Ons Erfdeel. Jaargang 14

Opening Zuidnederlandse ontmoetingen in Eindhoven.

In Eindhoven zijn op 10 oktober j.l. de Zuid-Nederlandse Ontmoetingen 1970-71 officieel ingeluid. Burgemeester Witte van Eindhoven verwelkomde in de burgerzaal van het stadhuis een groot en rijk geschakeerd gezelschap, waaronder ambassadeur Van Couwenberg en echtgenote, voorzitter van de Tweede Kamer Van Thiel en tal van autoriteiten uit de grensgebieden.

De heer Witte zag het als een zeer positief punt voor een verdere toekomstige toenadering dat er op zoveel plaatsen driftig wordt gewerkt om elkaar beter te kunnen bereiken. Beide landen hebben hun eigen wegenstramien ontwikkeld, gericht op eigen binnenlandse centra, met als gevolg dat er aan de grens een leeg gebied is overgebleven. Maar nu is men toch begonnen verbindende wegen aan te leggen. Als voorbeeld noemde hij de weg van Hasselt in de richting Eindhoven. Na burgemeester Witte nam goeverneur Roppe van Limburg het woord. Hij verklaarde zijn aanwezigheid uit het feit dat zijn provincie van alle Belgische gewesten de grootste grens met Nederland heeft. Hij vond het verheugend dat het belang van de integratie van beide landen nu toch langzaam doordringt. Hij zag vele vraagstukken die van gelijk gewicht zijn voor de bevolking aan beide zijden van de grens en die dus ook tezamen zullen moeten worden opgelost.

Vic Gentils.

De bijeenkomst in het stadhuis werd voorafgegaan door de opening van de tentoonstelling van de werken van Vic Gentils in het Philips Ontspannings Centrum. De voorzitter van de Stichting Zuid-Nederlandse Ontmoetingen, dr. Vredegoor zette hier uitvoerig uiteen hoeveel moeite het had gekost om de tentoonstelling doorgang te kunnen laten vinden. De eigenlijke tentoonstelingskollektie was op het moment van de opening nog steeds onderweg van Tel Aviv naar Eindhoven. Tot grote vreugde van de heer Vredegoor was hij er in geslaagd om het meest bekende werk van de beeldende kunstenaar, het schaakspel, te bemachtigen. Dr. Vredegoor citeerde de kunstkenner Langui die als zijn mening gaf dat Gentils ongetwijfeld tot de vijf of zes markantste kunstenaars van het huidige België behoort. Hij ondervond pas erkenning in de jaren zestig en is toen zeer onstuimig aan het werk gegaan. Langui probeert het karakter van Gentils werk onder meer als volgt te omschrijven: ‘Dit vernuftig ineengeknutseld speelgoed is ontzettend levensvatbaar en geladen met een magische kracht.’ Het werk van Gentils bevat humoristische elementen maar zijn lach is niet die van een plezanterik, zoals eens gezegd wordt, eerder wat pijnlijk en meewarig. In een gesprek met Ludo Bekkers heeft Vic Gentils eens gezegd - aldus dr. Vredegoor - dat het veelbesproken schaakspel eigenlijk geen schaakspel is. Gentils heeft geen belangstelling voor het schaken. Het geheel doet zich dan ook niet voor als een reeks stilstaande stukken, maar als een aan de gang zijnd gevecht. Gevraagd naar de diepere zin van zijn werk gaf Gentils als zijn oordeel dat hij die niet kon aanduiden. Hij gaf evenwel te kennen - ook hier weer - geen plezanterik te zijn. Wel een mysterie. Het oordeel dat anderen over hem geven zegt hem niet veel. Ik ken mezelf niet eens, aldus Gentils, hoe zouden anderen me dan kennen?

Hair.

Men zou zich kunnen afvragen welke ideëen hebben vooropgestaan bij de beslissing om ‘Hair’ tot het belangrijkste avondevenement van deze openingsdag der Zuid-Nederlandse Ontmoetingen te maken. Wat heeft Hair te maken met de Nederlandse kultuur - zo zou men kunnen zeggen - en dat is toch de bindende kracht bij deze ontmoetingen. Wie zo redeneert onderschat wellicht de betekenis van dit muziekspel. Hair is niet alleen een mjoezikul - om met Annie M.G. Schmidt te spreken. Het is inderdaad boeiend, dynamisch, goed teater. De muziek is vaak imponerend en meeslepend. Maar het is ook de wanhoopskreet van een samenleving die tot de ondergang gedoemd schijnt. ‘Trots lopen wij rond in jassen waarin de lucht hangt van laboratoria die uitzien op een stervend land.’ zo zingt men aan het slot. En de oorzaak van die gevreesde ondergang ligt in verschijnselen die zich ook bij ons voordoen. Hier wellicht niet in zo ernstige mate - en daarbij vergezeld van andere verschijnselen die de ontwikkeling in positieve zin kunnen beïnvloeden - maar toch aanwezig. Later zal vastgesteld kunnen worden welke histo-

[p. 171]

rische betekenis Hair heeft, maar nú lijkt het toch al duidelijk dat het ons, in de Lage Landen èn in Europa, wel iets te zeggen heeft. De uitvoering van het Amsterdamse Hair-gezeischap op die tiende oktober was overigens niet zo'n bijzonder goede. Misschien was dat te wijten aan het feit dat ongeveer de helft van de bezetting in korte tijd veranderd was. Een uitvoering die wij ongeveer een maand tevoren van hetzelfde gezelschap zagen was ongetwijfeld een klasse beter.

Uitbouwen.

Deze Zuid-Nederlandse Ontmoetingen worden geleidelijk een traditie en zij vormen en initiatief waarvoor in brede kring waardering bestaat. Toch meenden wij in de wandelgangen te bespeuren dat sommigen de aard van deze ontmoetingen tot nu toe eigenlijk te eenzijdig vinden en dat zij ook van mening zijn dat de werking daardoor te beperkt is. Waar zijn de grote bijeenkomsten op ieder gebied, bijeenkomsten waar niet alleen de autoriteiten en kleine groepen van ingewijden elkaar ontmoeten? Is er geen mogelijkheid om een wat groter deel van de miljoenen die Zuid-Nederland bevolken bijeen te brengen. Zou wellicht ook niet het element van de aktie in deze bijeenkomsten gebracht kunnen worden. Dat waren vragen die men zich stelde en voorzichtig ten gehore bracht.

Frans L. Lodewijkx