Monique van de Ven in ‘De Schorpioen’.
het verst de op spanning in gewelddadigheid gebaseerde film van De Winter. Een middenpositie wordt ingenomen door een van feministische ideologie doordrongen film:
Gebroken spiegels van Goris.
De Winter is bekend geworden door films als De verwording van Herman Dürer en De afstand, films die je althans in filmdramatische zin kon interpreteren, als werk van een filmer die zich vooral tot bespiegeling voelt aangetrokken. Misschien onder invloed van misplaatste raadgevingen heeft De Winter nu het z.g. actie filmen als werkbasis genomen. Daar is meer bedrevenheid voor nodig dan De Winter heeft kunnen opbrengen. Hij is er niet in geslaagd zijn figuren binnen een aanvaardbare tekening te krijgen, zodat aan de actie de bodem van een werkelijkheid is ontvallen. Dat is fnuikend.
Marleen Goris werd op slag een omstreden figuur met haar filmdebuut De stilte rond Christine M. Een film waarin door verschillende typen vrouwen wraak wordt genomen op een man. Niet zo maar een man, maar een individu dat figureerde als een tergende symbolisering van het verschijnsel ‘het man’. In wezen een sexloos creatuur, dat zijn quasi amoureuse energie misbruikt om het sex-bewuste en daarom sex-eerbiedigende en, daaruit weer afgeleid diepst menselijke en verongelijkte wezen de vrouw probeert te knechten en te vernederen. Het thema keert in essentie terug in Gebroken spiegels, waarin de zo menselijke vrouw op twee niveaus wordt misbruikt: particulier in de kelder, als slachtoffer van een maniakaal man-individu; sociaal in een sexclub, waar overigens het particuliere slachtoffer ook niet ontbreekt. De film toont wederom aan, dat Goris ongetwijfeld de beschikking heeft over filmtalent, maar niet in staat blijkt te zijn haar ideologische motiveringen binnen de gewenste rationele filmdramatische perken te houden.
De schorpioen is de tweede speelfilm van Verbong. Zijn eerste speelfilm was Het meisje met het rode haar. De tweede film is van mindere kwaliteit dan de eerste. De dramatiek was hechter van constructie, was meer doordacht, wat mogelijk te danken is geweest aan het voorbeeld, dat voor de film model heeft gediend, de gelijknamige roman van Theun de Vries.
De schorpioen is gemaakt naar een oorspronkelijk scenario van Verbong en Pieter de Vos. Het verhaal gaat over de pogingen van de vrachtwagenchauffeur Loe Wolff, er achter te komen wát de drijfveren zijn geweest van zijn baas om hem het stelen van een vrachtwagen van het bedrijf te vergeven, mits hij naar Amerika zou vertrekken, iets dat Wolff al voor ogen had gestaan, toen hij de auto ontvreemdde. Die baas blijkt betrokken te zijn geweest bij crimineel gedrag van Hollandse militairen bij gelegenheid van de Nederlandse politiële acties in het vroegere Nederlands Indië. Wolff wil de zaak tot de bodem toe uitzoeken. Dat onderzoek is uiterst gevaarlijk, zoals blijkt uit het feit dat er diverse doden bij vallen.
Het waardeerbare aan de film is de behoedzaamheid waarmee een menselijk incident wordt uitgebouwd tot een grillig geleed drama. Het is niet indrukwekkend, minder indrukwekkend dan in Het meisje met het rode haar, maar het is in zijn geheel reëel en overtuigend.
D. Ouwendijk
Auteursrechtelijk beschermd