Alphonse Freymuth (eind 1968).
Alphonse Freymuth.
Alphonse Freymuth.
voorwerpelijke werkelijkheid, die zelf beleefd werd, maar toch genoeg algemeen is om voor ieder ander als de zijne herkenbaar te blijven. Een punt van overeenkomst dat tegelijk het verschil aangeeft met vooral de New Yorkse Pop, vloeit voort uit het feit dat de Hollandse pikturale traditie zijn eigen voorwaarden stelt en dat de visuele werkelijkheid van alledag in Amsterdam niet dezelfde is als die in New York. Van de reklame vindt men bijvoorbeeld nauwelijks een spoor, wel van kleurboeken, strips, ansichtkaarten en kitschprodukten als tuinkabouters of in serie-produktie vervaardigde zonsondergangen en zigeunermeisjes, kompleet met lijst voor 25 gulden in elk winkelcentrum te koop. Voor het overige oriënteert men zich op wat bij de hand is, vaak niet verder uit de buurt dan de eigen woning of de etalage van de winkel op de hoek. Misschien minder typisch Hollands dan Europees, in elk geval uitgesproken onamerikaans, is tenslotte de wijze van verwerking. Bijna allemaal zijn het echte schilders, met de aandacht evenzeer op de specifieke mogelijkheden van het medium gericht en op een verdere ontwikkeling daarvan als op de uitdrukking van wat er in dat medium moet worden gezegd. De verfspuit werd slechts bij hoge uitzondering gebruikt, en dan steeds in kombinatie met het gewone kwastwerk: mechanische procédees als de rasterstrukturen van Lichtenstein en de fotomontages van Warhol ontbreken geheel. Het is dan ook geen toeval dat de enige Amerikaanse Pop-man, die hier wèl sporen naliet, Jim Dine is. Deze bediende zich slechts incidenteel van zulke kunstgrepen, maar droeg wel aanzienlijk bij tot de mogelijkheden van het met de hand geschilderd schilderij.
Een dergelijke gemeenschappelijkheid doet de verschillen overigens niet vervagen. Elk van de genoemde kunstenaars ontwikkelde al naar gelang zijn persoonlijke belangstelling en de invloeden die hem op weg hielpen een onverwisselbaar eigen artistiek gezicht. De persoonlijke inbreng van de Amsterdamse schilder Alphonse Freymuth (32) onderscheidt zich van die van de anderen in de eerste plaats door een meer subjektieve benadering van de dingen die hem inspireren. In een katalogus heeft hij zijn positie eens als volgt geformuleerd:
‘Ik laat me leiden door de behoefte om kleuren, vormen en dingen (alledaagsheden en normaliteiten) zodanig te vervreemden, dat zij een nieuwe betekenis krijgen, die mij verrast en ten gevolge waarvan de beperking van mijn gezichtsveld afneemt. Wanneer dit lukt, voel ik, dat mijn leven aangevuld wordt met dingen die ik voordien nog niet tot mijn verworvenheden kon rekenen. De vorm waarin ik werk is ondenkbaar zonder voorafgaande stromingen als expressionisme, constructivisme, pop-art etc. Ik zoek naar combinaties van kontrasten tussen deze en de realiteit, zoals die zich aan mij voordoet. Hierbij ga ik uit van het feit, dat alles van elkaar afhankelijk is; boven bestaat alleen bij de gratie van beneden, beweging bij stilstand, binnen bij buiten, realisme bij abstraktie enz.’ (Cat. Markt 17, Enschede)
De ‘alledaagsheden en normaliteiten’ hebben dus Freymuths persoonlijke artistieke inbreng van node om via een vervreemdingsprocédee interessant te worden, - iets wat in de realistische schilderkunst wel vaker voorkomt, maar doorgaans niet zo ekspliciet wordt gesteld. De vervreemding komt voor een belangrijk deel tot stand via kombinatie of vervlechting van dingen die men niet zo gauw bij elkaar verwacht of via een funktie-verwisseling tussen die dingen. In zoverre heeft Freymuths aanpak wel iets (maar niet alles) van de visie van Magritte, meer dan van de echte Pop Art in elk geval, altans in schilderijen waarin hij een silhouet van een vis vult met een gezicht op de zee, een pakje sigarettenpapier als een geweldige wolk door de lucht laat aanzijlen, een abstrakt Mondriaan-fragment presenteert als een voorwerp naast andere objekten, en bijvoorbeeld in de manier waarop hij in veel schilderijen abstrakte elementen naast en tegenover figuratieve zet, niet om ze met elkaar te verzoenen, maar om de intensiverende werking van het kontrast. Freymuths relativisme belet hem overigens niet om bij gelegenheid de invallen van zijn inspiratie te volgen zoals ze zich aan hem voordoen. Een bijna gewoon stilleven, van kopjes en bananen op een tafel, met een doorkijkje naar buiten door een soort vensteropening die op onverklaarbare wijze in de zwarte achtergrondruimte steekt, werd een van de mooiste schilderijen die hij heeft gemaakt. Een ‘Zee van mogelijkheden’ toont gewoon een groenige zee, met daarin drijvend allerhande voorwerpen als een trombone, een hoed, een Mondriaan-schilderij als even zoveel ‘mogelijkheden’; een uitzicht uit zijn raam, met afgesneden populieren, bevat in de blauwe lucht nog
Auteursrechtelijk beschermd
