Ons Erfdeel. Jaargang 14

Cahiers van Deurle.

Sinds vorig jaar verschijnen bij de Colibrant-uitgeverij, die al twintig jaar opvallende poëziebundels uitgeeft, nu ook Cahiers van Deurle, een serie luksueus en in beperkte oplage uitgegeven kunstboeken die doorgaans gekoppeld zijn aan tentoonstellingen in het prachtige Museum Dhondt-Dhaenens te Deurle. Deze Cahiers zijn bijzonder goed verzorgd, op groot formaat, mooi papier en uitstekende druk en de onderwerpen zijn stuk voor stuk een monografische benadering waard.

In het eerste nummer van deze Cahiers kan men de veertien staties bewonderen van Albert Servaes' bekende Kruisweg van 1919. Het zijn voortreffelijke reprodukties van het

De wenende Vrouwen, 8e statie uit de kruisweg van 1919 van Albert Servaes.

bekende werk, dat zoals men weet, destijds nogal wat ophef gemaakt heeft en enige ‘coups de crosse’ op zich geladen heeft. Deze Kruisweg blijft zuiver plastisch en grafisch bekeken, een van de beste werken die Servaes ons nagelaten heeft. Het is een gekrispeerde twijfeling tussen ontroering en opstand, twee gevoelsuitingen die tegelijk kenmerkend zijn geweest voor het beginnende ekspressionisme. De tekst bij deze platen werd voor deze uitgave speciaal geschreven door Wies Moens. De auteur blijft dicht bij het evangelieverhaal, buigt het regelmatig om naar de noden en de verlangens van onze eigen tijd en verduidelijkt met zijn tekst hier en daar ook de plastische vormentaal van Servaes die zo moeilijk in woorden te vatten is.

Het tweede Cahier van Deurle is een voorstelling van het werk van de Antwerpse grafikus Jos Hendrickx en vooral van zijn houtsnede Wasdom uit 1936. Deze 65-jarige kunstenaar, docent in de graveerkunst aan het Hoger Instituut voor Schone Kunsten te Antwerpen, en een van de grootste grafici die wij in ons land tellen, is inderdaad veel te weinig bekend. Pas de laatste jaren wordt hij op zijn echte waarde erkend en ook internationaal gewaardeerd (prijzen behaalde hij te Lugano in 1954, te Leipzig in 1965, te Krakow in 1968). Maurice Gilliams heeft in een korte, voornaam en beheerst neergeschreven tekst bij de platen van dit boek de lof gezongen van Hendrickx. Hij heeft ons de man leren kennen, die tal van tegenslagen gekend heeft en met moed en

[p. 135]

geloof steeds opnieuw aan het werk is gegaan. En hij heeft ons via de mens ook inzage doen nemen in het werk van deze kunstenaar. Een bijzonder verfijnd grafisch werk, technisch af en volmaakt, af en toe herinnerend aan prenten uit het Verre Oosten (zoals Vreeland, 1949, en Stilleven, 1968), maar wat de menselijke inzet betreft altijd verdroomd, een beetje melancholisch en relativistisch. Het boek bevat een groot aantal goede reprodukties en een uitvoerige biografie van de artiest.

Niet minder belangwekkend lijkt ons het derde totnogtoe verschenen Cahier, dat gewijd is aan het tekenwerk van Albert Van Dyck. Deze in 1902 geboren zoon van een Turnhoutse smid, stierf in 1951 in het huis van zijn zuster te Antwerpen. Dat korte leven, een dertig jaar werkzaamheid, was lang genoeg om van Albert Van Dyck een groot kunstenaar te maken, die tussen het ekspressionisme en de opdringende abstrakte kunst zijn eigen weg is gegaan. Men heeft hem bij de animisten ondergebracht, bij die enkele eenzaten die vooral het gevoel ontgonnen hebben en die in hun werk de ontroering naast de eksakte waarneming hebben willen vatten. Van Dyck heeft dat ondernomen in een aantal bijzonder geslaagde schilderijen waarin hij het dagelijkse leven in de Kempen op het oog had, kinderen en moeder-en-kind-komposities en veel jonge meisjesfiguren. In dit Cahier lezen we na een korte inleiding van Johan Fleerackers een diepgaande studie van de hand van Jos Hendrickx over de tekenaar Van Dyck. Het boek bevat voorts een vijfentwintig detailreprodukties van tekeningen (die achterin nog eens allemaal volledig worden weergegeven). Het zijn vooral koppen van bejaarden en kinderen, een zelfportret, en enkele naakten. De detailvergrotingen maken het wellicht nog beter mogelijk de bijzondere technische begaafdheid van deze kunstenaar te waarderen.

Deze Cahiers van Deurle zijn niet alleen voortreffelijk uitgeverswerk. Wij hopen dat ze sukses mogen kennen want ze bieden in kort bestek essentiële dingen over belangrijke kunstenaars. Naast het inrichten van tentoonstellingen is de publikatie van dergelijke monografische studies bovendien een belangrijk dokumentair werk, waardoor de kunstenaar bij ons, bij de hand blijft. De steun die de beeldende kunst van zulke uitgaven kan ondervinden is niet te onderschatten.

Fernand Bonneure