Overzichtstentoonstelling van Frank Stella.
Een groot overzicht van de schilderijen van de 34-jarige Amerikaanse kunstenaar Frank Stella maakt een tournee door Europa. In de maanden oktober en november deed de ekspositie het Stedelijk Museum van Amsterdam aan: de hele nieuwe vleugel van het museum hing vol met de merendeels grote doeken in steeds van rechthoeken afwijkende vormen; shaped canvases: driehoeken of spaleingen daarvan, veelhoeken, V-vormen, en - de laatste jaren - hele of halve cirkels; banen kleur, waartussen het naturel van het canvas zichtbaar is.
Bij de vroege werken, uit het eind van de jaren 50, is het patroon nog eenvoudig en snel overzienbaar. Ze hebben ook nog maar één toon: zwart, aluminium-, of koperkleurig. Dan komen de V-vormen en vervolgens de reeksen met cirkelvormen. Stella plant steeds hele series: momenteel werkt hij aan een serie van 93 doeken, te weten 31 verschillende shapes elk in drie eksemplaren met een verschillend kompositieschema. Het tekent zijn interesse voor systematiek en voor een seriële samenhang.
Stella wil alleen een beeldend vlak: geen atmosfeer, geen handschrift, geen sporen van emotioneel gedrag en vooral ook geen diepte of ruimtesuggesties op zijn doeken. Hij schildert ‘by plan’: alles staat tevoren vast; hij aanvaardt de (door hemzelf geformuleerde) opdracht en voert uit als een huisschilder.
Stella is kandidaat in de kunstgeschiedenis, maar zijn biografie vermeldt ook dat hij jaren achtereen werkte als huisschilder. De cerebrale uitdenker van de reeksen vindt tevens de beste uitvoeringstechniek voor de specimina. Maar beide kwaliteiten zouden tot weinig leiden als er niet een grandioos kunstenaarschap was, waardoor datgene wat hij koos en uitvoerde, begint te stralen, omdat hij juist die vorm koos, die verf en dat doek... Zelden de laatste tijd een stuk schilderkunst ervaren als zulk een heerlijkheid: rustgevende ordening, monumentale ritmen, dingen van schoonheid toevoegend aan de werkelijkheid: klassiek en vol estetiek. Stella: Grieks-stoïcijnse klaarheid, joodse passie tot grootse kreaties en westerse koelheid van berekening.
Mr. Ton Frenken
Auteursrechtelijk beschermd