Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2007-2008

[p. 202]

Frans Kellendonk-prijs 2008
Advies van de commissie van voordracht

Commissie: Joke J. Hermsen (voorzitter), Allard Schröder, Dirk van Weelden.

De commissie adviseert het bestuur de Frans Kellendonk-prijs 2008 toe te kennen aan schrijfster, filosofe en juriste Marjolijn Februari.

Het weliswaar nog kleine oeuvre van Marjolijn Februari, twee romans, een proefschrift en talloze columns en essays, kenmerkt zich volgens de commissie door originaliteit, scherpzinnigheid en onafhankelijkheid van geest. Zowel in haar werken van fictie als in haar essayistiek weet zij intellectuele bemoeienis met belangrijke en netelige kwesties te paren aan een bij uitstek literaire blik. Zij is zo in staat ethische en maatschappelijke dilemma's op een open en prikkelende manier aanschouwelijk te maken, zonder daarbij ooit in verontwaardiging of drammerigheid te vervallen. De registers die zij gebruikt variëren van geleerd en scherp, spottend of ironisch, tot tastend, verwonderd op het kwetsbare af. M. Februari's werk lijkt daarom een overwinning op een diepe verbijstering. Een verbijstering die even intellectueel als emotioneel van aard is. Niet alleen over het menselijk leven, maar vooral over hoe al die onnavolgbare individuen een maatschappij vormen. Zo is haar tweede roman, De literaire kring (2007), een verhaal over hoe macht de weldenkende klasse corrumpeert. De roman gaat over een leesgenootschap van notabelen uit een welgesteld klein dorp, opgericht door een vooraanstaande jurist. Als zijn dochter Teresa voorstelt de bestseller van dorpsgenoot Ruth Ackermann te lezen, stuit ze op een muur van weerstand. De leden van de literaire kring willen voorkomen dat een gifschandaal uit het verleden - waarbij tientallen kinderen in Haïti om het leven kwamen - wordt opgerakeld.

Waar andere schrijvers wel eens genoegen nemen met het verwoorden van hun politieke of morele afgrijzen of zich wijden aan het esthetiseren van hun zwartkomische boutades, blijft Februari trouw aan de door haar gevoelde morele plicht het verstand te blijven gebruiken. Haar werk kan gezien worden als een oproep om te studeren, onderzoek te doen en werkelijk te willen begrijpen hoe de wereld in elkaar steekt. Februari laat zien dat denken niet alleen zorgvuldig moet gebeuren, dat spreekt

[p. 203]

vanzelf, maar ook avontuurlijk en niet bevangen door angst voor tradities of kongsi's. Dat is niet zo makkelijk als het klinkt. Dat de literatuur een vehikel van de filosofe kan zijn staat voor velen buiten kijf. Maar zo eenvoudig als het lijkt is dat niet, een medium dat bijna zweert bij het dubbelzinnige in dienst te stellen van een discipline die uiteindelijk ondubbelzinnige antwoorden vraagt. Februari heeft geprobeerd dat onverzoenlijke te verzoenen en verdient daarvoor veel waardering.

Biografie Laureaat

Marjolijn Februari (44) studeerde rechten, kunstgeschiedenis en filosofe. In 1989 debuteerde zij met de postmoderne roman De zonen van het uitzicht, waarvoor ze de Multatuliprijs kreeg. In 2000 promoveerde ze met Een pruik van paardenhaar & Over het lezen van een boek, een literair-filosofisch proefschrift over de verhouding tussen de economische en de ethische drijfveren van de mens. Sinds een aantal jaren schrijft ze tevens columns in de Volkskrant. In 2007 verscheen de roman De literaire kring. Het bestuur van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde heeft op grond van het advies van de Commissie van voordracht besloten de Frans Kellendonk-prijs 2008 toe te kennen aan Marjolijn Februari.

De prijs is uitgereikt op maandag 11 februari 2008 in de aula van de Radboud Universiteit te Nijmegen na de jaarlijkse Frans Kellendonk-lezing.