verzinken in het totale aanbod, of de betrokken dichters uiteindelijk wel baat hebben bij zo'n actie.

Maarten Asscher: ‘Meulenhoff geeft ieder jaar een tiental dichtbundels uit, dat zou ook dit jaar zo zijn geweest. We verkeerden in de gelukkige omstandigheid dat een aantal van onze belangrijkste hedendaagse dichters ongeveer tegelijkertijd een nieuwe bundel gereed hadden, zodat we maar besloten in het kader van de viering van honderd jaar Meulenhoff een actie op te zetten. Bij het begin van de campagne kwam dan nog het bericht dat Seamus Heaney de Nobelprijs kreeg, wat de pret enkel maar vergrootte. Na vier à vijf weken kunnen we enkel maar besluiten dat de respons erg goed is. Diverse bundels zijn al mooi besproken, en De Volkskrant heeft meteen een halve bladzijde aan de campagne gewijd, wat toch goed is voor een genre dat gewoonlijk nauwelijks aan bod komt in de kranten. Verder zijn de bundels van Beurskens, Ouwens en Hertmans al bijna uitverkocht, wat een uitstekend resultaat is in poëzie-termen. Ik denk dat onze actie voor alle betrokkenen heel gunstig aan het uitpakken is. Het lijkt me zelfs een uitstekend idee in de toekomst meer van dergelijke acties op touw te zetten, eventueel zelfs in samenwerking met andere uitgevers. Het lijkt er nu eenmaal op dat je van poëzie iets moet maken dat onontkoombaar is vooraleer je aandacht in de bladen krijgt. Als dat zo is, dan moeten wij telkens maar iets festivalachtigs brengen in navolging van Poetry International, dat jaarlijks toch flink wat pers krijgt.’