Ons Erfdeel. Jaargang 14

Bekenteniskunst van David Hockney.

Museum Boymans-Van Beuningen verplicht ons zeer, door met een goede konsekwentie eksposities te brengen van recente kunst uit Engeland. Na eerdere tentoonstellingen van Philip King en Bridget Riley, kwam er een overzicht van de popkunstenaar Kitaj, en momenteel een schitterend ensemble werken van diens geestgenoot (en leerling) David Hockney (Bradford, 1937). Werken van de afgelopen tien jaar, beginnend bij het schilderachtig ‘verhaal’ over de ‘vlucht naar Italië’ en eindigend bij een groot doek, waarop de vrienden Ossie en Peter zitten te kijken naar het park van Vichy, een bijna naïef schilderij, dat doet denken aan het werk van de douanier Rousseau, ware het niet dat we wisten hoe knap en hoe akademisch Hockney kan tekenen.

Een schitterende tentoonstelling, die laat zien hoe schilderijen kunnen zijn als notities in een dagboek of als brieven, een bekenteniskunst, waarin wordt vastgelegd wat beleefd werd. Daarbij lijkt het de maker om het even of de kijkers hem volgen. Hockney richt zich amper tot zijn kijkers. Mij overkwam het gevoel maar ternauwernood te worden toegelaten tot dit beeldend verslag van wederwaardigheden, ontmoetingen en belevingen; men waant zich een voyeur als men kijkt naar de subtiele tekeningen waarin liefde en verliefdheid wordt uitgesproken en beleden voor de mooie vriend, de lieve jongen, het prachtige lichaam van Peter, van Ossie en van de vele vrienden; de hypersensibiliteit van de homofiel en zijn kwetsbaarheid...

Met zelf-spot ook, met humor en met een sophisticated, quasi-onschuldige, maar scherpe kijk op de dingen worden de belevingen genoteerd. Hockney levert daarbij het volmaakte voorbeeld van een kunst die kunst versluiert; zijn technische kennis staat zo simpelweg ten dienste van zijn originele geest, dat zij niet opvalt, hoewel ze buitengewoon geraffineerd ontwikkeld is.

De meest recente werken gaan over Californië; gemaakt tijdens een verblijf in dat harde, en altijd-zon-over-goten stuk westen van Amerika, tonen ze de huizen van vrienden uit de kunstwereld: beroemde kunstenaars, kollektioneurs en kunsthandelaren. Altijd weer de blauwe ‘swimming pool’, waar het water wordt weergegeven in een stilering van naturalisme. Het schilderen van

A bigger splash (1967) door D. Hockney.

Christopher Ischerwood and Don Bachardy door D. Hockney.

[p. 137]

transparante stoffen als water en glas fascineert Hockney trouwens in bijzondere mate. Maar de lucht van die Californië-doeken is kei-hard, en de architektuur is koud en zakelijk. Dat geeft die werken de hallucinante sfeer die aan de kunst van Ernst en Magritte doet denken.

Hockney maakt voortdurend referenties naar kunst en naar andere stijlen: de Egyptische koppen, als musea bezocht zijn, ontleningen aan het werk van Joe Tilson, Kitaj en anderen, referenties ook naar de stijl der kubisten en abstrakten bijvoorbeeld in het ‘portret omgeven door artistieke vondsten’!

Milde ironie naar het vrijblijvende van veel abstrakte kunst, een kunst waarvan Hockney zegt te houden omdat ze mooi is...! In die goedmoedige appreciatie ligt een flink stuk afwijzing (‘veel problemen van de moderne kunst zijn al jaren geleden opgelost’). Voor Hockney is schilderen en tekenen niet meer en niet minder dan het bijhouden van dat dagboek; daarom ook heeft het met de vaak moraliserende pop-art weinig te maken. Het registreren in beelden is voor hem een bewustmaken van zijn bestaan, maar vooral een beschermen ervan.

Mr. Ton Frenken