Poëziekrant. Jaargang 19

(1995)– [tijdschrift] Poëziekrant– rechtenstatus



[pagina 62]
[poweetjes] Lorca Toen Garcia Lorca in de zomer van 1936 door een knokploeg van Franco vermoord werd, was nauwelijks een derde van zijn werk gepubliceerd. De homo-haat van het regime van Franco stond geen postume Lorca-publikaties toe. De laatste decennia werd geregeld uit de nalatenschap van de dichter gepubliceerd. Zo vonden Lorca's beruchte Louis Aragon, maart 1945 [foto: H. Roger-Viollet] Zwarte Sonnetten na een halve eeuw pas een uitgever: de serie van elf homoseksuele liefdesgedichten verscheen in 1986 in de Complete Werken van de uitgeverij Aguilar. Onlangs werd nog één afgewerkt sonnet (‘Om een zoen van jou te vinden’) en één onaf gedicht uit de reeks gevonden tussen de papieren van de Garcia Lorca Stichting in Granada. Die twee ontdekte ‘Zwarte Sonnetten’ werden samen met acht andere tot dusver ongepubliceerde gedichten (geschreven tussen 1920 en 1928) door de nieuwe Barcelonese uitgeverij Altera gepubliceerd in de antologie Sonnetten van de Zwarte Liefde - poëzie van liefde en lust. Een maand eerder had de stad Granada eindelijk een gedenkplaats ingericht voor haar beroemde, maar lang vermaledijde zoon. La Huerta de San Vicente, het landhuis waarin Lorca de laatste tien jaar van zijn leven doorbracht, werd op het nippertje gered van de sloop omwille van een wegenbouwproject. De García Lorca Stichting wil er nu een actief kunstmuseum maken.
Van Ostaijen Aan het departement Literatuurwetenschap van de KULeuven is een Van Ostaijen-Instituut opgericht. Bedoeling is onderzoek uit te voeren naar de literaire evolutie in Vlaanderen sinds 1916, het jaar van Van Ostaijens debuut Music-Hall. In februari 1996 organiseert het instituut een colloquium over literatuuropvattingen. Tevens zal dan de honderdste geboortedag van Paul van Ostaijen herdacht worden. Inlichtingen: Van Ostaijen-Instituut, Erasmushuis, Blijde Inkomststraat 21, 3000 Leuven.
Thomas Jagger Films, de filmmaatschappij van Mick Jagger, is van plan het levensverhaal van Caitlin Thomas te verfilmen. In 1984 deed de in 1994 overleden Caitlin op band het verhaal van haar tumultueuze huwelijk met Dylan Thomas. Het is die getuigenis die de basis vormt voor het script dat zal verfilmd worden door Chris Monger. De kinderen van het echtpaar Thomas hebben hun bezorgdheid over de film al uitgedrukt, ze vrezen dat de nadruk zal komen te liggen op sensationele huwelijksturbulenties, hoewel hun ouders enkel de laatste twee jaar voor de dood van de dichter in 1953 in onenigheid zouden hebben geleefd.
Aragon La fondation Elsa Triolet-Louis Aragon heropent het museum, de bibliotheek en enkele tentoonstellingen in de molen in Saint-Arnoult-en-Yvelines waar het echtpaar Aragon verbleef. Inlichtingen: 0033\|31.41.20.15.
Armada Uitgeverij De Wereldbibliotheek start in november met een literair tijdschrift, Armada. Hans Bertens, Ton Naaykens, Imme van der Poel, Cock van der Voort, Jo Radersma, Willem Weststeijn en Maarten Steenmeijer vormen de redactie van dit kwartaalblad ‘over literaturen die ver van ons vandaan zijn’. Het wordt dus een heel internationaal tijdschrift, dat meer gericht zal zijn ‘op de buitenlandse literatuur dan op de vertalingen’.
Vassalucci Lex Spaans en Oscar van Gelderen, die eind vorig jaar ontslag namen als redacteur bij uitgeverij Arena, starten dit najaar met de nieuwe literaire uitgeverij Vassalucci. De naam is uiteraard een hommage aan de Franse mede-oprichter van uitgeverij Arena, die in maart 1994 aan aids overleed. De nieuwe uitgeverij wil zich richten op mediterrane, Israëlische en exotische literatuur.
Juarroz De invloedrijke Argentijnse dichter Roberto Juarroz, die bekend werd met zijn dertiendelig werk Vertikale poëzie, overleed begin april op 69-jarige leeftijd in Buenos Aires.
Peleman In Antwerpen overleed begin augustus op tachtigjarige leeftijd Bert Peleman. Zijn poëzie is verbonden aan de Schelde, die de dichter meermaals bezong, onder meer in de bundel Land aan de Schelde (1939). Peleman was ook promotor voor het toerisme in het Scheldeland. Tijdens de bezetting beging de zesentwintigjarige Peleman de vergissing van zijn leven: hij kwam terecht in de Dietsche Militie-Zwarte Brigade, waarvoor hij propaganda- en vormingsleider werd. Van volksverbonden poëzie naar politieke propaganda bleek maar een kleine stap. Zo was hij ook tekstschrijver van ‘Het Lied van Vlaamsch Legioen’ (van de Vlaamse Oostfrontstrijders). Na de oorlog werd hij voor deze activiteiten ter dood veroordeeld, maar kreeg gratie en werd in 1950 vrijgelaten. In 1980 verschenen Pelemans Verzamelde gedichten.
Sonneville Begin juni overleed plots de 53-jarige uitgever-auteur Johan Sonneville. Bij uitgeverij De Galge gaf hij polemieken uit van onder anderen Walravens, Speliers, De Wispelaere en Weverbergh. De uitgeverij Sonneville publiceerde werk van onder meer Nolens, Van Maele, Carette en Van den Bremt. Sonnevilles enige roman, Netsky (1969), kreeg een eervolle vermelding bij de uitreiking van de Nederlandse Reina Prinsen Geerlingsprijs.
Jacobs Begin april overleed in Antwerpen de 69-jarige cineast Jos Jacobs. De man werd vooral bekend met zijn korte biografische film over Paul van Ostaijen, Het eerste boek van Schmoll (1955), en met de kunstfilm Bezette stad (1966).
Poezierotonde Op 23 juni werd aan de Ovenveldstraat in Melle een Poëzierotonde onthuld. De rotonde bestaat uit zeven grote, in een cirkel opgestelde arduinen platen, waarop in bronzen letters gedichten gezet werden van Eric De Pauw, Moris De Smet, Jan D'Haese, Chris Ferket, Camille Melloy, Anton van Wilderode en Roger Wastyn. J. Bernlef [foto: Geert Kooiman]
Video In de videoreeks Schrijvers in Beeld van het Nederlands Letterkundig Museum verschenen drie nieuwe deeltjes. In ‘Acht schrijvers en een hondje vertellen’ belichten verschillende auteurs de activiteiten van het Letterkundig Museum. ‘Op het noorden’ is een documentaire van Leo de Boer over J. Bernlef. ‘Onze literatuur in beeld’ is een compilatie uit eerder verschenen schrijversportretten: Deelder, Bernlef, Claus, Lucebert, Campert en 't Hart vertellen waarom ze schrijven. Inlichtingen en bestellingen: Letterkundig Museum, Postbus 90515, 2509 LM Den Haag, tel. 0031\|70\|347.11.14. Of: boekhandel De Sporen, Hoornstraat 11, 9000 Gent, 09\|225.22.25. Anne M.G. Schmidt [foto: Geert Kooiman]
Annie M.g. Schmidt In mei overleed Annie M.G. Schmidt, de bekendste Nederlandse auteur van kinderliteratuur, aan een hartaanval. Ze was pas 84 geworden. Schmidts lichtvoetige verhalen en versjes werden door generaties Vlamingen en Nederlanders gelezen en voorgedragen. Tot
[pagina 63]
haar bekendste werk behoren de verhalen van Jip en Janneke, goed voor een oplage van 2,5 miljoen, en Puk van de Petteflet. Annie M.G. Schmidt kreeg tal van prijzen, waaronder de Constantijn Huygensprijs.
Uitgaven De voorbije maanden verschenen weer een aantal uitgaven al dan niet bibliofiel in eigen beheer en \| of in bescheiden oplage. Vertaler Jozef van Acker (Kennedylaan 28, 8900 leper) gaf de tweetalige dichtbundel Das Marienleben - Het Leven van Rainer Maria Rilke, portret uit 1925 Maria van Rainer Maria Rilke uit. Bij de Atalanta Pers (Van Lenneplaan 15, 3743 AP Baarn) verscheen Stretto van Paul Celan, een vertaling van het lange gedicht ‘Engführung’ uit de bundel Sprachgitter. De Stichting Kunstuitleen Zeeland (Kuiperspoort 22, 4331 GS Middelburg) voorzag in de uitgave van 18 Sonnetten van Raymond Queneau. Uit een tentoonstelling in het Centrum Elzenveld ontstond Vader, een bundelingen van tekeningen en aquarellen van Eugène van Vliet en gedichten van Eddy van Vliet (Voorne 70, 2980 Zoersel). De Carbolineum Pers (Elf Novemberstraat 22, 2910 Wildert) verzorgde de uitgave van Laat maar waaien, de nieuwe dichtbundel van Luc Boudens. In een coëditie van Mayapan en (vormen) (Modest Huyslaan 14, 8500 Kortrijk) verscheen de nieuwe bundel van Alain Delmotte, Zuidwesterpijn. Louis Jacobs (Van Swedenlaan 10, 9050 Gentbrugge) gaf in eigen beheer zijn nieuwe bundel Bladstil uit. Een kind in de veewagen naar nergens, de zevende bundel van Hubert Van Eygen, verscheen als speciale uitgave van het kwartaalschrift Weirdo's (Weertersteenweg 265, 3640 Kinrooi). Inlichtingen: boekhandel De Sporen, Hoornstraat 11, 9000 Gent, 09\|225.22.25.
Kruispunt Het Brugse literaire kwartaalschrift Kruispunt publiceert twee extra nummers, waarin de inhoud van de 21ste tot en met de 35ste jaargang overzichtelijk weergegeven wordt in registers op naam, op titel en op Kruispunt-nummer. Alle gegevens kunnen bovendien ook op diskette verkregen worden. Inlichtingen: John Heuzel, Boeveriestraat 8, 8000 Brugge.
Schrijfcursussen Het komende schooljaar biedt het Deeltijds Kunstonderwijs voor het eerst de opleiding Literaire Kreatie aan. In één academie per provincie (Ieper, Deinze, Grimbergen, Lier en Hasselt) wordt een opleiding van drie schooljaren aangeboden. Het komende schooljaar schrijft iedere proefacademie minimaal vier en maximaal acht leerlingen in. Elke achttienjarige kan aan Literaire Kreatie beginnen, net als elke vijftienjarige die Voordracht, Toneel of Welsprekendheid heeft doorlopen. De lesgevers, onder wie de dichter Koen Stassijns, zijn zowel literair deskundig als pedagogisch ervaren. In juni 1998 wordt de waarde van de proef bekeken en beslist of de opleiding in meer academies aangeboden kan worden. Inlichtingen zijn te verkrijgen bij de betreffende academies. De Stichting Lodewijk de Raet heeft een heel programma schrijfcursussen verzameld in Kreatief Schrijven \| literaire vorming 95-96. Info: Erik Vanhee, Liedtsstraat 27-29, 1210 Brussel, tel. 02\|242.01.11, fax 02\|242.26.10. Ook de schrijversvakschool 't Colofon heeft weer een goedgevuld jaarprogramma op stapel staan. Info: Karthuizerplantsoen 2, 1015 LS Amsterdam, tel. 0031\|20\|422.02.10. De schrijfacademie Moritoen stelt een brochure met een uitgebreid programma voor het volgende seizoen ter beschikking. Inlichtingen: Eekhoutstraat 46, 8000 Brugge, tel. 050\|33.63.09, fax 050\|33.88.77. WeL richt volgend seizoen in Leuven drie cursussen schrijfvaardigheid in. Info: 016\|22.93.24. Ook de Vrije Schrijversakademie Gent organiseert workshops voor beginnende schrijvers. Info: Zeugsteeg 16, 9000 Gent, tel. 09\|223.69.38.
Dichters uit epibreren 5 jonge performers hebben zich verenigd in het collectief Dichters uit Epibreren en brengen samen met de didgeridoo-speler Martijn Woldring een ‘gevarieerd schouwspel, waarbij conversaties met het publiek niet geschuwd worden’. Informatie: Bart FM Droog, Uitgeverij Rottend Staal, Violenstraat 25a, 9712 RD Groningen, tel. 0031\|50\|14.40.62.
Zuid-Afrika Dichters die hun werk willen aanbieden ter publikatie in Zuid-Afrika, kunnen kopij sturen naar de volgende adressen: Tydskrif vir Letterkunde, H. Pieterse, Posbus 1758, 0001 Pretoria. Ensovoort, J.L. Marais, Posbus 30314, 0033 Wonderboompoort. Redactie T.N.A., M. Brink, Posbus 904-219, 0043 Faerie Glen - Pretoria.
Kempische schrijvers Onder redactie van Jan-Modest Goris en Marc Somers verscheen eerder dit jaar het Lexicon van Kempische Schrijvers. De uitgave bevat bio-bibliografische informatie van 124 leden van de Vereniging van Kempische Schrijvers, van Frans Aldelhof tot Jean Charles Xhoffer. Inlichtingen: Marc Somers, Van de Wervestraat 41A, 2060 Antwerpen.
A joy for ever Stop het geweeklaag over de commercieel zwakke positie van de poëzie: in de herfstcatalogus van het modehuis soap studio grijpt Frits Klaarenbeek zowaar naar Keats om zijn waar te slijten. Poetry sells! Schulte Nordholt Half augustus overleed J.W. Schulte Nordholt (^o 1920), die vooral faam genoot als historicus en psalmberijmer. Zijn historiografische boeken over zwart Amerika, Het volk dat in duisternis wandelt (1956) en In de schaduw van een groot licht (1971), werden in verschillende talen vertaald en genoten internationaal aanzien. Minder bekend is zijn vrije poëzie. Zijn werk telt tien bundels, die in 1989 in een monumentale band gebundeld werden.
Literarte Het bibliofiel genootschap Literarte presenteert in oktober Vrouwen-eilanden van Eric de Kuyper, een cassette met acht flinterdunne boekjes met vrouwenportretten. Begin volgend jaar volgt Geboorte van het platte kind, een ‘bibliofiel experiment’ waarvoor Leo Vroman het gedicht en de illustratie leverde. Verder wordt de uitgave van een cyclus van Leonard Nolens in het vooruitzicht gesteld. Literarte is een v.z.w. die hun leden jaarlijks wil vergasten op een ‘fraai boekwerk, waarvan zowel de inhoud als de grafische illustratie en de boekvormgeving kunstzinnig, origineel en experimenteel verzorgd worden’. Inlichtingen: P. Nollekensstraat, 3010 Kessel-Lo, tel. 016\|25.27.28.
Yeats Tussen nagelaten papieren van William Butler Yeats, die diens enige zoon Michael Butler Yeats aan de archieven van de Ierse National Library toevertrouwde, werd het ongepubliceerde gedicht'The Magpie’ aangetroffen. Het gedicht dateert wellicht uit de eerste helft van de jaren tachtig van de vorige eeuw en is een weinig originele proeve van de liefdeslyriek van een nog jonge, onbekende dichter. Yeats-vorser George Bornstein vond in een stapel manuscripten die hij van M.B. Yeats mocht inkijken, het onbekende gedicht ‘I will not in grey hours’, gedateerd op 10 maart 1894. In dit gedicht, dat haast zeker de onbeantwoorde liefde van de dichter voor Maud Gonne behandelt, schemert volgens Bornstein reeds de poëtische stem door die Yeats zo beroemd zou maken.
Carter In een interview in The Times noemt Jimmy Carter, de voormalige president van de Verenigde Staten, Dylan Thomas ‘the greatest poet of the century’. Carter onthult dat hij bij het begin van zijn ambtstermijn als senator van Georgia zijn favoriete gedichten fotocopieerde en onder zijn collega's verspreidde. Ook liet hij zijn kinderen werk van Thomas uit het hoofd leren. Bij het interview pronkt een foto waarop Carter bladert in een beduimeld exemplaar van John Malcolm Brinnins Dylan Thomas in America, dat de alcoholexcessen van de dichter tot onderwerp heeft. Zou een en ander verband houden met Carters beslissing bij zijn aantreden als president om alle alcohol uit het Witte Huis te bannen?