Hollands Maandblad. Jaargang 1991 (518-529)

[p. 15]

Robbert-Jan Henkes en Erik Bindervoet
De erfenis

de thee staat koud op tafel
de koekjes zijn onaangeroerd
nog hangt de walm van de kaars in de kamer
maar de vlaggen hangen halfstok
want ook de wind rouwt
weldra zal het hard gaan waaien

het onkruid groeit in de moestuin

een boerenkar is, door zijn as gezakt,
met één gebroken wiel in de sloot beland
en in de verte kan ik het slot zien liggen
de kraaien cirkelen er wild omheen

eens was dit een welvarend land

en droegen de bomen veel vruchten
maar nu lijkt dit alles wel verleden tijd!

tien jaren zijn verstreken sinds ik werd verstoten van het hof

tien lange jaren dat ik steeds aan mijn geboortegrond moest denken
ik was toen negenentwintig: tien jaar ouder ben ik nu!
ik hoorde de gibbons lachen en mijn vrienden wenen
het was alsof ik er zelf tussen stond
in de provincie was ik eenzaam
ik sprak alleen met de regen
op deze wijze vergleden de jaren
op een nacht droomde ik van de oude landheer
hij las een van mijn rapporten en keurde het goed
en zie! bij het ontwaken van de volgende dag kreeg ik een bericht
de landheer nodigde mij uit om terug te komen
haast waanzinnig van vreugde aanvaardde ik de thuisreis
vele rivieren moest ik oversteken
meer dan op de heenweg, zo kwam het mij voor
mijn mantel was vaker nat dan droog
maar deren kon het mij niet
ik was immers weer in genade aangenomen!

in teleurstelling smoorde mijn verwachting:

alsof mijn ouderlijk huis was afgebroken
zo kende ik het land niet meer terug
het gras was verdord - het was oranje geworden
de koeien werden niet gemolken: ze crepeerden loeiend
de eieren werden niet geraapt en de akkers niet geploegd
het graan lag te rotten in de schuren
geen zaaier ging er uit om te zaaien
verlaten paviljoenen; onbegaanbare wegen
mijn oord van balling zag er vriendelijker uit!
een angstig voorgevoel bekroop mij
kan een penseel zonder hand die hem vasthoudt tekenen?
danst de kraanvogel als zijn meester hem niet ziet?
loopt een schip zonder stuurman niet op de klippen?

[p. 16]

 

men zei mij dat de landheer dood was

 

een grote droefenis beklemde mijn hart

 

ik voelde me eenzamer dan in de provincie

 

en vele dagen kon ik niet spreken

 

het was waar: de landheer was dood

 

de erfenis werd er doorheen gejaagd

 

drie luidruchtige nietsnutten delen nu de lakens uit!

 

twee heel oude raadslieden en een gemelijk minstreeltje

 

ik ben bang om hun namen te noemen:

 

zij hebben de wraakzucht van eunuchen

 

(kon ik maar schrijven als ik dood was!

 

nu echter moet ik op mijn woorden passen

 

want ik ben een ambteloos burger)

 

aartsvijanden van de landheer krijgen lintjes en ambten

 

het land zucht - maand in, maand uit - onder het juk

 

de kleren van de heer om de schouders van een vogelverschrikker

 

de jeugd is uitgestorven: ze moesten in het leger

 

en voor heropvoeding naar het platteland

 

de barbaren zitten rochelend in de bibliotheek

 

bij maanlicht vliegen er kippepoten uit het venster

 

in het kasteel: de weduwe aan een weefgetouw

 

zij laat haar haren groeien treurend in een torentje

 

wettige erfgenamen zuchten in de kerker

 

boven hun hoofden wordt het feest gevierd

 

trouwe dienaren zijn de bergen in gevlucht

 

bij de lege karpervijver trof ik de markiezin

 

zij brak afwezig twijgjes van een esdoorn af

 

ze herkende me, haar lach was breed en vrolijk

 

ze zei: ik ben wijzer geworden tijdens je ballingschap

 

en jij? toen je in zijn gunst kwam was hij reeds ziek

 

maar je verbanning had je aan jezelf te wijten

 

ben je nu jaloers dat anderen heersen en jij niet?

 

hoe kan ik stil blijven zitten en niets doen

 

als ik die idioten in het landsbestuur zie?

 

nu hoor ik dat ook de markiezin haar intrek heeft in het kasteel

 

zeker is zij wijzer geworden! ze kiest nu eieren voor haar geld

 

het trio wordt omringd door een schimmige handelarenkliek

 

allen van één familie en gezindte, uit de zuidelijke havenstad

 

de meesten waren lang voor mij voor hun examen opgegaan

 

stokoud: als opgezette vogels woonden ze de raadsvergaderingen bij

 

geen had ooit zulke briljante rapporten geschreven als ik

 

anciënniteit en familieband gaven nu de doorslag

 

pas nu kwam ik te weten: de markiezin was één van hen

 

‘een pauw die zijn veren spreidt toont van achteren een lelijke kippekont’

 

ontmoedigd trok ik de bergen in

 

ik spreidde mijn kleedje voor mij op de grond

 

en met thee rek ik nu mijn laatste dagen

 

de goeden moeten machteloos toezien

 

hoe de erfenis wordt verkwanseld en het land verkommert

 

alsof zij uit den vreemde komen