Neerlandia. Jaargang 101

[p. 8]

Interview

Luc Coorevits (foto: Klaas Koppe)

[p. 9]

Er is een ravijn tussen Roosendaal en Essen

Hij is de man achter de Vlaamse vzw Behoud de Begeerte. Al dertien jaar lang organiseert hij literaire avonden. Hij zette de coryfeeën van de Nederlandse literatuur op podia in Vlaanderen en Nederland, maar ook in Spanje en Duitsland. In 1997 organiseert hij een tournee in heel Europa, maar wij strikten hem voor een interview in Neerlandia. Een gesprek met de Koning Eenoog van de literaire tournees, de eenzame fietser, de verbeten organisator Luc Coorevits.

◼ Sam de Graeve

‘Mijnheer Coorevits, hoe is het ooit zover kunnen komen?’

‘Ik ben om verschillende redenen met het organiseren van die literaire avonden, later tournees begonnen. Een eerste reden is dat ik ervan houd. Op de nachten van de poëzie in Utrecht mocht ik ooit Hugo Claus meemaken en daar zat ik naar te kijken als een klein kind. De meerwaarde die hij gaf aan zijn gedichten door ze voor te dragen was echt beklijvend.

Een tweede reden is zeker de onvrede met het bestaande literaire leven in Vlaanderen. Een literair circuit bestond eigenlijk niet echt. Als er al iets georganiseerd werd, was het saai en slecht. Het waren kaas- en wijnavonden.’

‘U haalde uw inspiratie bij de nachten van de poëzie?’

‘Neen, want de nachten van de poëzie vond ik niet goed georganiseerd. Zo'n nacht duurde zo maar even acht uur! Je kunt van een publiek niet verwachten dat het zo lang geconcentreerd blijft. Het leek wel een soort sportieve prestatie, maar dan wel één ten koste van het artistieke. Het systeem zelf vroeg om de desinteresse van het publiek. De mensen konden er binnen- en buitenlopen en dan vraag je om moeilijkheden. Ik kreeg toen het idee om dat op te splitsen. In plaats van één nacht van acht uur wilde ik iets korters organiseren. Voorstellingen van twee uur, op zoveel mogelijk plaatsen, tot de kleinste toe. Een decentralisatie.’

‘Wie was Luc Coorevits op dat moment?’

‘Ik ben een leraar van opleiding en ik had op dat moment een vervelende baan. Ik gaf Nederlands in een landbouwschool en voelde me daar niet goed bij. Maar er was grote werkloosheid in de jaren tachtig en met mijn diploma kon je nergens anders terecht. Als ik uit het onderwijs wilde, moest ik het zelf doen.

Toch is mijn lerarenopleiding van pas gekomen, al geef ik het niet graag toe. Een goede literaire avond componeer je zoals een goede les: het moet boeiend blijven. Ik vergelijk mijn werk ook vaak met dat van een kok. Een organisator en een kok doen hetzelfde: ze zorgen ervoor dat alles op tijd op tafel staat, dat alles op het juiste moment klaar is.’

‘Bent u een lezende organisator of een organiserende lezer?’

‘Je moet de liefde voor literatuur combineren met managerschap en dat is niet vanzelfsprekend. Ik heb in het literaire milieu de naam van manager, van zakenman. Nu, dat is onzin. Echte managers lachen eens schamper als ze horen waar ik mee bezig ben. Ik ben benieuwd wat er zou gebeuren als er iemand opstaat die én een echte manager én echt belezen is. Want dat voel ik wel aan als een gemis. De factor literatuur is veel te klein. Ik ben helaas helemaal niet zo belezen, maar er wordt aan gewerkt.’

‘Voor een niet belezen man investeert u toch heel veel in literatuur?’

‘Dat is de verbetenheid in mij. Ik ben begonnen met fietsen en na een paar jaar heb ik gemerkt dat ik de enige was die op die fiets zat. Ik was, tot mijn verbazing, Koning Eenoog in Vlaanderen, ik had geen concurrentie. Maar je moet er natuurlijk wel iets voor over hebben. Aanvankelijk organiseerde ik het een en ander terwijl ik nog leraar was,

[p. 10]

maar na drie jaar heb ik de sprong gewaagd en heb ik me volledig aan het organiseren van literaire evenementen gewijd. En dat is het grote verschil met de andere literaire organisatoren, die af en toe iets in mekaar steken uit liefhebberij. Voor mij was dat niet voldoende. Als ik iets deed, wilde ik het goed doen. Als ik verdiensten heb, zullen ze daar liggen: in die verbetenheid.’

‘Heeft u nu bereikt wat u wilde bereiken?’

‘In Vlaanderen heb ik wel een beetje een gevoel van verzadiging. Ik heb er ongeveer alles gedaan wat ik wilde doen. De grote namen die ik niet gehad heb -Bomans, Boon en Jotie T'Hooft- waren al overleden toen ik begon en dat neem ik hen zeer kwalijk. Willem Frederik Hermans heb ik nooit geprogrammeerd, maar zijn werk heeft me ook nooit gegrepen. Bovendien heb ik de man een aantal keren gezien en hij had toch wel last van een redelijk slecht verzorgde bronchitis.

Het relatieve succes in Vlaanderen wil ik consolideren.

Momenteel ben ik ook bezig met het organiseren van een Europese tournee. De bedoeling is om in Rome, Madrid, Berlijn, Parijs, Londen, Amsterdam en Brussel een internationaal programma aan te bieden, Saint-Amour, een project rond de liefde. Ik heb al eerder Saint-Amour georganiseerd met enkel Nederlandstalige auteurs, maar nu zou ik een aantal Europese auteurs willen samenbrengen. Ik heb er net de prospectie voor gedaan. Je wordt in die landen bekeken alsof je niet goed wijs bent, maar ik weet dat het gaat lukken, want het soort literaire avonden dat Behoud de Begeerte organiseert, wordt nergens in Europa georganiseerd. Niet in Duitsland, niet in Spanje, nergens. Daar ligt een taak voor ons. Europa is een terrein dat braak ligt.’

‘En Nederland?’

‘Producties in Nederland zijn regen op dorstig land. Ik zou graag veel meer in Nederland organiseren, maar het is ook een full-time job, waar ik me nu niet voor kan vrij maken. Ik heb er bovendien de middelen niet voor, want het is niet zonder risico. Het blijft wel een streven: Nederlandse schrijvers naar Vlaanderen halen en omgekeerd. Op dit moment Joost Zwagerman, Renate Dorrestein of Margriet de Moor in Vlaanderen programmeren is moeilijk. Je krijgt daar geen zaal mee vol. Ook niet als je Walter van den Broeck of Pjeeroo Roobjee in Nederland programmeert, terwijl dat allemaal goede schrijvers zijn.

Het heeft iets weg van missioneringswerk en ik denk dat Behoud de Begeerte in die zin zeker zijn functie heeft binnen het literaire bestel. Ik hoop dat ik een publiek kweek dat ik kan vormen, dat naar een activiteit van Behoud de Begeerte komt, wat die ook mag zijn, omdat ze weten waar Behoud de Begeerte voor staat.’

‘Het verschil tussen de Nederlandse en Vlaamse literatuur is voor u pijnlijk duidelijk?’

‘Oh ja, er is, zoals Ludo Simons het uitdrukte, een ravijn tussen Roosendaal en Essen. Absoluut. Ik vind de discussie of er twee literaturen zijn trouwens een beetje steriel. Het is zo dat het grote Vlaamse publiek weinig of geen kennis heeft van de belangrijkste Nederlandse auteurs. Gerard Reve vertelde me onlangs nog dat hij in Vlaanderen helemaal niet verkoopt.

Nederland is gewoon een ander land met andere mensen. Als er ooit een internationaal kampioenschap voor gastvrijheid georganiseerd wordt, weet ik zeker dat Nederland niet bij de eerste tien zal zijn. Ik ondervind er een algemene krenterige zakelijkheid en te weinig respect voor het artistieke. Dat botst met de Zuiderlingen, ik kan het niet anders zeggen. Anderzijds is er in het Noorden heel veel literair talent, meer dan bij de Vlamingen. De historische componenten daarvan zijn duidelijk en voldoende uitgetekend door mensen als Jeroen Brouwers en Jozef Deleu.’

‘Hoe komt u eigenlijk bij de naam Behoud de Begeerte?’

‘In 1982 was ik op vakantie en kwam ik iemand tegen met een T-shirt waar een slogan opstond om een kraakpand te behouden. Dat kraakpand -het was ook een cafézou verdwijnen en heette ‘De Begeerte’. De slogan op het T-shirt van die jongen luidde ‘Behoud de Begeerte’. Ik wist meteen dat ik de naam voor mijn vereniging gevonden had, een toevalstreffer. Achteraf ben ik in Amsterdam gaan zoeken waar dat was, maar ik heb het niet gevonden.

Eigenlijk zou de vereniging eerst ‘De nutteloosheid’ heten, naar een gedicht van Paul Snoek waarin de volgende regels staan:

Ja, ik weet het nu al jaren en nog langer,
dat gedichten nutteloze dingen zijn
zoals de slierten mist die je rondom je huis
ziet drijven voor de ramen.

Prachtig geformuleerd vind ik dat, maar handig was het niet. Ga maar eens bij sponsors aankloppen met zo'n naam. ‘Mijnheer, wilt u de nutteloosheid sponsoren?’