Grimbergse oorlog

(1852-1854)–Anoniem Grimbergse oorlog– rechtenstatus


[vs. 6367-6621]aant. Hier binnen, des sijt vroet, Was die hertoge t'sinen dagen Comen; ende hoorde ghewaghen 6370.[regelnummer] Dat die grave begeerde voortan, Van Vlaenderen, dat hy sijn manGa naar voetnoot6371 Worde, alsoo ic voren seide. Hy sprac: ‘By mire kerstenheide, Hieraf sal onghehouden sijn Van den Torre her Boudewijn,Ga naar voetnoot6375 Ende her Heinric van Brabant! Totten grave van Vlaenderlant Wil ic nu riden. Sit op, ghy heren,Ga naar voetnoot6378 Die my geholpen hebt in eren, 6380.[regelnummer] Die willic van scade, van mesweynde Behoeden tot minen eynde;
[pagina 288]
Haer trouwe, haer sekerhede, Die sy vore my setten mede, Die wil ic quuiten ende comens ave.’ Dus voir de hertoghe toten grave, Die sire comst was wel blide, Ende maecte groot etentide; Den jongen hertoge festeerdi wale, Ende sijn geselscap al te male. 6390.[regelnummer] Na den etene sprac met eren Die hertoge voir den heren: ‘En wetti niet, her grave nu, Waeromme dat ic ben comen tot u.’ - ‘Neen ic, her hertoghe, sonder waen; Maer segge't my ende doet verstaen.’ - ‘Soe seg ic u, her grave fijn, Mits uwer hulpen so es mijn Orloge comen t' enen ende. Het's waer, mijn boden, die ic u sende, 6400.[regelnummer] Aen u si lieten haer sekerhede, Ende haer trouwe te pande mede, Dat ic u man worden soude,Ga naar voetnoot6402 Alse ic quame in mire oude,
[pagina 289]
Ende ic wapen mochte dragen. Nu ben ic comen te minen daghen, Ende wilse quiten, sy sijn 't wel waert: Nempt hire mijn scerpe swaert, Slaet af mijn hooft, nemt mijn leven; Al evelen moet es u vergeven. 6410.[regelnummer] Daer toe sal 't comen nochtan, Eer dat ic worden sal u man.’ Doen sprac die grave wel gheboren: ‘Dat en late God niet willecoren.’ Doen sprac van Brabant die baroen: ‘En wildy des niet doen,aant. So keer ic my in uwer genade; Ende gaet met uwen genoten te rade Ende wat sy u wisen ende raden mede, Dat wil ic, grave, houden gestede.’Ga naar voetnoot6419 6420.[regelnummer] Also dede die grave goet: Met sinen genoten, die waren vroet, Beraet hi hem in heimelicheiden; Die tot hem spraken ende seiden: ‘Her grave, wine connen niet gesien, Dat men noyt sach gescien,
[pagina 290]
Hertogen worden graven man; Maer om d'belof, dat u nochtan Gedaen was, so dunct ons goet Dat elc anderen seker doet 6430.[regelnummer] Met live, met goede bi te stane, Ende om genen noot af te gane; Ende scelt quite al d'ander belof.’aant. Hier met keerden die heren of Van den rade, ende sijn comen Daer si den hertoghe hebben vernomen. Die grave vertrac al clairGa naar voetnoot6436 Den raet van sinen genoten dair, Dat den hertoghe wel bequam. Sekerheit dat men daer nam 6440.[regelnummer] Dat dit niet achter soude bliven;Ga naar voetnoot6440 Elc dede d'anderen charteren scriven, Die de heren seghelden beide Om haer trouwe, haer sekerheideGa naar voetnoot6443 Vaste te houden ende haer belof; Maer lasen! seder heeft mer ofGa naar voetnoot6445 aant. Lettel gehouden ochte niet; Ende oic niet lanc, dat si verdriet Mallic anderen by valschen rade
[pagina 291]
Gedaen hebben ende groete scade. 6450.[regelnummer] Nochtans haer privilegien spreken, Dat nemmermeer en souden steken Haer nacomelingen d'een jegen d'ander;Ga naar voetnoot6452 Maer giericheit maect des een wander Hedendages, ende brect al of Vorwaerde, segelinghe ende ghelof; Dies moet ontfermen Onsen Here Dat girecheit aldus sereGa naar voetnoot6457 Regneert. Ic keere daer ic 't liet; Die hertoghe nam orlof ende sciet 6460.[regelnummer] Van den grave van Vlaenderlant, Ende keerde weder in Brabant, Al tot Loven in die stede,Ga naar voetnoot6462 Daer hy ghereetscap maken dede Jegen de comste van Vrederike,Ga naar voetnoot6464 Den keyser van Almaenschen rike, Die om andere sake negheene In 't lant quam, dan alleneGa naar voetnoot6467 Peis te maken ende soene Jegen den jongen hertoge coene, 6470.[regelnummer] Ende den oire dat was bleven Na her Wouter Berthouts leven. Daer was die keyser met grote waerde
[pagina 292]
Van den jongen hertoge Godevaerde Wel ontfaen, sijt seker das. Ic segge u dat dit die achterste wasaant. Hertoghe die Godevaert hiet, Die d'orloghe ende 't verdrietGa naar voetnoot6477 Van Grimbergen bracht ten eynde. Ic segge u wel dat men seynde, 6480.[regelnummer] By 's keysers rade ende sine baroene, Die hier af een vaste soene Maecten eer si schieden van ginder. Om her Wouter Berthouts kinderGa naar voetnoot6483 Sende men doe, des sijt vroet, Twee jongelinghen, die sint worden vroet. Op hem beiden, heb ic vernomen, Was 't heerscap van Grimbergen comen, Ende by hem, dat 's loghen gheen, Was eerst 't heerscap gedeelt in tween. 6490.[regelnummer] Die keyser ende sijn baroene Vernamen aen den hertoghe coene Hoe hy den peys woude laten maken.Ga naar voetnoot6492 Doen begeerde hy, voor allen saken, Dat men die borch slechten dade Van Grimberghen, daer grote scade Hem van was comen ende den sinen;Ga naar voetnoot6496
[pagina 293]
Want sire dicke om waren comen in pinen. Al noch es die berch daer bleven Daer die borch op stont verheven, 6500.[regelnummer] Die om 't soendinc wert te broken.Ga naar voetnoot6500 Oic heeft die hertoge ondersproken, Dat mense voert in ghenen kere Betimmeren en soude nemmermere. Dat geloofden die broederen beide, Ende gaven's dair af sekerheide Den hertoge Godevaerde van Brabant. Voert moesten sy al te hant Manscap doen ende worden sijn man;Ga naar voetnoot6508 Beloven moesten sy voirtan 6510.[regelnummer] Gestaden te houden die woort, Die de hertoghe soude segghen voort, Ende wie daer jegen iet gaen woude, Dat hi sijn viant worden soude. Die hertoghe sprac: ‘Keyser here,Ga naar voetnoot6514 Ic begeere voirt mere Dat die jonxste behoude van tween Die heerstede, ende sijn leen Sal d'outste van hem ontfaen. Ic wise den jonxste 't heerscap aen,
[pagina 294]
6520.[regelnummer] Ende man te worden den heren,aant. Ende voirt sonder wederkeren In 't lant van Grimberghen dese steden Bliven.’ Aldus eest noch heden; Dese ere ende dit voordeel Hevet de joncste broeder geheel. Om dies her Wouter Berthout sciet Uten prisoene, daer hy in liet Te ghisele sinen jongen broeder, Sijns vaders kint ende sire moeder,aant. 6530.[regelnummer] Die in gevancnesse sterf. Dus quam't dat her Gerart verwerf Van Grimbergen 't heerscap hoghe Omdat hem wijsde die hertoghe; Ende sijn broeder, verstaet dit liet, Die oic her Wouter Berthout hiet, Ontfinc sijn goet van hem te lene. Noch seecht men selc stont in 't gemene, Als een sijn sake niet mach verwerven: Mach ic's niet hebben, so moet ic's derven. 6540.[regelnummer] Also her Wouter Berthout mede
[pagina 295]
Der herscappien van Grimbergen dede. Doen hiet hem die hertoghe bieden, Weder si hare maiseniede-liedenGa naar voetnoot6543 Liever volgden in 't heerscap haer, Soe elder dair hi geseten waer.Ga naar voetnoot6545 Sy seiden doe den hertoge, dat si Vele liever hadden, dat hi Volgde sinen maiseniemannen In haer heerscap, ende si danne 6550.[regelnummer] Den haren weder in Brabant. Ic segge u dat hem elc verbant Vorwerden te houden ende ghelof; Ende eer die keyser rumede't hof,Ga naar voetnoot6553 Dede hy elc anderen charteren maken, Ende beseghelen van allen saken, Die ic u hebbe vertelt al claer. Hierna sciet die keyser van daer,Ga naar voetnoot6557 Ende elc voer ten sinen weder. Daer was gevelt d'orloghe te neder, 6560.[regelnummer] Dat begonnen was voirwaer, Als men screef Ons Heren jaer Elf hondert .xl. ende twee, By Godevaerts tide min no mee, Die de derde was, also ic 't vinde.Ga naar voetnoot6564
[pagina 296]
Die oorloge duerde, eer't ten inde Comen conste, stuer ende swaer Wel omtrent .xvij. jaer, Dat elc op anderen roofde ende pande, Lieden versloech ende huysen verbrande. Elc brac op anderen sonder honeGa naar voetnoot6569 6570.[regelnummer] Ene borch rikelijc ende scone: D'een hiet Nettelaer, by Vilvoorden,aant. Die d'heren van Grimbergen stoerden, Daer noch goet litteeken af es bleven;aant. Want daer leecht noch een berch verheven, Daer die eerlijc borch op stont. D'ander borch is u wel cont, Hoese die hertoge dede Breken, eer si versoenden mede; 6580.[regelnummer] Want hy d'orloghe ten eynde brachte. Nu bid God, die ons gewrachte, Ende Marien, siner moeder, Die alder bedroefder es stierroeder,aant. Ende troostersse die sijn in elenden, Dat sy sijn siele van meswenden Hude, ende brenge ter glorien,Ga naar voetnoot6586
[pagina 297]
Die gemaect heeft dese historien, Ende te dichten begonste; Want eer hise voleynden conste, 6590.[regelnummer] Brachten God van live ter doot, Dat sinen vrienden was scade groot; Want hi was in allen manieren Hovesch, minder ende goedertieren.Ga naar voetnoot6593 aant. Veertien hondert verse omtrent Ontbleven hem; diese volentGa naar voetnoot6595 Ende volbracht heeft ende bescreven, God gestercken in enen goeden leven, So dat hi ten lesten stondenaant. Vonden worde buten sonden;Ga naar voetnoot6599 aant. 6600.[regelnummer] Ende den ghenen verleene mede, Die dese geste maken dede (Beschriven ende oic dichten Dat hem God verleene in gichten) Geluc, ere, sonder meswende, Soe dat hi na sijns levens ende Besitten moete 't ryke hierboven, Daer die ingelen Gode loven; Ende hem allen die 't hebben ghehoirt, Ende noch selen lesen voirt,Ga naar voetnoot6609 6610.[regelnummer] Die late God selc leven leiden
[pagina 298]
Dat si van hem niet moeten sceiden Ten lesten, als hy sal toonen Sijn vonnisse ende elken loonen Na sijn verdienste al geheel;Ga naar voetnoot6614 Daer nieman hebben sal voordeel, Clein noch groot, arm noch rike. God late ons in dit aertrike So leven, sonder meswende,aant. Dat wy dat leven sonder ende 6620.[regelnummer] Besitten moeten nae dit lijf; Segt, amen, man, kint ende wijf.Ga naar voetnoot6621	voetnoot6371 Van Vlaenderen, dat hy weert sijn man, Ghelijck als ick te vooren seyde. Hy sprack: ‘By myne kerstenheyde. voetnoot6375 Van den Thorre heer Baudewin, Ende heer Hendrick van Brabant. voetnoot6378 Willick nu ryden. Syt op, ghy heeren, Die my gheholpen hebben in eeren, Die willick van scaden ende van miswende Behoeden tot in mynen eynde; Haer trouwe ende haere sekerhede, Die sy voor my setten mede, Die willick quiten ende commens ave. Daer voer die hertoghe totten grave, Die van sijnder compste was seer blyde, Ende maecte groot etentyde. Die jonghen hertoghe feestierde wale, Ende sijn gheselschap al te male. Naer den etene sprack met eeren Die jonghe hertoghe voor die heeren: ‘Heer grave, en weet ghy niet nu, Waeromme ick commen ben tot u?’ - ‘Neen ick, heer hertoghe, sonder waen; Nu segghet mi nu, en doeghet my verstaen.’ - ‘Ick wil't dan doen, heere grave fijn; Mids uwer hulpen so es mijn Oorloghe commen tot eenen eynde. Het waers mijn boden, die ick u sende, Aen u, sy lieten u sekerheyde. voetnoot6402 Dat ick u man worden soude, Als ick quame tot mynen oude, Ende ick wapenen mochte draghen. Nu ben ick commen tot mynen daghen, Ende wil se quiten sonder hoene. Neempt dit sweert scerp ende schoene, Snijt af mijn hooft, weert my mijn leven; Al evelmoet es u vergheven; Daer toe sal 't moeten commen nochtan, Eer ick sal worden uw(en) man.’ - Doen sprack die grave wel gheboren: ‘Dat en laete God niet willecoren.’ - ‘Heer grave, willet's dan niet doen, Sprack van Brabant die jonghe baroen, Soe keere ick my van als tot uwen ghenade; Gaet met uwen ghenooten te raede. voetnoot6419 Dat willick houden altijt ghestede.’ Die grave dede't, want hy was vroet; Met syne ghenooten van prise goet Beriet hy hem in 't heymelijcke, Ende die heeren spraeken ende seyden hem diesghelijcke: ‘Heer grave, wy en connen niet ghesien Dat men sulx sach gheschien Hertoghen weerden des graven man; Maer om het belof, dat u nochtan Hier af ghedaen was, so dunckt ons goet Dat elcanderen sekerheyt doet, Met lyve, met goede elcanderen by te stane, Ende omme engheen noot af te gane; Ende schelt quyt als van den belof.’ Hier mede keerden die heeren of. voetnoot6436 Die grave vertrack hem aldaer Den raet van syne ghenooten voorwaer. voetnoot6440 Dat dit achter niet en soude bliven; Elck dede den anderen scharteren scriven. voetnoot6443 Om haer trouwe ende om haer sekerheyde. voetnoot6445 Maer lacen! sedert heeft mynre of Luttel ghehouden ofte niet; Noch seer onlanx dat sy verdriet Elcanderen by viantschen rade Hebben ghedaen ende groote schade. voetnoot6452 [Haer] Nacommelinghen d'een jeghens d'andre; Maer giericheyt maeckt dies een wandre Hedensdaegs, ende breket al of Voorweerde. voetnoot6457 Dat giericheyt regneert dus seere. Nu keere ick wedre daer ick het liet. voetnoot6462 Lovene. voetnoot6464 Teghen die compste van Frederijcke, Die keysere van Allemainghen rijcke. voetnoot6467 In 't lant en quam dan om alleene Pays te makene ende soene Tusschen den jonghen hertoghe coene, Ende den hoire dat was bleven, Naer heer Woulters Berthouts leven. Daer was die keysere Frederijck Van den jonghen hertoghe rijck. voetnoot6477 Die d'oorloghe ende dat verdriet Van Grimberghen bracht ten eynde. Ick segge wel dat men sende By keysers rade ende syne baroenen. voetnoot6483 Om heer Woulters Berthous kinder(en), Twee jonghelingen, des sijt vroet, Die sint weerden vroom ende goet. Op hen beyden, hebbe ick vernomen, Was het heerscip van Grimberghen commen. Die Keysere ende syne baroenen. voetnoot6492 Hoe hy den pays wilde laten maken. voetnoot6496 Hem af was commen ende den synen; Want sijnder dickels om commen in pinen. Noch es die berch daer al bleven. voetnoot6500 Die om dat soendinck weert ghebroken. Voort heeft die hertoghe besproken Dat mcn se in negheene keere En soude betimmeren nummermeere; Dat gheloofden die ghebroeders beyde, Ende gaven daer af sekerheyde Den hertoghe Godevaert van Brabant. Voorts moesten sy alle ter hant. voetnoot6508 Werden sijn man; Daertoe moesten sy nochtan Beloven te houden ghestade dit woort. voetnoot6514 Doen sprack die hertoghe: ‘Keysere heere, Nu begeere ick voort meere Dat die jonxste van dese twee Die heerstede behoude, ende sijn leen Sal die oudste van hem ontfaen. Ick wyse den jonxste het heerscap aen, Ende nam te weerden den heeren, Ende voort meer sonder wederkeeren In 't lant van Grimberghen dese steden Bliven. Ende dus is 't noch hedent; Dese eere ende dit voordeel Geve ick den jonxsten broedere gheheel, Om dat heer Woulter Berthout schiet Uyt den prisonne, daer hy hem liet Te ghysele synen jonghen broedere, Sijns vaders kint ende sijn moedere, Die in 't gevanghenisse starf.’ Dus quam dat Geeraert verwarf Van Grimberghen het heerscip hooghe, Om dat hem wijsde die hertoghe; Ende sijn broedere, en lieghe u niet, Die oock heere Woulter Berthout hiet, Ontfinck van hem sijn goet, sijn leen. Noch seit men sulc stont in 't ghemeen, Als een sine saeken niet mach verwerven: Machs (het) ick niet hebben, so moet het ick derven. Alsoo heere Woulter Berthout mede Des heerscaps van Grimberghen dede. voetnoot6543 Meysseneden. voetnoot6545 Ofte elders daer hy gheseten waere. Beyde seyden sy den hertoghe dat sy Vele liever hadden dat hy Volghende syne meyssenede man In haer heerscap ende sy dan. voetnoot6553 Ende eer de keysere ryde het hof, Deden elc anderen carteren maken. voetnoot6557 Hiernae schiet die keysere van daer, Ende elck heere voer ten synen wedere. Daer was ghevelt d'oorloghe nedere Dat begonnen was, dat 's waer. voetnoot6564 Die de derde was, als ick vinde. Dese oorloghe duerde eer ten eynde Commen conste, steur ende sware Ontrent wel .xvij. jaren. voetnoot6569 Lieden versloech, huusen verbrande. Elck brack op anderen, sonder hoene, Een borch rijkelijck ende schoone; D'een hiet Nettelare, by Vilvoorden, Dat de Grimbergsche heeren stoorden, Daer goet lijtteeken af es bleven; Want daer die berch noch es verheven, Daer die eerlicke borch op stont, Ende d'ander borch es u wel becont Hoe dat se die hertogbe dede breken, Eer sy haerlieden versoen deden; Want hy dit oorloghe ten eynde brachte. Nu bidde ick God, die ons ghevrachte, Ende Marien, syne liever moedere, Die alder bedroeven stierroeder Ende troost is in dese alende. voetnoot6586 Hoede ende bringhe ter eewigher glorie. voetnoot6593 Hoeff, mindere ende goedertieren. voetnoot6595 Diese heeft voleynt, Ende voldicht ende beschreven God ghesterkene in een goet leven. voetnoot6599 Vonden weerde sonder sonden; Ende den ghenen verleene hi mede, Die dese eerste dichten dede, Gheluck ende eere, sonder miswende, So dat hy nae sijn levens eynde. voetnoot6609 Ende noch sullen hooren lesen voort, God late hem sulck leven leyden. voetnoot6614 Naer syne verdienste al gheheel; Daer en sal nietmant hebben voordeel, Cleen, groot, arme noch rijcke. God laete ons hier in eerdenrijcke So leven, sonder miswende. voetnoot6621 Nu segt amen, man, kint ende wijf.

Vorige Volgende

[vs. 6367-6621]aant.