Liederen en gedichten uit het Gruuthuse-handschrift. Deel 1: liederen

[p. 533]

tekstkritische noten

137 ⁺

Ic haen ghemint int olde jaer
Met steiden zinne.
Loont mi niet bas mijns hertzen gaer
Dit nieuwe, dat hier volghet naer,
So sijn mijn vruechden dinne.^3-5
Vergheit soe mijns? des hanich vaer,⁶
Want icse minne.
Vor al dat leift so bem ic haer.⁸
Of minen heit, dats zeker waer,⁹
Gheen liever wijf ic kinne.

Chanson. Groot couplet met éénregelig R. (Refereyn). Wolf Kongreßber.

+ Het vierde, en laatste, nieuwjaarslied voor Marie. De kopiist heeft gekleurde hoofdletters geplaatst voor de regels 1, 11, 17, 33 en 38, maar het lied bestaat in feite, zoals Deleu terecht heeft opgemerkt, uit drie strofen van 16 regels.

3-5 ‘wanneer zij, naar wie mijn hart verlangt, mij in het nu volgende nieuwe jaar niet beter beloont, dan zullen mijn vreugden gering zijn’.

6 des hanich vaer, ‘daarvoor heb ik angst’.

8 haer, ‘haar toegedaan’.

9 of minen heit ‘op mijn woord’.

[p. 534]

 

Al ware die werelt eighin mijn,

 

Nochtan sal si die liefste zijn.

 

Och, sal zoe mijns verghessen dan?

 

Daer tsoe dwinct mir dijn wijflic scijn,

15

Dat ic moet bliven dijn eighijn.

 

Al wildict laten, ic en can.

 

 

 

Du best mijns hertzen hemelrijch,

 

Mijn souvereine.

 

Nacht ende dach bestu in mijch,

20

Vor al dat leift up erderijch

 

Bestu mijn troost alleine.

 

God haldich aller vruechden rijch,²²

 

Mijn liefste reine.

 

Das ich mach leven zekerlijch

25

Sonder di een oghen blijch,

 

Das darstu zoorghen cleine.^24-26

 

Du best daer al mijn troost an steit.

 

Das nemich waerlich up mijn heit,

 

Das ich nie liever lief ghewan.

30

Dat doet dijn duecht, dijn reinicheit,

 

Das ich bin dijn haen ondersceit.³¹

 

Al wildict laten, ic en can.

 

 

 

Dijn wijflic scijn, dijn scoon manier

 

Staet vast ghescreven

35

Al in mijn hertze, vrouwe fier.

 

Dus eist doch al in dijn dangier,

 

Mi nes niet anders bleven.^36-37

 

Ach, vrauwe, wiltu dan gonnen mir

22 ‘God beware u rijk aan alle vreugden’.

24-26 ‘dat ik ook maar een ogenblik veilig zonder u zou kunnen leven, behoeft ge niet te vrezen’.

31 haen ondersceit, ‘onvoorwaardelijk’.

36-37 ‘zo is alles (wat ik heb) toch in uw macht, ik heb niets meer over’.

[p. 535]

 

Een woort tse gheven!

40

El ghein ic gher, en quaem van dir!⁴⁰

 

Troost mir, du best so goedertier,

 

So mach ic vroilic leven!

 

Du best mijn troost, du best mijn heil,

 

Du best mijns levens meister gheil.⁴⁴

45

In wildi nummer sceiden van.

 

Dijn gonst, vrau, nicht aen mich ondeil!⁴⁶

 

Want mich en wondert niet tze veil:⁴⁷

 

Al wildict laten, ic en can.

40 ‘ik verlang naar geen ander woord dan van u zou kunnen komen’.

44 ‘gij zijt geheel en al de meesteres van mijn leven’.

46 is de in de tekst gegeven lezing de juiste, dan moet de vertaling luiden: ‘vrouwe, ontzeg uw gunst niet aan mij’; dat ontdelen een rechtsterm is (zie MW s.v.), behoeft geen bezwaar te zijn, want de dichter, die de rechtspleging waarschijnlijk van nabij kende, gebruikt wel meer juridische woorden (verg. lied 12, r. 2; 36, r. 19; 130, r. 7); leest men, met Mak, niet ondeil maar en deil, dan moet men aen mich opvatten als ‘zonder mij’ en wordt de vertaling: ‘vrouwe, deel uw gunst niet uit buiten mij’, wat dan ook weer kan betekenen: ‘ontzeg mij uw gunst niet’.

47 ‘want ik kan er mij niet te veel, niet genoeg over verwonderen’, nl. over het feit dat ik, al zou ik het willen, deze liefde niet kan opgeven.