Ons Erfdeel. Jaargang 14

Frans-Vlaanderen: aktualiteiten.

a) Informatieve bijdragen in de pers en op de radio:

●	Bij dit uiteraard altijd wel onvolledige overzicht doe ik graag een beroep op geïnteresseerde en welwillende lezers om aan de redaktie knipsels toe te sturen met de vermelding van blad en datum. Wat hier vermeld wordt is het rezultaat van wat ondergetekende links en rechts in kranten vond en van medelingen van enkele lezers. In de kranten verschenen bijdragen van Marten Heida in het Nederlands Dagblad (13 maart 1971), van R.D. in Gazet van Antwerpen (7 en 8 april 1971), van E. Vandewalle in Gazet van Antwerpen (23 april 1971), van André Demedts in Gazet van Antwerpen (7 mei 1971) en verder niet ondertekende bijdragen in Het Laatste Nieuws (25 maart en 24-25 april 1971), De Standaard (4 en 10 mei 1971) en Gazet van Antwerpen (19 april 1971). Een oproep, uitgaand van het Komitee voor Frans-Vlaanderen, met het verzoek om adressen van gezinnen waar Franse studenten een vakantieweek kunnen doorbrengen om hun kennis van het Nederlands bij te werken, verscheen in Het Laatste Nieuws, Het Volk, Gazet van Antwerpen, De Standaard en de andere kranten van de Standaardgroep. Wat de weekbladen betreft, komen dit keer uitsluitend Westvlaamse in aanmerking, met stukken van A. Lammertyn in het Kortrijks Handelsblad (26 maart 1971), Cyriel Moeyaert in Het Wekelijks Nieuws (5 maart 1971) en B.K. in De Zeewacht (9 april 1971). En we sluiten ons ‘persoverzicht’ af met een stuk van Prof. Dr. P.C. Paardekooper in Studium Generale (januari 1971).
●	Op B.R.T. 2, Gewestelijke Omroep West-Vlaanderen, liet Valeer Arickx op 30 maart 1971 een vraaggesprek horen met Prof. Dr. W. Thijs, professor Nederlands te Rijsel, in het programma Zo is dit Land. Op 5 april 1971 zette hij het hele programma Focus West in het teken van Frans-Vlaanderen. Hij praatte met Flor Barbry over zijn toneelopvoeringen in Frans-Vlaanderen en bracht een reeks interviews met studenten Nederlands aan de Rijselse universiteit. Mede dank zij de vlotte taalbeheersing van de geïnterviewden was dit ongetwijfeld het beste in de hele reeks Frans-Vlaanderenprogramma's die Valeer Arickx al voor B.R.T. 2 maakte.

[p. 181]

●	Op 31 mei 1971 hield Dr. M. Gysseling een lezing over Frans-Vlaanderen voor radio Hilversum.

b) Tijdschriften en andere publikaties:

●	Welke zijn de oorzaken van die merkwaardige naoorlogse opgang van het regionalisme zowat overal in Europa? Volgens de redaktie van Le Monde diplomatique de maandelijkse uitgave van de Franse krant Le Monde) adres: 5, rue des Italiens, Paris-IXe, dat onder de titel La Poussée régionaliste en Europe Occidentale zes volle bladzijden aan het probleem wijdt, zijn er dat een viertal: de nadelen van een overdreven centralisme, het peil van onderontwikkeling dat sommige streken kenmerkt, een nieuwe bewustwording van de etnische minderheden en het verzwakt prestige van de middelgrote staten in verhouding tot de grootmachten. Het is de ook bij ons vaak geciteerde Denis de Rougement die de artikelenserie inzet. Hij ziet het regionalisme als een algemene tendens op wereldniveau. Aan de wil tot mondiale samenwerking en solidariteit beantwoordt tegelijk de behoefte van het individu om zichzelf te situeren in kleinere gedifferentieerde gemeenschappen. De staatnatie uit de 19e eeuw vertoont tans het paradoksale kenmerk enerzijds te klein en anderzijds te groot te zijn geworden. Voor de onmiddellijke toekomst ziet hij drie oplossingen. Allereerst moeten er nieuwe Europese gemeenschappelijke instellingen tot stand komen, naar het voorbeeld van een uiteraard uitgebreide E.E.G., voor de ekologie, het vervoer, de energie, het onderzoek, de defensie, enz. Europa moet groeien als een stevig weefsel van regio's dat uiteindelijk sterker zal blijken te zijn als de tans nog bestaande administratieve banden. En tenslotte dienen de nieuwe generaties vanaf de lagere school in een regionalistisch en niet meer in een nationalistisch perspektief opgevoed te worden. Hoe verschillend de lading ook in Frankrijk kan zijn onder de regionalistische vlag, illustreren de volgende bijdragen achtereenvolgens van Guy Héraud, Jean-François Gravier, Georges Burdeau, André Mathiot, Paul-Henry Chombart de Lauwe, Robert Lafont, Jean de Savigny en Claude Clayman. Voor Guy Héraud moet de volksgemeenschap de grondslag vormen van elk regionalisme. Georges Burdeau neemt dit niet eens in overweging. Zijn bekommernis gaat in de eerste plaats naar het bestaan en het voortbestaan van het centrale gezag. De regionale verantwoordelijkheid moet tot een minimum beperkt blijven. Een regionale vergadering zou al spoedig zijn boekje te buiten kunnen gaan en de regeringspolitiek kontesteren. G. Burdeau vertolkt ongetwijfeld de omzichtigheid van de officiële Franse standpunten die volgens de verklaringen van het Franse staatshoofd te Lyon op 30 oktober 1970 - al een flink eind na het referendum van april 1969 - in de richting van een voorzichtige deconcentratie gaan. Men begrijpt dat de redaktie van Le Monde Diplomatique aan de ondertitel van deze zes bladzijden een vraagteken meegaf, ‘L'Etat-nation en question?’.
●	We komen op een ander terrein met het 4e Frans-Vlaams Jaarboekje, geredigeerd door de bekende volkskundige Bert Bijnens. Het is de bedoeling met deze jaarlijkse uitgave op piëteitsvolle wijze brokstukken volkskultuur uit de Westhoek van weerszijden de Frans-Belgische grens, die verloren gaan of met de ondergang bedreigd zijn, te verzamelen. Zoals voor de vorige uitgaven vond samensteller Bert Bijnens ook nu weer medewerkers zowel in Frans-Vlaanderen als in de Westvlaamse Westhoek. Het boekje telt 104 blz. en bevat talrijke illustraties. Het kan besteld worden door overschrijving van 85 BF op prk. 93.59.48 van Bert Bijnens, Dirk Boutslaan 8, 8460 St.-Idesbald-Koksijde.
●	Het vierde nummer (december 1970) van de Mededelingen van de Werkgroep geschiedenis-toerismeheemkunde van het Komitee voor Frans-Vlaanderen is geheel gewijd aan de polemieken rond de twee laatste Kultuurdagen te Ekelsbeke. Adres: R. Watthy, Dorp 70, 8178 Woumen.

c) Kulturele manifestaties:

●	Voordrachten over Frans-Vlaanderen werden nog gegeven door: André Demedts voor de studenten Germaanse filologie te Leuven (18 februari 1971) en voor het Davidsfonds te Olsene (15 april 1971), door Cyriel Moeyaert voor de leerlingen van het Koninklijk Atheneum te Kortrijk (12 maart 1971) en voor de Westvlaamse Gidsenkring te leper (16 januari 1971), en tenslotte door de Frans-Vlaamse student Patrick de Verrewaere voor de leerlingen van het Instituut O.-L.-Vrouw-ter-Nieuwe Plant te leper (8 januari 1971).
●	Op zondag 9 mei 1971 hield de Heemkundige Kring Bachten de Kupe vzw zijn 7e Frans-Vlaams Landfeest te Winnezele en te Herzele. Het feest werd besloten met een wandeltocht te Kassel.

d) Aktiviteiten van het Komitee voor Frans-Vlaanderen:

●	Op 13 maart 1971 had te Waregem de jaarvergadering van het Komitee plaats, voorgezeten door voorzitter Leo Vanackere. Na het financieel verslag werden de talrijke suggesties voor de Kultuurdagen te Waregem en te Ekelsbeke besproken. Er werd ook besloten de plenaire vergadering op de a.s. Kultuurdag te Waregem geheel in het teken te plaatsen van de nieuwe regeling inzake het vreemde talenonderwijs in Frankrijk. Het Komitee voor Frans-Vlaanderen verheugt zich in de grote belangstelling die zowat overal in Frans-Vlaanderen zowel van gemeentelijke zijde als van de kant van schoolinstanties wordt betoond voor de studie van het Nederlands. Er zijn dan ook gunstige vooruitzichten voor het tot stand komen van nieuwe kursussen Nederlands tijdens het volgende schooljaar. Tijdens het schooljaar 1970-71 ging aan twee onderwijsinstellingen te Sint-Winoksbergen een kursus Nederlands van start die nog gegeven wordt buiten de gewone lesuren.
●	Talrijke Vlaamse kranten publiceerden de volgende oproep van het Komitee: ‘1. Welke familie is bereid tijdens de zomervakantie een student van een Franse universiteit op te nemen die zich in de praktijk van het Nederlands wil bekwamen? Wie dit mogelijk acht gelieve zijn adres op te geven aan Luc Verbeke, Sekretaris van het Komitee voor Frans-Vlaanderen, Vanderhaeghenstraat 46, Waregem. 2. Nu dank zij een ministerieel besluit van 14 september 1970, het Nederlands in Frankrijk op volwaardige wijze officieel onderwezen kan worden, zal het meer dan ooit nodig zijn het onderwijs van het Nederlands aan de bazis te aktiveren. Wie daaraan wil meewerken kan zijn steunbijdrage overschrijven op de postrekening 538041 van L. Verbeke, Waregem. 3. Welke kultuurvereniging of welk partikulier is bereid een gratis-abonnement op een Vlaamse krant te betalen voor een Frans-Vlaming? De sekretaris van het Komitee voor Frans-Vlaanderen kan U een passend adres bezorgen. Eventueel kan het nodige abonnementsgeld, met vermelding van de gewenste krant, ook op zijn postrekening overgeschreven worden.’ Aan het eerste deel van deze oproep gaven al vijftien gezinnen gehoor.

[p. 182]

●

Op initiatief van de Volkshogeschool De Blankaart en het Komitee voor Frans-Vlaanderen, had op 18 april 1971 te Woumen een kontaktvergadering plaats met het oog op het organizeren van een Nederlandse vakantiekursus voor Frans-Vlamingen. Hieraan namen deel: vertegenwoordigers van het Komitee en de Volkshogeschool De Blankaart, leraren en kursisten uit Frans-Vlaanderen, de heer Slijkerman van de Volkshogeschool te Uithuizen (Groningen), die werd uitgekozen voor deze vakantiekursus, en de heer Pierre Martin uit Rijsel van het CEDEIN (Centre départemental d'échanges internationaux du Nord).

Erik Vandewalle